شیشه‌ای که سنگ را می‌شکند

زاهدیان ایجاد نهضت فرهنگی مبارزه با مواد مخدر و مردمی کردن این امر برای ریشه کنی دیو اعتیاد را مورد تاکید قرار داد.

همزمان ایرنا گزارش داد که آمارهای ارائه شده از سوی مقامات مسوول در رابطه با مبارزه با مواد مخدر حاکی از افزایش 500 درصدی کشف مواد مخدر صنعتی در نیمه نخست سال 88 در کشور است.

سرتیپ دوم پاسدار حمید رضا حسین‌آبادی، رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا نیز با گلایه از نبود قانون مشخص در امر مبارزه با مواد مخدر صنعتی گفت: بیش از 5‌‌‌هزار نفر توزیع کننده و مصرف کننده مواد مخدر صنعتی را در شش ماه گذشته دستگیر و به مقامات قضایی تحویل داده‌ایم که به دلیل ضعف قانون در برخورد با مواد مخدر صنعتی آزاد شده‌اند.

او تاکید کرد درحالحاضر قانون تشدید مجازات برای مواد مخدر صنعتی در حال تدوین است: در صدد هستیم اصلاحیه این قانون را برای مجمع آماده کنیم که در آن مواد مخدر صنعتی، روانگردان‌ها و شیشه به بند چهار و پنچ قانون مبارزه با مواد مخدر اضافه شود.

حسین‌آبادی همچنین اعلام کرد که 355کیلوگرم ماده مخدر صنعتی شیشه در 5 ماه ابتدایی امسال کشف شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 300 درصد رشد داشته است.

مدیر کل امور اجرایی ستاد مبارزه با مواد در همین رابطه گفت که شعارهای فریبنده و تبلیغات مسموم باعث گسترش این مواد شده است. به طوری که در برخی سالن‌های بدنسازی بانوان استفاده از این مواد به عنوان داروی لاغری توصیه می‌شود.

زاهدیان تاکید کرد: به هر میزان از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر آگاهی‌ها در زمینه این گونه مواد بالا می‌رود قاچاقچیان و وارد کنندگان این مواد با عناوین و اسامی جدید سعی در جذب مشتری دارند حال این‌که لازم است این آگاهی در تمامی اقشار جامعه به وجود آید که منشاء تمامی این مواد مخدر صنعتی آمفیتامین‌ها بوده و ذکر نام‌های جدید تنها با هدف جذب جامعه هدف صورت می‌گیرد.

زاهدیان به تشکیل کمیته مبارزه با پیش سازها اشاره کرد و گفت:‌ ستاد مبارزه با مواد مخدر اقدامات لازم را در تمامی دستگاه‌های متولی این امر انجام داده و با توجه به این‌که پدیده مواد مخدر در حال جهش است تدابیر ویژه‌ای اتخاذ شده تا نسبت به تغییرات عقب ماندگی نداشته باشیم.

هومن نارنجی‌ها مدیر کل فرهنگی و پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفتگو با ایرنا، کمحجمی ، راحتی حمل و جابجایی، سهولت دسترسی و مصرف راحت‌تر را علت اصلی گرایش به سمت مواد مخدر صنعتی از جمله شیشه دانست.

در همین حال سرهنگ سید جواد کشفی از دستگیری روزانه 300 مجرم مواد مخدر در شهر تهران خبر داد که عمدتا مواد مخدر صنعتی مصرف می‌کنند.

کشفی در عین حال هشدار داد که هم اکنون مصرف مواد مخدر صنعتی از جمله کراک و شیشه باتوجه به تبلیغات سوء که از سوی قاچاقچیان برای گرایش معتادان به مصرف این مواد می‌شود، در حال افزایش است. او توضیح داد: عمده مصرفکنندگان مواد مخدر صنعتی به خصوص کراک و شیشه این مواد را یک ماده مخدر نمی‌دانند، بلکه از آن به عنوان مواد روانگردان که اعتیاد نمی‌آورد یاد می‌کنند.

او با اشاره به خطرات مصرف این نوع مواد افزود: درمان معتادان به مصرف شیشه و کراک بسیار سخت و دشوار است و راهکار درمانی مناسب و قطعی هنوز برای ترک معتادان به این مواد یافت نشده است.

این‌که در طول چند روز بیشتر مقامات انتظامی و مسوولان مبارزه با مواد مخدر، نسبت به افزایش چشمگیر استفاده از مواد مخدر صنعتی هشدار داده‌اند، نشان از حساسیت موضوع دارد. چیزی که مسوولان از وقوع آن گله دارند، دیگر تریاک نیست که مربوط به مزارع کشت خشخاش افغانستان و قاچاق آن باشد، بلکه مواد مخدر صنعتی است که می‌تواند در کارگاه‌های زیر زمینی در سطح شهر نیز تولید شود. امری که اگر با این سرعت رشد کند فاجعه می‌آفریند. حال این سوال مطرح می‌شود که چرا این مواد به این سرعت و وفور مصرف کننده پیدا کرده‌اند؟ علیرضا میلانی، جرم شناس با تاکید بر این‌که معتادان به مواد مخدر به عنوان بیمار شناخته می‌شوند و نه مجرم، به این سوال پاسخ می‌دهد: نامی که برای مواد مخدر صنعتی انتخاب شده دارو است. کسی که اینگونه مواد را مصرف می‌کند به جای این‌که بگوید هرویین می‌کشم، می‌گوید قرص می‌خورم. این باعث شده قبح مواد مخدر صنعتی کمتر از مواد مخدر سنتی باشد. کسی که قرص اکستازی، شیشه و کراک استفاده می‌کند خود را معتاد نمی‌داند و این بیشتر به تبلیغاتی برمیگردد که انجام می‌شود. کسانی که دیگران را به مصرف این مواد تشویق می‌کنند عمدتا می‌گویند اینها شبیه داروی اعصاب هستند که آرامش می‌دهد و اعتیاد هم نمی‌آورند.

او دلایل دیگر استفاده از این مواد را اینگونه شرح می‌دهد: ارزان بودن و زیاد بودن این مواد باعث گسترش استفاده از آنها شده. تهیه یک کیلو شیشه از تهیه یک کیلو هرویین بسیار آسان تر است. قیمتش هم به مراتب ارزان تر است. شاید این قیاس مع‌الفارق باشد اما مثل کمیابی و گرانی پارچه ابریشم اصل می‌ماند و زیاد بودن و ارزان بودن ابریشم مصنوعی. از طرفی نحوه استعمال این مواد ساده تر و شناسایی آن سخت‌تر است.

میلانی به تنوع و رشد روز افزون این مواد اشاره می‌کند و می‌گوید: هر روز یک ماده جدید به بازار می‌آید اما کیت شناسایی آن دیرتر وارد می‌شود. به این ترتیب تشخیص مصرف این ماده با آزمایش سخت است. مثلا آزمایش ادرار قبل از ازدواج مصرف انواع قرص اکستازی را نشان نمی‌دهد. از طرفی وقتی کیت یک ماده صنعتی وارد می‌شود، آن ماده دیگر از دور خارج شده و ماده جدیدی جای آن را گرفته است. به عنوان مثال بالغ بر 100 نوع قرص اکستازی داریم و هر روز بر این میزان افزوده می‌شود.

این جرم شناس بهترین راه حل برای جلوگیری از رشد بیشتر مواد مخدر صنعتی را آموزش در خانواده‌ها می‌داند: آنچه برای مبارزه با مواد مخدر لازم است، اول آموزش و بعد اقدامات پلیسی است. در خانواده‌های منسجم با بستر آرام و روابط عاطفی قوی اعتیاد کمتر رشد می‌کند.

اما تاثیر مواد مخدر صنعتی که داروهای روانگردان را نیز شامل می‌شوند، بر روان چیست و آیا اثرات آنها با مواد مخدر معمولی فرق دارد؟ ناصر قاسم زاد در این باره می‌گوید: اثراتی که این مواد بر جسم و روان می‌گذارند با فاصله زمانی کوتاه و شدت بالا صورت می‌گیرد. مثلا بعد از مدت کوتاهی که فرد شیشه مصرف می‌کند، اطرافیان شاهد انرژی فراوان، شادابی زیاد و توهم‌زایی بسیار در او هستند. هر چه از دوره مصرف می‌گذرد تاثیرات چشمگیرتر می‌شوند و حالت شادابی به حالت‌های عصبی تبدیل می‌شود.

او با بیان این‌که وابستگی به مواد مخدر هم جسمی و هم روحی است، فرایند اعتیاد را اینگونه توضیح می‌دهد: در بدن هر فرد معمولی هورمون‌های شادی ترشح می‌شود. با مصرف مواد مخدر کار این غدد مختل می‌شود و بعد از مدتی دیگر کار نمی‌کنند و به همین دلیل باید به بدن مواد مخدر برسد وگرنه فرد دچار حالت خماری می‌شود. بنابر این درمان اعتیاد شامل دو مرحله است: ترمیم سیستم جسمانی و درمان روحی.

این روان شناس درباره این‌که آیا ترک مواد مخدر صنعتی سخت‌تر است می‌گوید: مرحله اول ترک اعتیاد انگیزه فرد است و مرحله دوم خدمات صحیح درمانی. اما نباید فراموش کرد که داروهای روانگردان به مراتب خطرناک‌تر از مواد مخدر معمولی هستند. زمانی هرویین بدترین ماده مخدر شناخته می‌شد، مواد مخدر صنعتی بیشتر مشتقات هرویین هستند. افرادی که این مواد را تولید می‌کنند به فکر سلامت مصرف کننده نیستند و موادی به آنها اضافه می‌کنند که خطرات آن را بیشتر می‌کند. قطع مصرف این مواد یا به اصطلاح عامه ترک آن سخت تر نیست اما اثرات جسمی شدیدتر و خطرات درازمدت بیشتری دارد و آسیب‌های روانی و جسمی بیشتری را به دنبال دارد.

قاسم زاد با بیان این‌که اعتیاد در تمام اقشار جامعه دیده می‌شود تصریح می‌کند: اعتیاد در طبقات اجتماعی مختلف و در بین افرادباسواد و بیسواد دیده می‌شود. اما نوجوانان بالای 15 سال بیشتردرمعرض خطر هستند. خانواده‌های نا بسامان که روابط عاطفی در آنها ضعیف است بستر را برای گرایش نوجوان به اعتیاد فراهم می‌کنند. نوجوانی که به لحاظ روانی در خانواده تامین نشود، به سراغ گروه‌های همسالان می‌رود و روابط عاطفی را آنجا می‌جوید و ممکن است برای جلب رضایت دوستانش به خواسته‌های آنها تن دهد و به دام اعتیاد بیفتد.

از قاسم زاد می‌پرسم درست ترین برخورد با نوجوانی که به تازگی معتاد شده چیست؟ توضیح می‌دهد: برخورد والدین باید عادی و طبیعی باشد. بدون این‌که دچار استرس زیاد شوند باید از مشاور و روان پزشک کمک بگیرند. علت اصلی را جستجو کنند و کمبودهای عاطفی فرزندشان را جبران کنند. از انگ زدن به آنها بپرهیزند و آنها را طرد نکنند. باید آنها را برای حضور در جمع‌های معتادان درمان شده تشویق کنند و از تشکل‌هایی که به صورت گروهی اعتیاد را درمان می‌کنند کمک بگیرند. در زمینه‌های تحصیل و کار هم به فرزندانشان کمک کنند. خانواده ، پناهگاه فرد معتاد است و از این نهاد است که فرد می‌تواند دوباره به جامعه باز گردد.

سارا لقایی