در آفساید زندگی زیاد گیر افتاده‌ام

اولین بار چه شد که فکر کردید ممکن است بتوانید یک داور خوب باشید؟

این شرایط زندگی آدم‌هاست که هر فرد را به سمت خاصی سوق می‌دهد. برای من هم حضورم در دبیرستان ورزش سرآغاز داوری‌ام بود. آن موقع یک دوره کلاس گذاشتند که اولین کلاس داوری برای 16 ساله‌ها بود، من بودم، محسن ترکی، محسن قهرمانی و آقای سخندان و چند نفر دیگر. البته تعداد هنرجویان آن کلاس زیاد بود، اما فقط ما بودیم که ادامه دادیم و حالا نتیجه‌اش را می‌بینید.

این ماجرا مال اوایل نبود. سال 79 وقتی وارد فهرست ملی شدم، باید بین کمک‌داوری و داوری یکی را انتخاب می‌کردم که من هم با توجه به روحیاتم اولی را انتخاب کردم. وگرنه قبل از آن داوری هم می‌کردم، ولی خب تصمیم به ادامه کمک داوری گرفتم و الان بشدت خوشحالم.

رسمی که نبود، اما اولین بازی که لباس زرد داوری را به تن داشتم، بین دو تیم مدرسه فوتبال بود که وسط دو نیمه یک دیدار از لیگ آزادگان برگزار می‌شد، تمام آن بازی یک ربع بود که من داورش بودم!

خب برای هر داوری، شروع کارش از درجه 3 است و طبیعتا آرزوی یک داور درجه 3 جام جهانی است. این مساله نه در داوری که در بین بازیکنان و مربیان هم طبیعی است.

من 20سال است قضاوت می‌کنم و نزدیک 10 سال است که به صورت حرفه‌ای در رده‌های بالا هستم. من در المپیک بوده‌ام، جام ملت‌های آسیا و آفریقا هم بوده‌ام و هنوز هم دو دوره دیگر می‌توانم در جام جهانی باشم، اما واقعیت این است که من برای رسیدن به جام جهانی شرایط سختی را گذراندم، دوره‌های سختی را پشت سر گذاشتم. سخت نه به این معنی که از پسش برنیایم، به این دلیل که تمام شرایط اعزام به جام جهانی را نداشتم و خودم تک و تنها آنها را به دست آوردم. من ادعا می‌کنم که در جام جهانی فراتر از یک نفر بودم.

به هر حال ادامه کار من حالا دیگر بستگی به برخی شرایط دارد. برای رسیدن به جام جهانی خیلی چیزها را از دست دادم و از خیلی مسائل گذشتم. بهترین ساعات عمرم را کنار خانواده‌ام نبودم، یک سری شرایط مهمی که می‌توانستم به دست بیاورم را به دست نیاوردم تا جام جهانی را داشته باشم.

اتفاقا من هم وقتی این خبر را شنیدم تعجب کردم، چراکه اصلا قرار نبود برگردم! دوست هم ندارم زیاد در این مورد صحبت کنم، چون بعضی دوستان با اهداف خاصی این اخبار را منتشر کردند که مثلا تیم ما تیم ذخیره است یا کامرانی‌فر را نخواستند و دارند پس می‌فرستندش!

هر تیم داوری باید حداقل 3 سال باهم کار کند تا در جام جهانی بی‌نقص حاضر شود، اما تیم آقای مرادی بعد از المپیک عملا از جام جهانی حذف شد و من یکباره برای تیم آقای خلیل‌الغمدی انتخاب شدم و فقط 5ماه با هم بودیم. با این حال الان از عملکردم راضی هستم.

مطمئن باشید اگر یک داور طرفدار تیم خاصی باشد، بیش از 2 یا 3 بازی را قضاوت نمی‌کند و بالاخره معلوم می‌شود. به شما اطمینان می‌دهم که نه‌تنها من که هیچ یک از داوران ما گرایش به هیچ تیمی ندارند. اگر غیر از این بود به هیچ کجا نمی‌رسیدند.

باور کنید، من نه از گل زدن تیمی خوشحال می‌شوم، نه از گل خوردن کسی ناراحت. من اگر هم فوتبال ببینم بیشتر عملکرد داوران را می‌بینم و اصلا توجهی به بازی نمی‌کنم.

مطمئن باشید نه، اگر این طور بود آن صحنه خاص آن هم به نفع مکزیک اتفاق نمی‌افتاد.

تا زمانی که صحنه آهسته آن حرکت برای مسوولان و کارشناسان که بازی را دنبال می‌کردند پخش نشده بود، 99 درصد آنها این حرکت را اشتباه تلقی می‌کردند، اما من با قاطعیت تمام تصمیم گرفتم و یک درصد شک نکردم.

خب داوری یک تیم است و سعی همه تیم بر این است که عملکرد کلی‌شان مثبت باشد تا بتوانند در مرحله بعدی قضاوت کنند، من و داور عربستانی غیر از فوتبال رابطه عاطفی خوبی هم با یکدیگر داشتیم. در صحنه اخراج آن بازیکن نظر داور هم همین بود، ولی من که گفتم او دیگر شک نکرد و کارت قرمز را داد.

شاید باور نکنید، اما هیتسفلد فقط بازیکنانش را از من دور می‌کرد تا کسی با من درگیر نشود. ایشان کوچک‌ترین بی‌احترامی به من نکرد و حتی بعد از بازی هم به سمت من آمد و دست داد و بابت حرکات بازیکنانش عذرخواهی کرد.

من وقتی رفتم آفریقا با یک دید کاملا حرفه‌ای رفتم و اصلا به این فکر نکردم که خدا کند فلان بازی را به من بدهند، در حالی که طبیعی است داوران دوست داشته باشند بازی خاصی را قضاوت کنند. اما من فقط خواستم در کارم موفق باشم، حالا در هر مسابقه‌ای که می‌خواست باشد.

خب طبیعتا برای هر داوری اتفاق افتاده است و به قول شما اصلا راه برگشت هم ندارد. برای من هم حتما اتفاق افتاده و فهمیدم که اشتباه کرده‌ام، ولی این مربوط به زمانی بوده که هنوز در حال کسب تجربه بودم.

در داوری بحثی داریم که مربوط به روح و روان است و خوشبختانه من با آن آشنا هستم، برای همین سعی می‌کنم، تمرکز کنم که اشتباهاتم کمتر شود و بهتر قضاوت کنم.

بعضی از خصوصیات به افراد مختلف در حرفه‌شان کمک می‌کند؛ خونسردی من هم در شغلم خیلی به من کمک می‌کند. در زمین فشار زیادی به تیم داوری می‌آید که من با خونسردی بر آن غلبه می‌کنم. اصلا شاید یکی از دلایل رسیدن من به جام جهانی، همین خصیصه‌ام باشد. من مسائلی را در زمان قضاوت دیدم که به مراتب بدتر از فریادهای یک مربی است، اما به کارم ادامه داده‌ام.

به نکته خوبی اشاره کردید، همین تمرکزی که ازش حرف زدیم باعث شد صدای دلخراش آن شیپورها کوچک‌ترین خللی در کارم ایجاد نکند، در حالی که خیلی از داوران به وجود آنها در ورزشگاه اعتراض داشتند.

من با حضورم در این جام اکثر شرایط حضور در جام بعدی را به دست آوردم که مهم‌ترینش اعتماد کمیته داوران فیفاست. الان راه رسیدن من به جام جهانی 2014 خیلی ساده‌تر از دیگر داوران است، ولی هیچ‌وقت دلم را به این مساله خوش نمی‌کنم و اگر قرار باشد به داوری ادامه بدهم، بیشتر از الان تلاش می‌کنم.

نه، من هر چه به دست آوردم از اینجا بوده و کنار همین داوران شده‌ام کامرانی‌فر. اتفاقا پیشنهاداتی بوده، اما اصلا به این موضوع فکر هم نمی‌کنم.

من نمی‌گویم وضعیت حمایت کردنشان بد است، فقط توقع دارم که بیشتر به وضعیت داوری فکر کنند. واقعا حضور یک داور در جام جهانی اعتبار کمی برای یک کشور نیست که من توقع دارم بعد از این نه به من که به کل جامعه داوری بیشتر توجه شود.

ما در هتلی خارج از شهر بودیم برای این که در دسترس مردم نباشیم. از این هتل هم چند تیم پلیسی محافظت می‌کرد. هیچ‌کس هم حق ورود و خروج به این هتل را نداشت. برای تمریناتمان هم مسیری حدودا 20 دقیقه‌ای را با اسکورت پلیس می‌دویدیم.

تمرین بدنسازی داریم و عملی. یک تیم کامل سر تمرینات بودند و تمام شرایطی که ممکن است برای یک تیم داوری پیش بیاید را برای ما تکرار می‌کردند و ما مدام تمرین می‌کردیم. مثلا دائما ما را در موقعیت آفساید قرار می‌دادند که تصمیم‌گیری کنیم که خوشبختانه من در این مدت در 20 تست سخت آفساید قرار گرفتم و از همه‌اش سربلند بیرون آمدم.

خب من 4 بازی دیگر را هم از نزدیک تماشا کردم و دیگر همان تمرینات سنگین که گفتم کل وقت ما را گرفته بود، ضمن این‌که 3 روز قبل از هر بازی ما به محل برگزاری مسابقه اعزام می‌شدیم و تا 2 روز بعد از بازی هم آنجا بودیم.

موقع برگشت از بازی فرانسه و مکزیک واقعا برایم خیلی جالب بود که نزدیک به 70 داور بزرگ جام‌جهانی در هتل منتظرم بودند و تا وارد شدم برایم کف زدند و با من روبوسی کردند. آنها به خاطر آن تصمیم درست تشویقم کردند.

نه اصلا این‌طور نیست. کمک‌داور ذخیره به‌وسیله یک سیستم ارتباطی به داور وسط و داور چهارم متصل است و در خیلی از صحنه‌ها می‌تواند به داور کمک کند. من در هر دو بازی که ذخیره بودم، داور وسط‌ها از من خواستند که اگر صحنه‌ای مشاهده کردم که از دید آنها دور بود، حتما اعلام کنم. پس آن ذهنیت که در صورت مصدومیت داور، کمک‌داور ذخیره داخل زمین می‌شود، فقط یک بعد ماجراست.

نه، اتفاقا آن انتخاب اول خیلی به من کمک کرد. بازی آرژانتین و نیجریه بازی کمی نبود، داوری داشت که از بزرگ‌ترین داوران جهان بود.

حقیقتش هنوز مشخص نیست، منتظریم اعلام کنند و بدهند.

بازی اول که برای تیم داوری شرایط بسیار سختی بود؛ چرا که ما باید ثابت می‌کردیم ایرانی‌ها می‌توانند دربی را به بهترین شکل قضاوت کنند و بعد از 14سال می‌گفتیم که حضور داوران خارجی برای قضاوت بازی سرخابی‌ها یک اشتباه بوده. خوشبختانه حالا می‌بینیم تلاشمان نتیجه داده و ایرانی‌ها دربی را قضاوت می‌کنند.

چون مربی ورزش مدرسه هستم، فقط زنگ‌های ورزش با بچه‌ها بازی می‌کنم.

من خوشبختانه یا متاسفانه کمتر ایران هستم. من در 6 ماه گذشته روی هم رفته 2ماه در ایران نبودم، برای همین ترجیح می‌دهم اوقات بیکاری را فقط کنار خانواده باشم. جالب است بدانید از وقتی که من برگشتم 3 بازی مهم جام انجام شده که هیچ کدامش را ندیده‌ام. امشب هم که فینال است، ترجیح می‌دهم به خانواده‌ام برسم تا دیدن فوتبال!

قطعا! خب بهترین ایام و روزهایی که یک مرد باید کنار خانواده‌اش باشد را من از دست داده‌ام. داوری خوب است، اما این مشکلات را هم دارد.

بدم نمی‌آید گاهی فیلم خانوادگی بگیرم و با همسر و فرزندم تماشا کنم.

خب البته حس آفسایدگیری قوی‌ای دارم.

زیاد، تا دلتان بخواهد.

روزگار بهترین کمک‌داور است که تا به حال زیاد برایم پرچم زده!

خیلی، البته بیشتر قرمز بوده تا زرد!

شاید باور نکنید، اما اگر من با لباس شخصی از جلوی 18 سرمربی تیم‌های لیگ برتری رد شوم، 17 نفرشان مرا نمی‌شناسند و من به این موضوع افتخار می‌کنم، چرا که راحت می‌توانم کارم را انجام دهم. یکی از عوامل موفقیت‌ من هم همین است که اصلا نگاه نمی‌کنم چه کسی روی نیمکت است یا چقدر تماشاگر روی سکوها هستند.

اصلا. به هیچ وجه اجازه نمی‌دهم کسی به خودش جرات چنین پیشنهادی را بدهد.

من 10 سال است که دبیر حق‌التدریسی آموزش و پرورش هستم.

بله، افتخارم هم این است که در روستاهای محروم خدمت می‌کنم.

من فقط می‌گویم اگر واقعا کار من ارزش داشته، به اندازه ارزشش برایش احترام قائل شوند، همین!

یکی از قوانین فیفا اتفاقا مربوط به همین است که «هیچ داوری حق عذرخواهی ندارد»، این اصل قانون کمیته داوران بود که در جام‌جهانی از ما خواستند که حتی اگر اشتباه کردیم، عذرخواهی نکنیم و من هم این کار را نمی‌کنم.

از شعار بدتر این بود که یک بار بر اثر اصابت سنگی که از سمت سکوها پرتاب شد، سرم شکست و خونریزی بدی کرد. این ماجرا برای چندین سال قبل است. اما معتقدم الان وضعیت تماشاگران خیلی فرق کرده و با داوران همراهند.

مطمئنا همان یک روز هم در کنار خانواده‌ام خواهم بود.