تخریب سنگ‌نگاره‌های 12هزار ساله

حدود سه سال پیش بود که جام‌جم در گزارشی به بی‌توجهی و روند روبه تخریب این سنگ‌نگاره‌ها اشاره کرد. در آن زمان فرماندار وقت کوهدشت قول همه گونه همکاری را با میراث فرهنگی استان به منظور نگهداری از این سنگ‌نگاره‌ها داد و مدیران میراث نیز از نصب حفاظ شیشه‌ای روی سنگ نگاره‌ها در آینده‌ای نزدیک خبر دادند ولی از آن زمان تاکنون آنچه در رسانه‌ها درج می‌شود هشدار درباره وضع بسیار نامناسب این سنگ‌نگاره‌هاست.

اکنون یادگاری‌نویسی و زخم‌های جستجوگران گنج بر پیکر سنگ نگاره‌های تاریخی میرملاس روز‌به‌روز در حال افزایش است و آخرین گزارش‌ها نیز حکایت از محو شدن نقش سوار حکاکی شده بر این صخره در میان یادگاری‌های زغالی دارد.

مدیر جدید میراث فرهنگی لرستان که تازه دو ماه است به این پست منصوب شده در گفت‌وگو با جام‌جم همچون مدیران قبلی با اشاره به اهمیت این سنگ‌نگاره‌ها، قول رسیدگی به این اثر تاریخی را داد.

قاسم قربانی درباره علت نصب نشدن قاب‌های شیشه‌ای روی سنگ‌نگاره‌ها از سوی مدیران قبلی اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و می‌گوید: بزودی این کار پس از مشاهده دقیق محل و انجام مطالعات و کارهای کارشناسی شده صورت خواهد گرفت، هرچند امسال برای این کار بودجه‌ای نداریم.

سخن از انجام مطالعات و بررسی‌های دوباره و نبود بودجه در حالی مطرح می‌شود که تا نابودی کامل سنگ‌نگاره‌ها فرصتی نمانده است؛ میراثی که هزاران سال دوام آورد، ولی امروز براحتی در قرن معاصر از دست می‌رود.

این مساله حتی رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی و نماینده مردم کوهدشت در مجلس شورای اسلامی را نیز به واکنش واداشت به طوری که از پیگیری ساماندهی اثر تاریخی میرملاس در سازمان میراث فرهنگی خبر داد.

الهیار ملکشانی تغییرات رخ داده در سطح مدیریت میراث فرهنگی استان را عامل بی‌توجهی به این بنا و بناهایی نظیر آن دانست و گفت: در زمان مدیران قبلی وعده‌هایی برای ساماندهی اثر تاریخی میرملاس و ایجاد محفظه شیشه‌ای داده شد که هنوز عملیاتی نشده است.

میراث هزاران ساله

میرملاس ، صخره‌ای با نقاشی‌های 12 هزار ساله‌اش نامی آشنا برای باستان شناسان دنیاست که در 17 کیلومتری شمال کوهدشت در بالای کوهی به نام سرسورِن واقع شده است.

نقاشی‌هایی از سوار و شکار مربوط به انسان‌های بومی اولیه که در 20 سال اخیر دور از چشم حفاظت متولیان موجب آزار یادگاری‌نویسان بسیاری قرار گرفته و انفجارهای پی‌درپی و روشن کردن آتش توسط افراد ناشناس آن را به ویرانه‌ای تبدیل کرده است.

امروزه یادگاری‌های درهم و برهم زیادی روی نقاشی‌ها را پوشانده و به زحمت می‌توان برخی نقاشی‌ها را از میان این همه نوشته زغالی دید.

جای انفجارهای جویندگان گنج نیز چاله‌های عمیق بسیاری را پای این صخره مشهور جهانی ایجاد کرده است، به طوری که بعضی از انفجارها سنگ‌های عظیمی که تا چندسال پیش جزئی از سنگفرش زیبای پهن شده در پای صخره بودند را از جا کنده و چندمتر آن طرف‌تر پرت کرده است.

روند تخریب‌ها در میرملاس به گونه‌ای است که موجب از بین رفتن و محو شدن بسیاری از تصاویر این میراث کهن بشر شده است و اگر به همین منوال پیش برود، دور نیست سال‌هایی که از این اثر تاریخی دیگر نشانی نماند و این میراث بی‌همتا به صخره‌ای شکسته و بی‌تصویر تبدیل شود.

این در حالی است که میرملاس با شهرت جهانی‌اش می‌تواند پای اشتیاق گردشگران دنیا را به سمت خود بچرخاند، اما امروز زار و نزار در انتهای کوره راهی سنگلاخی و دشوار در حال نابودی است.

فاطمه مرادزاده - گروه ایران