تجربه سه‌‌بعدی از سینما به خانه‌ها می‌آید

به نظر می‌رسد ما از آستانه چنین دورانی عبور کرده‌ایم و اگر هنوز گاهی از فناوری‌هایی که به وجود می‌آیند شگفت‌زده نمی‌شویم سرعت بالای این ابداعات است که پیش از آن‌که فرصت کنیم با آنها خو بگیریم ما را با سیل خود می‌برد.

سال 1388 سال مهمی برای فناوری‌های نمایش در جهان به شمار می‌رفت. اگر تنها اتفاق این سال نمایش فیلم «آواتار» جیمز کامرون می‌‌بود، کافی بود تا امسال را سال مهمی در رشد فناوری‌های نمایش تصویر در جهان بدانیم. آواتار، اولین فیلم سه‌بعدی جهان نبود اما قطعا یکی از مهم‌ترین آنها در تاریخ سینما به شمار می‌رود که فناوری‌های ساخت و نمایش این فیلم‌ها را متحول کرد. جذابیت داستان این فیلم در کنار نماهای حیران‌کننده این حماسه فضایی باعث شده این فیلم با فروش بیش از 5/2میلیارد دلار هنوز در رده 5 جدول پرفروش‌ترین فیلم‌های در حال نمایش باقی بماند، در حالی که این فیلم نمایش خود را در جهان از 27 آذر امسال شروع کرده است.

آواتار را به دلیل فناوری‌های ساخت و نمایش سه‌بعدی‌اش اختراع دوباره سینما دانسته‌اند. از این پس باید بیش از قبل منتظر فیلم‌هایی بود که با فناوری سه‌‌بعدی ما را در سفری به دنیایی مشابه واقعیت همراهی کند. اما جادوی نمایش سه‌‌بعدی در سال 1388 به اینجا متوقف نمی‌شود.

استقبال خیره‌کننده از آواتار نشان داد که مردم، مشتاق دیدن فیلم‌های سه‌بعدی با کیفیت خوب هستند و این یعنی بازار جدید در مقابل تولیدکنندگان صنایع سرگرمی در جهان. اگر مردم برای دیدن نمایشی سه‌بعدی چندین بار به سالن‌های سینما مراجعه کنند، چرا نباید امکانی فراهم آورد که آنها در منازل خود بتوانند فیلم‌ها یا برنامه‌های مختلف را به طور سه‌بعدی ببینند یا بازی‌های رایانه‌ای خود را سه‌بعدی بازی کنند؟

به همین دلیل هم بود که وقتی هفته گذشته شرکت پاناسونیک اعلام کرد که نسل جدید تلویزیون‌های LED‌ خود را با قابلیت نمایش تصاویر سه‌بعدی به بازار عرضه کرده است،‌ موج جدیدی در رقابت صنایع ساخت نمایشگرهای سه‌بعدی به وجود آمد، اگرچه این شرکت نخستین ارائه‌کننده تلویزیون‌های سه‌بعدی نبود و اندکی پیش از آن سامسونگ با ارائه نخستین نسل از نمایشگرهای سه‌بعدی وارد این رقابت شده بود و سونی نیز اعلام کرده است تا خرداد ماه محصولات خود را وارد بازار می‌کند و به دنبال آنها دیگر کمپانی‌های بزرگ نیز محصولات نمایشگر سه‌بعدی را به بازار ارائه خواهند کرد.

این نسل از تلویزیون‌ها قابلیت پخش تصاویر متحرک دوبعدی و سه‌بعدی را دارند، اما برای دیدن تصاویر سه‌بعدی باید از همان عینک‌های قدیمی استفاده کرد. البته به جای عینک‌های مقوایی آبی و قرمز، ‌از عینک‌های شیشه‌ای قطبیده (پلاریزه)‌ استفاده خواهد شد.

این نمایشگرها برای آن‌که فیلمی را سه‌بعدی پخش کنند، باید ورودی مناسبی هم داشته باشند. برای مثال شما برای دیدن نسخه سه‌بعدی یک فیلم باید حتما دی‌وی‌دی یا Blue Ray‌ سه‌بعدی از آن فیلم را تهیه کنید و نمی‌توانید از دی‌وی‌دی‌های معمولی انتظار داشته باشید که این تلویزیون‌ها برای شما نمایشی سه‌بعدی پخش کنند.

البته ویژگی مثبت دیگر این نمایشگرها این است که چنانچه ایستگاه تلویزیونی قصد پخش برنامه سه‌بعدی داشته باشد در صورت به‌کارگیری استاندارد مورد استفاده در این نمایشگرها، امکان تماشای برنامه‌های سه‌بعدی به‌طورمستقیم نیز وجود دارد. این موضوعی است که با توجه به ابتکار جیمز کامرون در فیلم آواتار بیشتر امکان‌پذیرشده است. دوربین فیوژنی که او برای ساخت این فیلم توسعه داد با وجود وزن کمی که دارد قابلیت تصویربرداری همزمان دو و سه‌بعدی را دارد و شاید بزودی گزارش‌های مستقیمی از حوادث در بخش‌های مختلف خبری به شکل سه‌بعدی برای بینندگان پخش شود.

ایده مشاهده موضوعات و صحنه‌های مختلف به شکل سه‌بعدی یکی از تلاش‌های باسابقه به شمار می‌رود. شاید شما هم تصاویر درهم و برهمی را به یاد داشته باشید که با چپ کردن چشم‌ها می‌توانستید حجمی را که از درون آن بیرون می‌آمد مشاهده کنید. روش‌های مختلفی برای سه‌بعدی ضبط و پخش کردن تصاویر جهان وجود دارد که یکی از رایج‌ترین و پرکاربردترین آنها بازسازی فعالیتی است که مغز انسان انجام می‌دهد.

چشمان ما هر کدام در حقیقت تصویری سه‌بعدی از محیط اطراف خود را ثبت و به مغز ارسال می‌کنند. به دلیل فاصله‌ای که دو چشم ما از یکدیگر دارند، این دو تصویر ضبط شده از یک صحنه دارای اندکی اختلاف با هم هستند. به این ترتیب که اشیای نزدیک‌تر به ما در مقایسه با اشیای دورتر در تصاویری که هریک از چشمان ما ضبط می‌کنند، اندکی جابه‌جایی دارند. زمانی که این دو تصویر به مغز می‌رسند، ‌مغز ما این دو تصویر را در هم ادغام می‌کند و باعث می‌شود احساسی از عمق میدان برای ما به وجود بیاید تا بتوانیم تصاویر را سه‌بعدی ببینیم. حال اگر بخواهیم روی صفحه‌ای دوبعدی مانند پرده سینما یا صفحه تلویزیون تصویری سه‌بعدی ببینیم عملا باید همین کار را شبیه‌سازی کنیم.

برای این کار ابتدا باید با کمک 2 دوربین هم‌خط شده یا دوربینی که دارای 2 لنز موازی است که فاصله بین آنها تقریبا معادل فاصله دو چشم ما از یکدیگر است ‌ ‌از نماهای مورد نظر فیلمبرداری کنید. اکنون شما دو سری تصویر در اختیار دارید که یکی از آنها معادل تصویری است که در شرایط واقعی، چشم راست شما مشاهده می‌کند و دیگری معادل تصاویری است که چشم چپ‌تان می‌بیند. تنها کاری که می‌ماند این است که این دو تصویر را همزمان روی صفحه نمایش دهید و به‌گونه‌ای عمل کنید که چشم راست شما تنها تصاویر فیلمبرداری شده با لنز راست و چشم چپ نیز تنها تصاویر ضبط شده توسط لنز چپ را مشاهده کند. در اینجاست که عینک‌ها به کمک می‌آیند. برای مثال در عینک‌های ویژه قطبیده تصاویر کانال لنز راست با پلاریزیشن (قطبیدگی) ‌عمود بر کانال تصاویر چشم دیگر پخش می‌شود. به این ترتیب زمانی که با عینک به صفحه دوبعدی که هر دو تصاویر را همزمان پخش می‌کنند نگاه کنید، ‌شیشه سمت راست عینک شما ورود تصاویر چپ را فیلتر می‌کند و بعکس.

از این ‌رو چشمان شما با وجودی که مشغول تماشای مجموعه‌ای از تصاویر روی پرده‌ دوبعدی است، آنها را با همان اختلاف منظری می‌بیند که در شرایط واقعی تجربه ‌کرده و به این ترتیب مغز فریب می‌خورد و احساسی سه‌بعدی را برای شما به همراه می‌آورد.

البته این تصاویر در مرحله فعلی با مشکلاتی نیز همراه هستند. برخی از این عینک‌ها هنگام استفاده طولانی باعث عوارض جانبی می‌شود و سردردهای مزمن به وجود می‌آورد، اما به هرحال دروازه جدیدی که به دنیای شگفت‌انگیز سه‌بعدی باز شده است، باعث خواهد شد تا شرکت‌ها در رقابت با یکدیگر و برای کسب جایگاه مستحکم‌تر در بازار شروع به بهبود کیفیت سیستم‌های خود کنند که به این ترتیب روزهایی از نمایش‌های پرشکوه سه‌بعدی در راه است. شاید زمانی بسیار زودتر از آنچه تصور می‌کنیم، خاطره تلویزیون‌های سه‌بعدی تبدیل به خاطره‌ای مانند تلویزیون‌های لامپی سیاه و سفید قدیمی شده باشد.