حاشیه‌ای بر «تلاش برای یک انحلال»

اوج این فشارها، حذف کامل سهمیه پذیرش دانشجو در رشته‌های موجود در این دانشکده در دفترچه کنکور سراسری سال 92 است، به طوری که این دانشکده نمی‌تواند در رشته‌هایی چون دکترای اقتصاد، مدیریت و علوم اقتصادی فنی یک نفر دانشجوی جدید بپذیرد.

منتقدان می‌پرسند اصولا وجود یک دانشکده اقتصاد و مدیریت در دل یک دانشگاه صنعتی که مهندس پرورش می‌دهد، چه ضرورتی دارد. آنها همچنین می‌گویند برخی ترویج‌کنندگان اقتصاد لیبرالیستی که به‌ آزادسازی اقتصاد و حذف دخالت دولت در اقتصاد می‌پردازد، در دانشکده اقتصاد و مدیریت شریف حضور دارند که این امر باید برچیده شود. در این باره ذکر چند نکته ضروری است:

1ـ نگاهی به وضع دانشگاه‌های معتبر صنعتی جهان نشان می‌دهد آنها در کنار دروس صنعتی، واحدهایی با موضوع اقتصاد و مدیریت و حتی جامعه‌شناسی و روان‌شناسی اجتماعی در نظر گرفته و دانشکده‌های مخصوص آن را نیز تاسیس کرده‌اند. علت این است که معمولا نخبگان راه یافته به این دانشگاه‌ها که پس از اتمام تحصیلات به مدیران یا کارشناسان تراز اول صنعتی تبدیل شده و مثلا ‌باید هدایت صنایع کشورها را به‌عهده بگیرند، در کنار مهارت صنعتی حتما باید به علم اقتصاد و بویژه مدیریت مسلط باشند. دانشگاه معروف MIT ماساچوست و دانشگاه ایلینویز به عنوان برترین دانشگاه‌های صنعتی جهان، نمونه روشنی برای اثبات این مدعا هستند.

دانشگاه صنعتی شریف نیز از این قاعده مستثنا نیست؛ چرا که بخش عمده‌ای از 500 نفر اول کنکور ریاضی کشور وارد این دانشگاه شده و پس از تحصیل در رده‌های مدیریتی و کارشناس عالی صنعتی کشور ـ چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی ـ مشغول به کار می‌شوند. آیا آنها نباید با اقتصاد صنعت و چگونگی مدیریت بخش خرد و کلان آن آشنا باشند؟

2ـ علم اقتصاد یک علم انسانی است که مانند علوم دیگر در حال تکوین و تحول دائمی است. در طول قدمت این علم، تئوری‌های مختلفی متولد، اجرا و نقض شده یا به حیات خود ادامه داده است. ظهور و سقوط کمونیسم و اقتصاد کمونیستی نمونه روشنی در این باره است. لیبرالیسم یا آزادسازی اقتصادی نیز مانند همه تئوری‌ها در حال آزمایش و اجرا در برخی کشورهای جهان است؛ در برخی جاها مثبت بوده و جواب داده و در برخی جاها جواب نداده است، اما این که وجود و مطالعه این تئوری در دانشگاه‌ها و استفاده از نکات قابل بررسی آن (خروج دولت از بخش اجرایی اقتصاد)را از اقتصاد کشور حذف کنیم، مصداق پاک کردن صورت مساله است و نتیجه‌ای جز محروم کردن اقتصاد کشور از نکاتی که گاه می‌تواند مثبت و مثمرثمر باشد، نخواهد داشت.

بدیهی است تئوری‌های اقتصادی مورد استفاده در ایران نیز مانند هر تئوری دیگری نقایصی دارد که استفاده از دیدگاه‌های مخالف می‌تواند به باروری تئوری در حال اجرا کمک بزرگی بکند؛ پس این‌که به هر دلیل حکم به حذف یک تئوری از فضای مطالعات اقتصادی کشور بدهیم، کار عاقلانه و خردمندانه‌ای نخواهد بود.

سیدعلی دوستی موسوی

دبیر گروه اقتصاد