سهم ناچیز «آموزش عالی رایگان»

چندی قبل به یکی از روستاهای محروم شهرستان دیواندره رفتم و در مصاحبه با یکی از نوجوانان آن روستا که با هم کمی صمیمی شده بودیم، گفتم درس می‌خوانی؟ دانشگاه رفته‌ای؟ آن نوجوان هم خیلی صادقانه و بی حاشیه گفت: «پول ندارم.»

شاید با خودتان فکر کنید که همه اینها بهانه است و جوانی که بخواهد درس بخواند، بدون پول یا به قول قدیمی‌ها، با ذغال و کاغذ هم که شده درس می‌خواند، اما حالا بیاییم خودمان را جای همان نوجوانی بگذاریم که توان پرداخت شهریه دانشگاه‌ها را ندارد؛ در چنین وضعی آن نوجوان فقط می‌تواند دانشگاه‌ های دولتی را برای ادامه تحصیل انتخاب کند.

اما باز هم مشکل اینجاست که آموزش عالی ما بشدت وابسته به شهریه دانشگاه هاست و سهم آموزش عالی رایگان در مقایسه با آموزش‌های پولی به حدی ناچیز است که داوطلبان طبقات محروم جامعه، شانس اندکی برای ادامه تحصیل رایگان (بخصوص در دوره‌های تحصیلات تکمیلی) دارند.

حالا این مشکل به حدی دامنه‌دار شده است که روز گذشته، رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در یک اظهارنظر تامل برانگیز اعلام کرد: «90 درصد آموزش عالی کشور پولی است.» و این حرف دقیقا به این معنی است که شانس ادامه تحصیل دانشگاهی برای افرادی که تمکن مالی دارند، 90 درصد بیشتر از افراد فقیر جامعه است.

البته این گفته‌ها به این معنی نیست که آموزش عالی ما نباید با جذب شهریه، دانشجوی پولی جذب کند، بلکه حرف حساب این است که باید بین سهم آموزش رایگان و آموزش پولی در نظام آموزش عالی کشور تناسبی منطقی و اخلاقی وجود داشته باشد تا علم آموزی هم اسیر دست و پابسته پول نشود.

امین جلالوند - ‌گروه جامعه