اگر از خیابان شهید دکتر باهنر در منطقه نیاوران وارد خیابان قنات شمالی شویم، نرسیده به خیابان خیام و در کوچه تکیه، بنایی را خواهیم دید که اگرچه بازسازی شده و برای همین نمای بیرونی‌اش چندان نشان‌دهنده قدمت آن نیست، اما در واقع عمرش به حدود 150 سال پیش برمی‌گردد.
کد خبر: ۳۷۲۱۰۶

ناصرالدین شاه قاجار که علاقه زیادی به برپایی مجالس تعزیه داشت و تکیه دولت ساخته‌شده به دست او زبانزد همه بود، در سال 1237 خورشیدی دستور بنای تکیه نیاوران را به دست استاد حسن خرپاکوب داد. اگر با تخریب تکیه دولت در دوره پهلوی اول، تهران امروز دیگر شاهد استواری آن بنای باشکوه نیست، اما تکیه نیاوران می‌تواند در اندازه‌ای کوچک، تداعی‌کننده شور و غوغای حاکم بر برادر بزرگ‌تر خود باشد.

در دوره رونق تعزیه‌خوانی در تهران، این شهر علاوه بر تکیه دولت نزدیک به 50 تکیه دیگر داشت که همه آنها در ایام سوگواری محرم با پارچه سیاه و نشان‌های مذهبی پوشیده و مراسم عزاداری سرور شهیدان در آنها برگزار می‌شد. هر محله چندین تکیه مسقف و بی‌سقف داشت که مهم‌ترین‌شان تکیه‌های حاج میرزا آقاسی، عباس‌آباد، نیاوران، سپهسالار، سرچشمه، ولیخان، زنبورک‌خانه، نوروزخان، تکیه سیدنصرالدین، قورخانه، عودلاجان و... بود. ناصرالدین‌شاه که از ابتدای سلطنت خود به نیاوران علاقه داشت و بیشتر اوقاتش را در آنجا می‌گذراند، طی سال‌هایی که ایام محرم مصادف با تابستان می‌شد و او در کاخ صاحبقرانیه و نیاوران به سر می‌برد، تصمیم گرفت تکیه‌ای نیز در آن منطقه بنا کند. مساحت تکیه 1500 مترمربع و مشتمل بر صحن میانی مستطیل شکل با گوشه‌های پخ شده است که در چهار ضلع آن طاق‌نماها و غرفه‌هایی، در 2 طبقه ساخته شده‌اند. فضای میانی تکیه، در اصل روباز بوده و تنها به هنگام مراسم با چادر مسقف می‌شده که حدود نیم قرن پیش، با کمک افراد خیر و استادی استاد حسن‌ بخارا با پوشش شیروانی پوشانده شد. این تکیه در دوره پهلوی مرمت کلی و در سال 1361 نیز سقف آن تعمیر شده است. با وجود تعمیر هنوز هم، ساختار یک قرن و نیم پیش تکیه حفظ و از قسمت‌های سکوی دایره‌ای شکل میانی برای اجرای شبیه خوانی و ایوان تشکیل شده است.

قطر فضای دایره‌ای آجری وسط 20 متر است که اطراف آن 10 ستون سیمانی با پوشش چوب گردو قرار دارد. در ایوان که شرکت‌کنندگان در آن می‌نشینند و مراسم را تماشا می‌کنند، لبه‌های ایوان هنوز چوبی و دست‌نخورده باقی مانده است‌. روی ایوان پایین،‌ ایوان دیگری بناشده که طبقه دوم تکیه را تشکیل می‌دهد و جایگاه زنان است‌.

در اصلی تکیه هم با ارتفاع بیش از 3 متر و نیم و قطر 50 سانتی‌متر از چوب گردو ساخته شده که همچنان پابرجاست‌. این بنای 150 ساله هنوز هم در ایام سوگواری محرم ‌شاهد عزاداری‌ و در پاره‌ای از موارد اجرای مجلس شبیه‌خوانی و تعزیه است.

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها