دشمنان قصد مصادره انقلاب یمن را دارند

در این میان اقتدارگرایی و حکومت استبدادی علی‌عبدالله صالح همواره برای این کشور بحران‌ساز بوده است. بحران‌هایی نظیر فقدان مشروعیت حکومت و فقر روز افزون مردم. در این میان با شروع دومینو انقلاب‌های عربی در خاورمیانه و شمال آفریقا یمن نیز تحولات و دگرگونی‌هایی را از سر گذراند.

همین مساله باعث شد تا برای بررسی تحولات انقلابی این کشور با آقای سید محمد صادق‌الحسینی کارشناس و تحلیلگر مسائل منطقه به گفت‌وگو بنشینیم.

اگر به علل و ریشه‌های قیام مردمی‌ و انقلابی مردم یمن بنگریم به چه موارد و نکات مهمی‌ می‌توان اشاره کرد؟

تراکم قهر، فقر، بی‌عدالتی و تبعیت مستمر حکومت‌ها از نیرو‌های سلطه‌طلب منطقه و جهان در راس آنها آمریکا، انگلیس، فرانسه و... مجموعه عواملی است که مردم یمن را به نقطه‌ای رسانده که متوجه شده‌اند با چنین حکومت و دولت و ساختار و نظام سیاسی‌ای نمی‌توان کنار آمد.

در چنین شرایطی مردم این کشور به دنبال عزت، عدالت و آزادگی هستند. در این حال آنان در این شرایط فقط به دنبال تغییر علی‌ عبدالله صالح نیستند و هر چند مطلب و خواسته اصلی آنان کناره‌گیری صالح از قدرت است، اما خواسته‌های اصلی آنان به این امر خلاصه نمی‌شود و خواسته‌های بسیار دیگری نیز دارند. بویژه این‌که یمن و تحولاتش پیچیده است و اگر بخواهیم به خلاصه‌ای از خواسته‌های آنان نگاه کنیم باید به عزت، آزادگی و استقلال اشاره کرد که در واقــــع 3 خواسته اصلی است که مردم را در یک نقطه مشترک جمع کرده است. آن نقطه هم این است که این رژیم باید سرنگون شود و به قول خودشان رحیل صورت گیرد تا یمنی جدید بسازند.

به دلیل حضور نداشتن و استعفای برخی نمایندگان از حزب حاکم (چه معمولی و چه شاه‌کلید‌های قبایل و عشایراین کشور) تعدادی از نمایندگان باقیمانده پارلمان یمن این وضعیت را تصویب کردند.

عبدالله صالح با استفاده از پارلمان این اقدام را مورد توجه قرار داد تا به دنیا و کشورهای همجوار نشان دهد مشکل و بحران کنونی، بین وی یا رژیم حاکم و اپوزیسیون پیشین (که عبارت است از مجموعه‌ای از احزاب و نیرو‌های مختلف) است. در صورتی که اصل قضیه این‌گونه نیست. یعنی در تحولات اخیر گروه‌هایی جدید در اعتراض‌ها به وجود آمده است و مجموعه‌ای از احزاب از جمله حزب اصلی مخالف و تعدادی از نمایندگان و فرماندهان و نفرات مهم ارتشی به انقلاب جوانان پیوسته‌اند که قبلا این‌گونه نبود.

در این حال عبدالله صالح می‌خواست به صورت مقطعی تعدادی از احزاب و شیوخ قبایل و پارلمان را تهدید کند و همچنین به دنیا وانمود کند که اگر قضیه و مشکل بین من و شماست قانون اساسی وجود دارد.

در این میان برقراری وضعیت فوق‌العاده نیز در چارچوب همین برنامه عبدالله صالح بود. هر چند عملی هم نشد و دولت نتوانست با این قانون کاری انجام دهد، ولی از لحاظ سیاسی سلاحی بود که توانست به کار برد. در نگاه کلی توسل به قانون اساسی یکی از سلاح‌های رژیم حاکم بر یمن برای منحرف کردن اصل مطالبات مردمی‌ و انقلابی جوانان بوده است؛ چنانچه در مورد پیشنهاد شورای همکاری خلیج فارس عبدالله صالح گفت که طبق قانون اساسی این مساله را قبول می‌کنم ولی مورد پذیرش اپوزیسیون قرار نگرفت.

مخالفان و معارضان مساله‌ای پیچیده در این کشور هستند و بحران را در این کشور پیچیده‌تر می‌کنند. قبایل 2 یا 3 گروه در بین مخالفان حکومت یمن هستند. یکی سرکوب شدگان حوثی‌ها هستند که در شمال یمن و در صعده و مرکز این استان (که مردم و مساحت زیادی هم دارد) حضور دارند. قبایلی نیز که هم‌پیمان با حوثی‌ها هستند و گروه دیگر به اصطلاح جنوبیون یا یمن جنوبی سابق، که احساس می‌کنند امتیازاتی (مسوولیت استانداری و...) به شمالی‌ها یا یمن شمالی سابق داده شده و به آنان سهم مناسبی از قدرت و دولت نرسیده است. آنها می‌گویند در عرصه‌های اقتصادی ـ امنیتی و ارتش هم سهم ‌متناسبی ندارند. علاوه بر این طیفی نیز از سلفیون به نام القاعده در این کشور حضور دارند و علیه عبدالله صالح فعالیت می‌کنند. طیفی خطرناک که نه جنوبیون و نه حوثی‌ها با آنان رابطه دارند و آنان را قبول دارند. این سه گروه اصلی مخالف، ارتباطی با همدیگر ندارند و عبدالله صالح هم تا زمانی که فقط این سه گروه اصلی مخالف بودند مثل توپ با آنان بازی می‌کرد مثلا اوایل به پشتیبانی از حوثی‌ها شروع کرد تا آنان را علیه سلفیون به کار برد، بعد سلفیون را علیه حوثی‌ها به کار برد و سپس جنگی ناجوانمردانه علیه حوثی‌ها راه انداخت و منجر به دخالت عربستان هم شد که در آخر به عقب‌نشینی و شکست این کشور و دولت یمن انجامید. بعد از این نیز دولت روی یمن جنوبی و جنوبی‌ها متمرکز شد تا آنان را سرکوب کند و با همکاری آمریکا وارد مبارزه با القاعده شد که باز هم موفق نبود.

در این بین مشکلات با این سه طیف اصلی به جوانان هم سرایت کرد که روز به روز قیام می‌کردند و این قیام جوانان نه در راستای اهداف جنوبی‌ها بود و نه برای اهداف القاعده‌ای‌ها و نه برای اهداف حوثی‌ها (هر چند مطالب و خواسته‌های حوثی‌ها شاید بهتر از خواسته‌های جوانان صنعا و شهرهای اصلی باشد)، اما این جوانان کم‌کم نیروی اصلی قیام اخیر در یمن شدند و رفع بی‌عدالتی و توزیع ثروت به شکل صحیح و حکومت مردمی را خواستار شدند. الان وضع به گونه‌ای است که می‌توان گفت تقریبا تمام نیرو‌ها و جریان‌های زنده یمن با رژیم حاکم مشکل عمده دارند به جز مجموعه نسبتا کوچکی که هواداران، استفاده‌کنندگان و صاحبان قدرت و ثروت هستند.

من اصطلاح شیعیان حوثی را درست و دقیق نمی‌بینم. باید توجه داشت که اکثریت یمن زیدی و محب آل بیت هستند. در این حال حوثی‌ها قبیله‌ای در این کشور هستند و نه فرقه‌ای. بعلاوه مطالبات و خواسته‌های آنان نیز هیچ گاه مطالبات فرقه‌‌ای نبوده و خواسته‌های آنان برای حفاظت از یمن واحد و پیشرفته بوده که همراه با عدالت باشد و وابستگی آن به آمریکا و غیرآمریکا وجود نداشته باشد. گذشته از این خواستار اراده قاطعی از سوی دولت برای مبارزه با اسرائیل هستند. آنها از انقلاب اسلامی ایران بخصوص از امام خمینی(ره) متاثر هستند و همچنین نزدیک‌تر به طرز تفکر هویت جدید اسلامی شیعیان جهان به رهبری امام خمینی(ره)‌ و اکنون به رهبری آیت‌الله خامنه‌ای هستند. در این میان خود حوثی‌ها درست است که قبیله‌ای به این نام هستند، اما بیشتر نماینده احساسات عمومی‌ و مطالبات عمومی یمن هستند و از لحاظ جمعیتی و جغرافیایی حدود یک‌سوم یمن را تشکیل می‌دهند. گذشته از این شیعیان خواستار آن هستند که وابستگی و همکاری دولت با آمریکا و سازمان‌های جاسوسی از بین برود ، توزیع صحیح و درستی از قدرت و ثروت شکل بگیرد، به ارزش‌های واقعی جهان اسلام و اسلام احترام گذاشته شود و ایفای نقش مهم‌تر و پررنگی را از سوی یمن در منطقه با توجه به وضعیت استراتژیکی این کشور خواستارند. یمن این شرایط را ندارد و عملا با سیاست‌های کنونی خود به عنوان دولتی ورشکسته که خارجی‌ها باید در امور آن مدیریت کنند درآمده است.

علی رمضانی
جام جم