وقتی موها خزان می‌شود

بنابراین داشتن موی پرپشت و زیبا دارای اهمیت زیادی است. البته تاثیری که ریزش مو بر افراد مختلف می‌گذارد، کاملا متفاوت است. برخی براحتی آن را می‌پذیرند، در حالی که بسیاری از آن وحشت‌زده و نگران می‌شوند و در پی راهی برای جلوگیری از ریزش بیشتر آن هستند. در این میان، کم نیستند افرادی که با توسل به درمان‌های سنتی و داروهای گیاهی یا انواع محلول‌ها و شامپوهای گرانقیمت که با برند‌های مختلف و به وفور در هر داروخانه‌ای یافت می‌شود، به خوددرمانی بپردازند، غافل از این‌که تا وقتی ریزش مو ریشه‌یابی نشود،استفاده از هر روشی برای مقابله با آن ائتلاف وقت محسوب می‌شود. کسانی هم هستند که ترجیح می‌دهند با ریزش مو کنار بیایند و آن را بپذیرند. برخی نیز ریزش مو را با کلاه، آرایش متفاوت، کلاه‌گیس یا ژل می‌پوشانند، اما باید گفت خوشبختانه در سال‌های اخیر با پیشرفت‌هایی که در زمینه درمان ریزش مو و پیوند مو صورت گرفته، از دست دادن مو دیگر کابوس وحشتناکی نیست.

بد نیست بدانید، موی سر 3 مرحله مشخص را طی می‌کند. فاز اول آناژن یا رشد مو بین 2 تا 6 سال طول می‌کشد و حدود 90 درصد موهای سر به طور طبیعی در این مرحله قرار دارند. مرحله بعدی، فاز کاتاژن است که حدود یک درصد موها را شامل می‌شود و حدود 3 هفته طول می‌کشد و بعد، مرحله استراحت مو یا تلوژن است که حدود 3 ماه به طول می‌انجامد. تغییر در درصد موها در مراحل مختلف یکی از علل ریزش مو به حساب می‌آید.

ریزش مو می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد. از بیماری گرفته تا رژیم‌های سخت، زایمان، حتی مصرف برخی داروها می‌تواند در بروز این عارضه نقش داشته باشد، اما گاه هیچ یک از عوامل در فرد وجود ندارد.

در چنین شرایطی، تنها با یک بررسی ساده در سابقه فامیلی و خانوادگی فرد می‌توان پی به علت ریزش مو برد. یکی از مهم‌ترین علائم این‌گونه ریزش‌ها، ریزش تدریجی مو است و هر سال نسبت به سال قبل، حجم موهای این افراد کمتر می‌شود.

یکی از مهم‌ترین مسائلی که بیماران سرطانی برای درمان خود با آن مواجه می‌شوند و برایشان ناخوشایند است، ریزش مو بعد از شیمی درمانی یا رادیوتراپی است، در حالی که با اتمام دوره شیمی‌درمانی و رادیوتراپی، موها به حالت بر‌می‌گردد.

گاهی در برخی افراد و بخصوص در کودکان، ریزش مو همراه با پوسته‌ریزی و خارش سر و به صورت موضعی به وجود می‌آید. این نوع ریزش مو به دلیل عفونت‌های قارچی سر و کاملا مسری است ولی براحتی قابل درمان است.

گاهی ریزش مو در یک ناحیه و به اندازه یک سکه یا گاهی بیشتر به وجود می‌آید و ناحیه مورد نظر کاملا بدون مو می‌شود، ولی از خارش، سوزش، قرمزی یا پوسته‌ریزی خبری نیست. این نوع ریزش بیشتر در سر، ریش، سبیل و ابروها دیده می‌شود ولی به این معنی نیست که در دیگر نواحی بدن اتفاق نمی‌‌افتد بلکه شیوع آن در این قسمت‌ها بیشتر است.

متخصصان معتقدند علت می‌تواند به دلیل یک بیماری خود ایمنی باشد. یعنی سیستم ایمنی بدن به دلایل ناشناخته‌، به موهای یک ناحیه از بدن حمله می‌کند و موجب ریزش مو در آن منطقه می‌شود. اگرچه رد پای استرس و ژنتیک در این قضیه نیز مانند بسیاری از بیماری‌ها دیده می‌شود، به طوری که در 20 درصد بیماران، سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری وجود داشته ولی آنها از آن بی‌اطلاع بوده‌اند. به طور خلاصه می‌توان گفت، در فردی که زمینه ارثی ابتلا وجود دارد، به دنبال استرس، بیماری بروز می‌کند. مطالعات جدید نشان داده است ضربات و تروماهای روحی در کودکی با بروز این بیماری در بزرگسالی ارتباط دارد.

اغلب موارد، بیماری تا یک سال بعد خوب می‌شود. اگر فقط یک ناحیه ریزش دارد و سابقه قبلی هم وجود ندارد، در 80 درصد موارد، موها در عرض یک سال دوباره رشد می‌کند. البته با درمان می‌توان رویش مو را جلو انداخت.

در موارد کمی، بیماری پیشرفت می‌کند و بتدریج همه موهای سر یا قسمت اعظم آن می‌ریزد. به هر حال در ریزش سکه‌ای، هیچ وقت ریشه از بین نمی‌رود و پتانسیل رشد دوباره مو همیشه وجود دارد.

شاید شما دیده یا شنیده باشید که بعضی‌ها عادت به کندن موهای سر، ابرو یا مژه‌های خود دارند، اگرچه این مساله به صورتی ارادی اتفاق می‌افتد اما یک حالت وسواس‌گونه در فرد وجود دارد که باعث ادامه این رفتار می‌شود. این بیماری مخصوص رده سنی خاصی نیست بلکه می‌تواند در هر رده سنی و حتی در نوزادان مشاهده شود.

این روزها استرس، یکی از معضلات اصلی جوامع و بخصوص جوامع شهری است. محققان معتقدند استرس از دلایل مهم ریزش مو است. علاوه بر این، تغییرات قابل توجه هورمونی بویژه در زنان می‌تواند موجب ریزش مو شود. این مشکل در زنانی که دچار یائسگی شده‌اند، یا زایمان داشته‌اند بیشتر دیده می‌شود، زیرا با تولد بچه، سطح استروژن خون کاهش می‌یابد و به ریزش شدید مو در مادر منجر می‌شود، البته این مساله موقت است و با گذشت زمان، موها به حالت اول برمی‌گردند. ریزش مو در مواردی مانند تب بالا، بعد از عمل جراحی، عفونت‌های شدید و حتی یک آنفلوآنزای شدید می‌تواند یکباره و به میزان قابل توجه دیده شود.

افزایش سن هم از عوامل طبیعی کاهش حجم مو در بسیاری از افراد است. یک خانم 40 ساله هرگز نباید انتظار داشته باشد موهایش به اندازه 20 سالگی پرپشت باشد یا رشد کند.

آنچه این روزها بخصوص در میان زنان و دختران جوان بسیار رایج شده، حفظ تناسب اندام آن هم در کوتاه‌مدت و با رژیم‌های سخت و گاهی استفاده از داروست.

اگرچه وزن مناسب و اندام زیبا ایده‌آل و برای حفظ و ارتقای سلامت ضروری است، اما دست یافتن به آن نباید با توسل به رژیم‌ سخت یا دارو باشد زیرا یکی از پیامدهای بد آن، ریزش مو خواهد بود. 3 تا 6 ماه بعد از کم کردن وزن حتی تا 6 کیلو ریزش مو اتفاق می‌افتد. البته هستند افرادی که به دلیل بی‌اشتهایی عصبی کاهش وزن داشته‌اند و دچار ریزش مو شده‌اند.

مصرف بیش از اندازه برخی ویتامین‌ها مانند ویتامین A‌ که معمولا در مکمل‌های ویتامینی به وفور وجود دارد، منجر به ریزش مو می‌شود، اما جای نگرانی نیست، زیرا با قطع آنها و نرمال شدن آن در بدن، مو به حالت اولیه بر‌می‌گردد.

یکی از مشکلاتی که افراد گیاهخوار با آن مواجه‌اند، نداشتن اطلاع کافی در زمینه چگونگی مصرف غذاهای گیاهی است و به همین دلیل، اغلب دچار کمبود پروتئین، روی، آهن، اسیدهای آمینه ضروری، ویتامین‌های گروه B و... می‌شوند که یکی از آثار سوء آن، ریزش موست. وقتی بدن به میزان کافی پروتئین دریافت نکند، مصرف ذخیره پروتئین خود صرفه‌جویی می‌کند و سهمیه پروتئین موها قطع می‌شود و دو سه ماه بعد از کمبود پروتئین، موها شروع به ریزش می‌کنند. در حالی که این افراد می‌توانند مثلا برای کمبود پروتئین به دلیل مصرف نکردن مواد غذایی مثل گوشت، تخم مرغ و ماهی آن را با گیاهانی مانند آجیل، عدس،‌ سویا و... جبران کنند.

از دیگر دلایل ریزش مو، داروها هستند. داروها با وجود درمان بیماری‌ها خود باعث به وجود آمدن برخی مشکلات جدید می‌شود. یکی از این دردسرها ریزش مو است. داروهایی مانند آسپیرین، دوز بالای ویتامین A، داروهایی که برای درمان آرتریت، افسردگی، نقرس، فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی مصرف می‌شوند، منجر به ریزش مو می‌گردند.

همچنین مصرف یا قطع قرص‌های بارداری در برخی خانم‌ها باعث ریزش مو می‌شود. این مشکل بخصوص در خانم‌هایی که زمینه ارثی ریزش مو را دارند، بیشتر اتفاق می‌افتد.

استفاده ازمحصولات آرایشی بخصوص مواد و وسایلی که مختص آرایش موهاست، این روزها نسبت به گذشته رواج بیشتری پیدا کرده و تاسف‌بارتر این‌که سن استفاده از این محصولات آرایشی روز به روز در حال پایین آمدن است. بد نیست بدانید استفاده مکرر از رنگ مو، دکلره و مواد فر دائمی نیز به ریزش مو منجر می‌شود. ژل‌ها و اسپری‌های نگهدارنده مو هم منجر به شکستن و نهایتا ریزش مو می‌شود. به همین دلیل، متخصصان مو توصیه می‌کنند مصرف مواد آرایشی مو باید محدود شود. علاوه بر اینها استفاده مکرر و غیراصولی از سشوار و اتوی مو، آب درون ساقه مو را کاهش می‌دهد و موها را مستعد شکستن و آسیب دیدن می‌کند. پس بهتر است بعد از استحمام اجازه دهیم موها در معرض هوا خشک شود، سپس آنها را حالت دهیم و آرایش کنیم. کلیپس، کش و سنجاق مو اگر سفت و محکم به مو بسته شود، مو آسیب می‌بیند. بافت‌هایی مثل بافت آفریقایی که خیلی هم رایج شده، به دلیل فشار بیش از حدی که به ریشه مو وارد می‌کند، موها را دچار ریزش می‌کند و گاهی این ریزش می‌تواند دائمی باشد.

شامپو و شانه مناسب برای سلامت موخیلی مهم و تاثیرگذار است، ولی محکم شانه زدن به مو یا فشار آوردن به مو هنگام شانه زدن و زیاده‌روی در مصرف شامپو هم می‌تواند به موها آسیب برساند.

توصیه ما به شما این است که شستشوی موها را به آرامی انجام دهید و از چنگ زدن آنها خودداری کنید همچنین موهای خیس را شانه نکنید، زیرا در معرض آسیب بیشتری هستند.

آنچه برای درمان ریزش مو اهمیت دارد، این است که حتما به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید و این کار را به تعویق نیندازید. این کار، گاه پروسه درمان را با مشکل یا شکست مواجه می‌کند.

متخصص پوست با بررسی تاریخچه پزشکی بیمار و همچنین معاینه سر و انجام بعضی آزمایش‌های خونی برای بررسی وضعیت هورمون‌ها می‌تواند علت دقیق ریزش مو را تشخیص دهد. آنها برای ریشه‌یابی مشکل، از شما درباره سابقه بیماری‌های قبلی، داروهای مصرف شده، رژیم غذایی و سابقه فامیلی، میزان چربی، شوره و خارش سر سوال می‌کنند. گاهی آزمایش خون هم لازم می‌شود. در هر حال، هرگز فراموش نکنید که درمان ریزش مو نیاز به صبر و حوصله دارد و انتظار نداشته باشید در مدت کوتاهی مشکل شما حل شود.

کسانی که دچار ریزش موی ارثی شده‌اند، اگر درمان دارویی در آنان بی‌تاثیر باشد، بهترین راه‌حل برای آنها پیوند مو است. در این نوع ریزش، اگرچه موهای جلوی سر از بین می‌رود اما موهای پشت سر معمولا حفظ می‌شود.

در عمل پیوند مو، موها را از پشت سر برمی‌دارند و به جلوی سر پیوند می‌زنند. بنابراین یکی از شرط‌های لازم برای انجام این عمل، داشتن تراکم کافی مو در پشت سر و وجود طاسی در جلوی سر است؛ به طوری که فضای خالی برای کاشت موها وجود داشته باشد. علاوه بر موارد ذکر شده، برای عمل پیوند مو باید شرایط دیگری نیز وجود داشته باشد:

سن: بهتر است پیوند مو زیر 25 سال انجام نشود، زیرا ریزش مو از نوع ارثی، پیش‌رونده است. اگر عمل پیوند بین 15 تا 25 سالگی انجام شود، ممکن است موها باز هم کمتر شوند و منطقه پیوند شده به شکل یک جزیره جدا در جلوی سر درآید.

تراکم منطقه ‌دهنده: منطقه دهنده یعنی پشت سر باید دارای موهای پرتراکم باشد. اگر تراکم، بالای 40 مو در هر سانتیمتر مربع باشد، نتایج کاشت مو بسیار بهتر خواهد بود.

ضخامت: باید موهای منطقه دهنده یعنی پشت سر ضخیم باشند. اگر قطر موهای دهنده، بالای 75 میکرومتر باشد، نتایج خوبی به دست خواهد آمد. در افرادی که قطر مو زیر 40 میکرومتر باشد، نتیجه رضایت‌بخش نخواهد بود.

رنگ موها: هر چه رنگ پوست و مو به هم نزدیک‌تر باشد، نتیجه نهایی مطلوب تر خواهد بود.

کاشت مو برای خانم‌ها: برای زنان، فقط در مواردی کاشت مو مفید است که موهای جلوی سر کم و موهای پشت سر، ضخیم و فراوان باشند. وقتی ریزش موی منتشر وجود دارد، کاشت مو امکانپذیر نیست.

درجه طاسی: در طاسی پیشرفته و کامل نتایج نهایی بهتر خواهد بود. کاشت مو، زمانی که طاسی در مراحل ابتدایی است و فقط کمی خط مو عقب‌نشینی کرده، مطلوب نیست. همچنین در مواردی که موها کم‌پشت و نازک هستند و هنوز طاسی اتفاق نیفتاده، نتایج پیوند مطلوب نخواهد بود.

کاشت مو ترجیحا باید در یک جلسه و حداکثر در 2 جلسه انجام شود. جلسات متعدد کاشت مو نتیجه مطلوبی نخواهد داشت. بیشترین نتیجه در جلسه اول پیوند مو به دست می‌آید، زیرا با انجام پیوند، بافت پوست سر دچار اسکار می‌شود و با کاشت مجدد، خون‌رسانی به بافت پیوند شده کاهش می‌یابد.

برای انجام کاشت مو نیاز به یک تیم چندنفره است و مدت زمان آن 6 تا 8 ساعت طول می‌کشد. عمل با بی‌حسی موضعی و به صورت سرپایی انجام می‌شود. بدیهی است فقط پزشک متخصص پوست و مو صلاحیت انجام کاشت مو را دارد.

مساله‌ای که قبل از پیوند باید نسبت به آن آگاهی داشت، این است که با کاشت مو تنها می‌توان ناحیه طاس شده را پوشاند و نمی‌توان شرایط قبل از شروع ریزش مو را انتظار داشت.

 متخصص پوست و مو