16 میلیون جوان مجرد در انتظار مشوق‌های ازدواج

مریم بهروزی، دبیر جامعه زینب (س) دیروز به خبرگزاری مهر خبر داد که ائتلاف اسلامی زنان در نامه خود به رئیس مجلس در مورد لایحه حمایت از خانواده آورده است که جا دارد مجلس برای 7 میلیون زن و 9 میلیون مرد بدون همسر چاره‌اندیشی کند. هرچند هنوز آمار زنان ومردان در سن ازدواج در اختیار هیچ نهاد مسوولی وجود ندارد اما ابراز نگرانی گروه‌ها و انجمن‌ها از تاخیر سن ازدواج و ضرورت برنامه‌ریزی برای افزایش آمار ازدواج در کشور خبر می‌دهد. بخصوص این که در چند سال گذشته، رشد میزان ازدواج نسبت به رشد آمار طلاق کاهش یافته است. براساس آمارهای سال جاری هم اکنون میانگین سن ازدواج برای مردان 5/26 سال و برای زنان 5‌/‌22 سال است که تقریباً یک تأخیر پنج ساله برای ازدواج در هر دو جنس وجود دارد.

بنابر اعلام سازمان ملی جوانان استان تهران نرخ ازدواج در استان تهران، نسبت به سال گذشته افزایش یافته در حالی که بر اساس اطلاعات سازمان ثبت احوال کشور، نرخ ازدواج استان تهران سال88 نسبت به سال گذشته کاهش 5‌/‌4 درصدی داشته است. سازمان ثبت احوال کشور اعلام کرده که آمار ازدواج کشور در11 ماه سال 1387در استان تهران 120هزارو 959 فقره بوده که این میزان در مدت مشابه سال 1388 به 115هزار و550 فقره کاهش یافته است.

سازمان ملی جوانان به عنوان متولی امور ازدواج این گروه از جامعه که معمولا پیکان انتقادها و حمایت‌ها در حوزه ازدواج جوانان به سوی این سازمان معطوف است، مشکل ازدواج جوانان را هرچند مرتبط با نداشتن مسکن و شغل مناسب می‌داند اما از موضع این سازمان، کاهش نرخ ازدواج و افزایش سن ازدواج اقتصادی نیست.

پرویز کرمی، معاون فرهنگی واجتماعی این سازمان، با بیان این‌که مشکلات اقتصادی، عامل اصلی تأخیر در ازدواج جوانان نیست، می‌گوید: افراد بسیاری هستند که با وجود وضعیت مناسب مالی، اقدام به ازدواج در سن متعارف آن نمی‌کنند.

کرمی در ‌خصوص مهم‌ترین دلایل تأخیر ازدواج جوانان اضافه می‌کند: در این زمینه هیچ اقدام پیمایشی صورت نگرفته است اما بر اساس یافته‌های موردی در ابعاد کوچک‌تر و نظرسنجی‌های صورت گرفته در برخی استان‌ها، تحصیل، کار و انتظار جوانان برای بهتر شدن وضعیت مادی، مهم‌ترین عوامل تأخیر ازدواج است.

وی این موضوع را که هم‌اکنون مشکلات اقتصادی مهم‌ترین عامل تأخیر ازدواج جوانان است، نمی‌پذیرد و تصریح می‌کند: انتظار برای بهبود وضعیت مالی و سپس اقدام به ازدواج، دلیل نادرستی است و افراد بسیاری هستند که با وجود وضعیت مناسب مالی، در زندگی، احساس خوشبختی نمی‌کنند. وی به رغم برخی آمارها، میزان رشد طلاق در کشور را 5 درصد و ازدواج را 8 درصد می‌داند، تاکید می‌کند: عامل اصلی طلاق جوانان، همیشه مشکلات اقتصادی نیست.

اما به نظر می‌رسد طی یک سال گذشته، سازمان ملی جوانان هم به این باور رسیده که ازدواج با میزان درآمد و مشکلات اقتصادی افراد بی ارتباط نیست. چرا که وام ازدواج از 4 به 5 میلیون تومان افزایش یافته است.

سال گذشته در چنین روزهایی خبر رسید که میزان وام ازدواج جوانان با یک میلیون تومان افزایش به 5 میلیون تومان رسید و پرداخت وام 5 میلیون تومانی ازدواج از ولادت امام رضا(ع) آغاز می‌شودو هریک از زوج‌ها می‌توانند با ارائه سند ازدواج در مدت 15 تا 20 روزه، 2 میلیون و 500 هزار تومان دریافت کنند که 500 هزار تومان آن در قالب بن خرید کالاست.

هادی مقدسی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در واکنش به وضعیت جوانان در سن ازدواج کشور، وضعیت مالی نامناسب جوانان را در افزایش سن ازدواج مؤثر دانسته وچندی قبل به فارس گفته است: وام ازدواج حلال مشکلات مالی جوانان نیست. عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در مورد وام ازدواج نیز توضیح می‌دهد: افراد برای آغاز زندگی مشترک خود، وجهی را به عنوان وام از بانک دریافت می‌کنند و آن را در اقساط نسبتاً طولانی به بانک باز می‌گردانند.

وی با بیان این‌که وضعیت اقتصادی امروز به گونه‌ای است که دخل با خرج همخوانی ندارد، می‌افزاید: آغاز زندگی مشترک نیازمند تأمین حداقل هزینه‌های مالی است.

مقدسی با بیان این‌که بیشتر جوانان پس از دریافت وام ازدواج، در مدت کوتاهی آن را خرج می‌کنند، می‌گوید: برخی جوانان در آغاز زندگی مشترک به دلیل عدم داشتن تجربه کافی، وام ازدواج دریافت می‌کنند اما نمی‌توانند برنامه‌‌ریزی اساسی برای آن داشته باشند؛ این امر موجب می‌شود تا جوان به دلیل برخوردار نبودن از درآمد مناسب، برای پرداخت اقساط به مدت طولانی با مشکلاتی روبه‌رو شود.

وی با بیان این‌که وام ازدواج حلال مشکلات مالی جوانان نیست، تاکید می‌کند: بعضی جوانان علاقه‌ دارند ازدواج کنند اما والدین آنها از شرایط اقتصادی بالایی برخوردار نیستند به همین دلیل برای آغاز زندگی مشترک مجبور به گرفتن وام می‌شوند.

مقدسی وضعیت مالی نامناسب جوانان را در افزایش سن ازدواج مؤثر دانسته و می‌گوید: وام ازدواج به عنوان یک مُسکن، ممکن است تا حدودی به بهبود وضعیت اقتصادی جوانان منجر شود اما در رفع مشکل مالی آنان مؤثر نیست.

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با بیان این‌که جوانان برای آغاز زندگی مشترک، نیازمند اقدامات زیرساختی هستند، می‌افزاید: یکی از راهبردهای دولت و مجلس، تثبیت وضعیت شغلی و اجرای درآمد مستمر برای جوانان است.

مقدسی با بیان این‌که دولت برای جوانان اهدافی را دنبال می‌کند و بابت آن اعتباراتی را اختصاص می‌دهد، می‌گوید: در حقیقت این اعتبارات از طریق شبکه بانکی دولتی اجرا می‌شود؛ شبکه بانکی مقررات مخصوص به خود را دارد اگر دولت بخواهد به صورت جزئی، در تمامی مسائل و مشکلات دخالت کند و برای برطرف کردن موانع، مکانیسم‌‌هایی ارائه دهد تمام اقدامات دولت به جای مشکلات کلان، به سمت مسائل جزئی می‌رود.

یکی از پیشنهاد‌های سازمان ملی جوانان در یکسال گذشته برای جبران تاخیر در ازدواج ارائه سهمیه کنکور کارشناسی ارشد به جوانان متاهل بوده که هرچند با موافقت مجلس روبه رو نشد، اما راهی بود که رئیس سازمان ملی جوانان آن را برای تشویق جوانان به ازدواج موثر می‌دانست.

قانون تسهیل ازدواج نیز که قرار بود در قالب صندوق ویژه ازدواج از سوی دولت طی 4 سال گذشته کارش را آغاز کند، بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس به نتیجه نرسیده است؛ قانونی که رئیس‌جمهور به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی وقت ابلاغ کرد و دولت باید به منظور تسهیل ازدواج جوانان؛ صندوق اندوخته ازدواج جوانان را تشکیل می‌داد تا به زوج‌های جوان نیازمند به اجاره مسکن، برحسب تشخیص کمیته سامان ازدواج با توجه به امکانات صندوق، وام ودیعه مسکن پرداخت کند، این صندوق به دلیل تامین نشدن اندوخته همچنان بلاتکلیف مانده است.

اما تاخیر در سن ازدواج جوانان در کشور واقعیتی چند وجهی است که تنها با وام و سهمیه کنکور و وعده اعطای مسکن و زمین‌های 99 ساله حل نمی‌شود، این وضعیت حتی واکنش برخی علما را نیز به همراه داشته است. آیت‌الله ناصر مکارم‌شیرازی، شهریور امسال تصریح کرد: امروز جوان‌های بسیاری در کشور بیکار هستند و مسوولان باید برای تولید کار و شغل برای این افراد، نهایت تلاش خود را انجام دهند.

به هرحال گرایش به جامعه‌گریزی، تنوع‌طلبی جوانان، مسوولیت‌گریزی، ترس از طلاق و شکست در زندگی آینده، ترس از خیانت همسر، نداشتن شغل مناسب و وابستگی به والدین و...، مهم‌ترین دلایلی هستند که تمایل جوانان را به ازدواج کاهش می‌دهند.این دلایل باید در برنامه‌های بلند مدت و میان مدت کشور دیده شود تا جوانان به ازدواج راغب شوند.