بازار نامتعادل گوشت

بدون شک عرضه محصولات باکیفیت و با قیمت مناسب حق مصرف‌کننده است، اما با وجود قول‌هایی که همواره مسوولان در رابطه با تنظیم بازار می‌دهند و در بسیاری از مواقع نیز موفق عمل می‌کنند، در مقاطعی از سال بجز روند عادی رشد قیمت‌ها که متناسب با نرخ تورم رخ می‌دهد در برخی کالاها شاهد افزایش قیمت غیرمتعارف هستیم.

مثلا با فرارسیدن ماه رمضان، عید قربان، عید نوروز و ایام محرم، قیمت‌ها با افزایش روبه‌رو می‌شود. چاره کار کجاست؟ و چرا سال‌هاست صحبت از افزایش تولید دام و طیور در کشور می‌شود، ولی ما باز در مقاطعی با افزایش بها روبه‌رو می‌شویم، مگر نه آن است که به گفته تولیدکنندگان ما بیش از نیاز کشور گوشت تولید می‌کنیم، پس چرا عرضه دچار مشکل می‌‌شود و قیمت تمام شده گوشت قرمز تا به دست مصرف‌کننده برسد، با قیمت‌هایی بالاتر از آنچه باید عرضه می‌شد،‌ در اختیار مردم قرار می‌گیرد.

آخرین آمار هفتگی بانک مرکزی از شاخص متوسط قیمت خرده‌فروش برخی از مواد خوراکی در سطح تهران در هفته منتهی به 29 آبان نشان می‌دهد قیمت هر کیلو گوشت گوسفند با استخوان در میادین شهرداری 126 تا 145 هزار ریال و متوسط قیمت آن در سطح شهر در هفته یاد شده 135 هزار ریال بوده است.

این در حالی است که ارقام یادشده متوسط قیمت بوده و بهای این محصول در برخی فروشگاه‌ها به کیلویی 170 هزار ریال نیز رسیده است.

بر مبنای این آمار، هر کیلو گوشت گاو و گوساله بدون استخوان نیز در هفته یادشده در میادین شهرداری 89700 84800 ریال بوده و متوسط قیمت آن در سطح شهر 640/104 ریال بوده که نسبت به قیمت هفته ماقبل افزایشی نداشته، اما نسبت به هفته مشابه ماه قبل (مهرماه)‌ 2/2 درصد افزایش بها داشته است. باید دید سود ناشی از افزایش غیرمنطقی قیمت گوشت قرمز به جیب چه کسانی می‌رود؟

آنچه مسلم است تولیدکنندگان نیز از وضعیت موجود ناراضی هستند و افزایش قیمت فعلی را نه به سود تولیدکننده می‌دانند و نه به سود مصرف‌کننده.

دامدار نقشی در گرانی ندارد

سعید سلطانی، مدیرعامل اتحادیه دامداران ایران به «جام‌جم» می‌گوید: گاودار وقتی دوران پروار دامش به پایان می‌رسد، دام خود را تحویل کشتارگاه می‌دهد و پس از ذبح به 2 صورت توزیع می‌شود که یا به صورت گوشت گرم لاشه‌ای یا به صورت بسته‌بندی در فروشگاه‌های گوشت توزیع می‌شود یا آن‌که در صورت مازاد بعد از بسته‌بندی منجمد شده و در مواقعی از سال که نیاز به عرضه است، توزیع می‌شود.

وی در پاسخ به این سوال که هر کیلو گوشت دام زنده با چه قیمتی تحویل کشتارگاه و با چه قیمتی از کشتارگاه عرضه می‌شود، می‌گوید با توجه به قیمت‌های روز دوشنبه هر کیلو گوساله زنده به طور متوسط 3900 تومان و لاشه آن 6850 تومان و هر کیلو گوسفند زنده 5025 تومان و لاشه آن 10375 تومان تحویل و خارج شده است.

سلطانی در رابطه با افزایش قیمت‌ها نسبت به مهرماه می‌افزاید: در پایان مهرماه قیمت هر کیلو گوساله زنده 3600 تومان و لاشه آن 6600 تومان بوده و قیمت هر کیلو گوسفند زنده در مهرماه 4800 تومان و لاشه آن 9800 تومان بوده است.

مدیرعامل اتحادیه دامداران با اشاره به این‌که دامدار نقشی در گران شدن ندارد، توضیح می‌دهد دامدار تولیدکننده است و با توجه به این‌که محصول تا رسیدن به دست مصرف‌کننده دچار افزایش قیمت می‌شود، سود را دلالان می‌برند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا گوشت قرمز تولیدی، پاسخگوی نیاز کشور است، می‌گوید: براساس برنامه پیش‌بینی شده، مصرف سرانه گوشت برای هر ایرانی، 11 کیلوگرم است که اگر جمعیت را 70 میلیون در نظر بگیریم، نیاز مصرفی‌مان 770 هزار تن است، این در حالی است که تولید سرانه ما، نزدیک 5/12 کیلوست که با احتساب جمعیت 70 میلیونی، تولید ما در سال حدود 870 هزار تن است بنابراین تولید گوشت قرمز بیش از نیاز کشور است. سلطانی می‌گوید: البته بخشی از تولید به صورت رسمی صادر یا به صورت قاچاق به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس فرستاده می‌شود.

متولی واحد نداریم

سلطانی با اشاره به این که ذائقه مردم بیشتر گرایش به مصرف گوشت گوسفندی دارد، می‌گوید: وقتی فشار تقاضا روی گوشت گوسفندی بالا می‌رود، گوشت گوساله تا حدودی پاسخگوی نیاز مردم است. لذا این موضوع ناخودآگاه روی مصرف و قیمت این نوع گوشت تاثیر می‌گذارد.

مدیرعامل اتحادیه دامداران ایران در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توانیم قیمت‌ها را متعادل کنیم و امکان خرید را برای همگان با قیمت مناسب فراهم سازیم، می‌گوید: باید یک متولی واحد که کل زنجیره را از تولید تا مصرف در اختیار بگیرد، تعریف کنیم؛ اما متاسفانه این متولی وجود ندارد، البته تا حدودی شرکت پشتیبانی امور دام در حد اعتباراتش یکسری دام در طول فصول سال برای ذخیره‌سازی خریداری می‌کند، اما این کافی نیست. مدیرعامل اتحادیه دامداران می‌افزاید: براساس قانون، شرکت پشتیبانی امور دام باید به مزایده گذاشته شود و به بخش خصوصی انتقال یابد که هنوز این اتفاق نیفتاده است. بر این باورم که اگر تشکل‌های قوی بخش خصوصی در این زمینه فعال شوند، می‌توانند این زنجیره تولید تا مصرف را بخوبی هدایت کنند.

سلطانی می‌گوید: دامداران فعلا تولیدکننده‌اند، آن هم تولیدی که سود معقول به دست دامدار نمی‌رسد و در واقع چند برابر سود نصیب دلالان می‌شود، بر این باورم که باید کار به دست تشکل‌های بخش خصوصی بیفتد اما متاسفانه در این کار تعلل وجود دارد و از این که امور به دست بخش خصوصی سپرده شود، وحشت دارد.

دلالی کشتارگاه‌ها

کاظم صمدی، رئیس اتحادیه صنف فروشندگان گوشت گوسفندی تهران نیز درباره قیمت‌ها به خبرنگار ما می‌گوید: در حال حاضر حداکثر قیمت ران گوسفندی در واحدها 15 هزار تومان است، اما در فروشگاه‌های شهروند و رفاه به دلیل بسته‌بندی قیمت بالاتر از این رقم است.وی درباره قیمت خرید از کشتارگاه‌ها می‌گوید: شقه گوسفندی را در حال حاضر از کشتارکنندگان هر کیلو 10 هزار و 500 تا 11 هزار تومان می‌خریم و واحد فروشنده با 8 تا 10 درصد سود آن را به مشتری می‌دهد.

وی می‌گوید: در حال حاضر با توجه به رکود بازار، برخی واحدها با قیمتی کمتر از این ارقام نیز می‌فروشند. وقتی شقه گوسفندی خرد می‌شود، راسته آن هر کیلو حدود 11 هزار تومان، سردست اگر با سینه وگردن بخواهیم بفروشیم کیلویی 12 هزار و 500 تومان و ران آن 14.5 تا 15 هزار تومان عرضه می‌شود. او در پاسخ به این پرسش که کشتارگاه‌ها با چه قیمتی دام زنده را خرید می‌کنند، می‌گوید: بستگی به قیمت روز گوسفند دارد؛ اما نکته‌ای که باید اشاره کنم این است که در گذشته توزیع به این صورت نبود. در واقع شرکت تعاونی به صورت کلی خرید و کشتار می‌کرد و دلالی در این بین نبود اما در حال حاضر تعداد کشتارگاه‌ها در تهران و اطراف تهران 10 تا 12 واحد است و بستگی دارد کشتارگاه‌‌ها دام را به چه قیمتی خریده باشند و هر کدام قیمتی دارند.

صمدی برخلاف سلطانی، کمبود تولید و عرضه را یکی از دلایل افزایش قیمت‌ها می‌داند و می‌گوید: سال گذشته ما با خشکسالی روبه‌رو بودیم و تبعات آن به حالا کشیده شده و دامدارها چون سال گذشته مجبور شدند دام‌های خود را زود کشتار کنند، در حال حاضر با کمبود عرضه، قیمت‌ها افزایش یافته است.