اتوپول؛ نگاهی پست‌مدرن به ماشین مشتی ‌مندلی!

عنوان مسابقه بین‌المللی طراحی خودرو به اندازه کافی هیجان‌انگیز است، اما هدف اصلی این مسابقه چیست؟

جعفری‌جوزانی: مسابقه طراحی خودرو (interior motives Awards) هر ساله توسط نشریه انگلیسی interior motives که یکی از نشریات تخصصی معتبر در این حوزه است، برگزار می‌شود که مراسم اعلام برندگان آن هر سال همزمان با نمایشگاه خودروی پاریس یا نمایشگاه خودروی فرانکفورت برگزار می‌شود.هیات ژوری این مسابقه که معتبرترین رقابت دانشجویی در حوزه طراحی خودروست همگی از سر طراحان معروف‌ترین شرکت‌های طراحی خودروی دنیا هستند و به نوعی المپیاد جهانی طراحی خودرو شناخته می‌شود.

کثیری‌فر: جوایز interior motives هر ساله در هشت بخش اعطا می‌شود که در هر بخش سه گروه به عنوان نامزدهای دریافت جایزه معرفی و در نهایت یک گروه موفق به دریافت جایزه می‌شود.در نهایت از بین هشت برنده بخش‌های مختلف، یک فرد یا گروه به عنوان برنده اصلی و دانشجوی برگزیده سال معرفی می‌شود. تیم ما علاوه بر جایزه بهترین طراحی مفهومی کابین (داخل خودرو) مسابقات امسال عنوان دانشجوی برگزیده سال 2012 در طراحی خودرو را هم کسب کرد.

جعفری‌جوزانی: موضوع کلی مسابقه امسال، طراحی خودرویی برای آینده بود که در چهار زمینه مختلف از جمله طراحی خودرو برای یک شخصیت معروف دنیا، اسطوره بعدی، جذابیت مکانیکی و یک روز از زندگی (طراحی خودرو بر اساس یک فرهنگ خاص به انتخاب خود تیم‌ها)‌ برگزار شد که خودروی مفهومی ما در این زمینه و بر مبنای فرهنگ شهر بوداپست مجارستان شکل گرفته است.

کثیری فر: ما به دنبال فرهنگی می‌گشتیم که ظرفیت استفاده در طراحی خودرو را داشته و در عین حال نوعی حس مسئولیت و جمعگرایی در آن باشد. خودروی ما بر اساس فرهنگ hitchhiking (مسافرت رایگان با ایستادن کنار جاده، متوقف‌کردن و سوارشدن به خودروهای عبوری با علامت دست) در شهر توریستی بوداپست طراحی شده است. البته این فرهنگ به دلیل مسایل امنیتی و این که فرد باید مدت زیادی منتظر بماند تا حد زیادی منسوخ‌شده و شعار ما زنده‌کردن مجدد hitchhiking بود؛ البته هیچ هایکینگی که مدرن و سیستماتیک باشد.

اسم خودرو هم که Autopool گذاشتیم را از carpool گرفته​ایم که به معنای سوارکردن اتوماتیک افرادی است که در مسیری یکسان با راننده تردد می‌کنند.

جعفری‌جوزانی: ایده خودروی مفهومی اتوپول در واقع تعریفی ساختارشکنانه از فضای داخلی خودروست که در آن صندلی به عنوان عنصری مستقل از خودرو تعریف می‌شود، به طوری که در سطح شهر ایستگاه‌هایی تعبیه می‌شود که تعدادی صندلی در خود جای داده‌اند. مسافران به این ایستگاه‌ها مراجعه کرده، روی یک صندلی می‌نشینند و مقصد خود را مشخص می‌کنند. یک سیستم جامع هوشمند، اولین خودروی شخصی را که مبدا و مقصد یکسانی با آن مسافر دارد به طرف ایستگاه هدایت می‌کند و یک سامانه اتوماتیک در حالی که خودرو به آرامی در کنار ایستگاه حرکت می‌کند، صندلی را به داخل خودرو سوار می‌کند، درست مثل سوارشدن به یک تله‌کابین.

جعفری‌جوزانی: در این طرح با نگاهی نو و جسورانه به خودرو، صندلی اساسا از خودرو جدا شده و در واقع خودرو تا وقتی سرنشینی ندارد هیچ صندلی‌ای هم ندارد. در نتیجه وزن خودرو و میزان سوخت مصرفی آن به نحو قابل توجهی کاهش می‌یابد.

مکانیسم و چیدمان اتوپول به صورتی طراحی‌شده که بتواند بدون نیاز به توقف، صندلی‌های حامل افراد را در مبدا یا مقصدشان سوار یا پیاده کند. به این ترتیب هر فردی که خودروی شخصی خود را استفاده می‌کند، همزمان به حمل و نقل عمومی نیز کمک کرده و در ضمن با افراد جدید آشنا شده و با توریست‌ها ارتباط برقرار می‌کند.

جعفری‌جوزانی: این ایده از لحاظ فنی قابل اجراست، ولی با توجه به تاثیرات عمیقی که در سیستم حمل و نقل خواهد داشت، سرمایه‌گذاری زیادی برای ساخت ایستگاه و ترویج فرهنگ استفاده نیاز دارد و همان‌طور که گفته شد پاسخی متفاوت به نیاز حمل و نقل بر مبنای فرهنگی خاص است که مطمئنا برای جا افتادن آن فرهنگ باید کار کرد.

جعفری‌جوزانی: این ایده مبتنی بر کاربرد ایده شبکه‌های اجتماعی در سیستم حمل و نقل و در واقع تلفیقی از شبکه‌های اجتماعی با سیستم حمل و نقل برای رفع مشکلات این حوزه بود. در این طرح خودرویی دو نفره موسوم به megaptera با الهام از حرکت دسته‌جمعی نهنگ‌ها طراحی شده بود که این قابلیت را دارند در طول مسیر حرکت خود به خودروهایی که تمام یا بخشی از مسیر آنها مشابه است، متصل شوند و به این ترتیب بدون نیاز به رانندگی با مصرف سوخت و آلایندگی کمتر حرکت کنند.

جعفری‌جوزانی: این طرح در واقع تلفیقی از سیستم حمل و نقل خصوصی و عمومی است و از مزایای هر یک از آنها برخوردار است.شما هر‌گاه ‌ مایل باشید می‌توانید به خودروهای هم مسیر ملحق شوید که هر بار یکی از آنها مسئولیت رانندگی و هدایت مجموعه را دارد و در نتیجه از دشواری‌های رانندگی راحت شده و میزان سوخت مصرفی خودرو هم کاهش می‌یابد.

در عین حال داخل خودروی خود نشسته‌اید و از امنیت و استقلالی مشابه خودروهای شخصی در این سفر عمومی برخوردارید و البته هر وقت مایل باشید می‌توانید از سیستم حمل و نقل عمومی جدا شوید و مستقل حرکت کنید.

جعفری‌جوزانی: متاسفانه نهادهایی مثل بنیاد ملی نخبگان صرفا ملاک‌های خاصی مثل رتبه کنکور، ارائه مقاله و المپیادهای علمی معدودی را از شرایط احراز نخبگی می‌دانند و با وجود اعتبار بالای جوایز مسابقات جهانی طراحی خودرو که به تعبیری اسکار طراحی خودرو به شمار می‌رود در مراجعاتی که به بنیاد ملی نخبگان داشتیم، برخورد مناسبی با ما نداشتند.

در حالی که ضرورت دارد در رشته‌هایی مثل طراحی صنعتی، ملاک‌های خاصی برای ارزیابی افراد و شناسایی نخبگان در نظر گرفته شود.

جعفری‌جوزانی: در مراجعاتی که به بنیاد داشته‌ایم برخورد مناسبی با ما نشد و حتی حاضر به پرداخت هزینه سفر خانم کثیری‌فر به محل اعطای جایزه نشدند، در حالی که ایشان به دلیل کسب رتبه برتر در کنکور سراسری مشمول حمایت‌های بنیاد است. اساسا باید شورا و محلی باشد که ارزش چنین مسابقاتی و کسب جایزه در آنها را مطرح کنیم که متاسفانه امکان طرح مساله را هم پیدا نکرده‌ایم. بی‌توجهی به مسابقات بین‌المللی طراحی صنعتی در حالی است که در سال‌های اخیر معمولا هر ساله یکی دو دانشجوی ایرانی در چنین رقابت‌های خلاقانه سطح بالایی، نامزد یا برنده جایزه می‌شود.

کثیری‌فر: در چند سال اخیر حداقل هفت هشت دانشجوی ایرانی نامزد و برنده چنین مسابقات معتبری شده‌اند، از جمله آقای جعفری که دو سال پیش هم نامزد دریافت این جایزه شده بود و چند جایزه در مسابقات داخلی طراحی خودرو کسب کرده و چند طرح ابتکاری در زمینه طراحی خودرو دارد، ولی جالب است هنوز هیچ‌گونه تسهیلاتی را برای چنین دانشجویانی در نظر نمی‌گیرند و مسابقاتی را که در سطح جهانی کاملا شناخته شده است و سرطراحان شرکت‌های بزرگ خودروسازی دنیا برای استعدادیابی به این مسابقات و برگزیدگان آن توجه دارند علمی نمی‌دانند!

نحوه پیاده و سوارکردن مسافران اتوپول در ایستگاه

از ویژگی‌های این سیستم حمل و نقل که از دوچرخه‌های اجاره‌ای و تله سی‌یژ یا تله‌کابین الهام گرفته این است که خودرو بدون نیاز به توقف با کم‌کردن سرعت، صندلی‌های حامل افراد را در مبدا یا مقصدشان سوار و پیاده می‌کند.

به این ترتیب یکی از بزرگ‌ترین مشکلات سیستم حمل و نقل عمومی که ایستادن و حرکت متوالی خودروها بوده و به افزایش بار ترافیکی معابر و میزان سوخت مصرفی منجر می‌شود، برطرف می‌‌گردد.

در این خودرو صندلی‌ها از سقف معلقند و می‌توانند چیدمان‌های مختلفی بگیرند. از ویژگی‌های خودرو این است که با افزایش مسافر قابلیت اضافه‌شدن طول دارد. حداکثر ظرفیت خودرو 12 صندلی یعنی حدود ظرفیت یک ون نسبتا بزرگ است که در طرح از فولکس واگن استفاده شده است. حجم نسبتا زیاد خودرو با توجه به مزایای آن کاملا قابل توجیه است.

علی موحد / جام جم