جنگ قدرت در کرانه باختری

نخست‌وزیری فیاض که از سال 2007 آغاز شد، نمایانگر حمایت همه‌جانبه دولت‌های غربی از منطقه خودگردان بود. آمریکا و کشورهای اروپایی سالانه یک میلیارد دلار به دولت فیاض اعطا می‌کردند تا او طرح‌های ساختاری‌اش برای بنای دولت جدید فلسطین را که مشخصه بارز اقداماتش بود، پیاده کند.

طرح‌هایی که در دو سال ابتدایی نخست‌وزیری او راکد مانده بود. حمایت‌های فراوان غربی‌ها از وی بسیار چشمگیر و جالب توجه بود که از آن‌جمله دیدار اخیر باراک اوباما و جان کری، وزیر خارجه آمریکا از فلسطین را می‌توان نمونه‌ای از این پشتیبانی‌ها به حساب آورد.

در دیدار مقامات آمریکا از مقر دولت فلسطین در رام‌الله بسیاری از رقبای فیاض با اشاره به آن‌که وی دلقک غرب است، کارشکنی‌هایی کردند.

در میان منتقدانش، متنفذترین مقامات ارشد جنبش ناسیونالیستی فتح که فیاض را هیچ‌گاه برای از دست‌دادن قدرت و واگذار شدن غزه به جنبش اسلام گرای حماس نبخشیدند نیز وجود داشتند.

سلام فیاض از اقتصاد‌دانان صندوق بین‌المللی پول است. رهبران سرویس امنیتی فلسطین که همگی از مقامات فتح‌ هستند فضای مانور او را محدود و این امر باعث رنجش بسیار او شده بود و سرانجام نیز در ماه می، ‌کنترل وزارت اقتصاد را از دست او خارج کردند.

فعالان فتح همچنین در صف مقدم اعتصاباتی قرار داشتند که در طول سال گذشته منطقه خودگردان را به دلیل واریز نکردن بموقع پول از سوی اسرائیل و غرب و تاخیر در پرداخت حقوق‌ها دچار مشکل کرده بود.

برخی اعضای شورای فتح که تلاش می‌کردند خوشحالی‌شان را از بستری‌شدن چندی پیش فیاض در بیمارستان به دلیل بیماری معده پنهان کنند، اکنون با استعفای او از این واهمه دارند که دستاوردهای فیاض با رفتن او از بین برود.

فیاض بی‌نظمی‌هایی که شهرهای فلسطین را پس از تخریب پاسگاه‌های پلیس در انتفاضه دوم در ده سال قبل فرا گرفت و مایه عذاب مردم شده بود، برطرف کرد و نظم و قانون را در محل‌هایی که شبه‌نظامیان تصمیم آخر رادر آنجا می‌گرفتند، دوباره برقرار کرد.

بانک جهانی، حضور فیاض در راس دولت فلسطین برای آماده‌سازی به منظور تشکیل دولت مستقل را مغتنم می‌شمرد.

اکنون با درگیری‌های بوجود آمده میان فلسطینی‌ها و نیروهای اسرائیل بسیاری از خود می‌پرسند که آیا رفتن فیاض به دور جدیدی از اغتشاشات منجر نخواهد شد؟ دیگران نیز از این بابت نگرانند که آیا غرب با کنار رفتن مهره‌اش، نارضایتی خود را از بودجه فلسطین بروز خواهد داد.

فیاض، همواره در برابر سرزنش کسانی که وی را به دلیل آن‌که غربی‌ها و پولشان را مهم‌تر از مردم فلسطین می‌داند، حساس بود. او بر اساس دستور رئیس تشکیلات منطقه خودگردان نخست‌وزیر شده بود و نخست‌وزیر غیرمنتخبی به حساب می‌آمد که حزبش با نام ـ راه سوم ـ فقط سه کرسی از 123 کرسی پارلمان را در انتخابات سال 2006 کسب کرده بود.

انحلال پارلمان از سوی محمود عباس در سال 2007 ، نادیده گرفتن آرای منفی و اعتماد نکردن پارلمان به فیاض بود، اما مهم‌ترین و بیشترین حملات از سوی حلقه نزدیکان محمود عباس وارد می‌آمد که سبب تضعیف شدید دولت فیاض می‌شد.

نجات ابوبکر از اعضای فتح و نماینده نابلس در پارلمان فلسطین، شهرت فیاض در توانایی مدیریت مالی را زیر سوال برد و دولت او را متهم به فساد و غرق‌کردن منطقه خود مختار در قرض و بدهی کرد. دیگران نیز تلاش می‌کردند روابط او با محمود عباس را متزلزل کنند. آنها به عباس هشدار می‌دادند که طرح‌های بازسازی در داخل مناطق فلسطینی باعث شهرت فیاض در بین مردم عادی شده و احتمالا دیر یا زود باعث سقوط رئیس‌جمهور خواهد شد.

آنها با جنجال‌سازی، فیاض را مانع اصلی در متحد نکردن مجدد کرانه باختری و غزه دانسته و دلیل آن را حمایت غرب از وی با هدف عقیم‌کردن طرح یک دولت متحد با حماس ذکر می‌کردند.

جالب آن‌که فیاض در گذشته به عنوان وزیر اقتصاد دولت ناپایدار و موقت اسماعیل هنیه در سال 2007 خدمت می‌کرد و رهبران حماس اغلب به شوخی می‌گفتند که فتح بسیار خصمانه‌تر از حماس با فیاض برخورد می‌کند.

رقابت برسر جانشینی فیاض حتی قبل از استعفای او آغاز شده بود و پیشتاز آن محمد مصطفی یکی دیگر از اقتصاددانان صندوق بین‌المللی پول و فرد مورد اطمینان محمود عباس است که فیاض دو هفته قبل از استعفا درباره ریاست او بر صندوق سرمایه‌گذاری فلسطین با عباس به مجادله پرداخت.

از دیگر رقبایش باید از محمد شطیه از مقامات ارشد فتح که از فیاض به دلیل بی‌کفایتی مالی انتقاد می‌کرد و رامی حمدالله، رئیس دانشگاه نجاح در نابلس نام برد. بعضی از مقامات فتح بسرعت پس از استعفای فیاض بر آرزویشان در ایجاد دولت وحدت ملی تاکید کردند.

در فوریه 2012 عباس با خالد مشعل، رئیس حماس سر رهبری یک دولت تکنوکرات تا برگزاری انتخابات توافق کرده بود؛ اما دستیابی به چنین مهمی نیازمند آن است که رهبران فلسطین جنگ قدرت تنگ‌نظرانه‌ای را که سقوط فیاض نشانه‌ای از آن است، رها کنند.

منبع: اکونومیست
مترجم: ایرج جودت