سراوان، زادگاه خورشید ایران زمین

به گزارش ایسنا، این شهرستان در موقعیت ‌62 و‌35 دقیقه عرض جغرافیایی واقع شده است و از شمال غرب به خاش، از غرب به ایرانشهر، از شرق و جنوب شرقی به کشور پاکستان و قسمتی از جنوب به شهرستان سرباز منتهی می‌شود.

سراوان، ‌384 کیلومتر مرز مشترک با کشور پاکستان دارد و ارتفاع آن از سطح دریا یک هزار و ‌165 متر است.

این شهرستان به سبب قرار گرفتن در منتهی الیه شرقی‌ترین نقطه کشور لقب زادگاه خورشید ایران را به خود گرفته است.

جالق سرزمینی است که هر روز خورشید ایران از آنجا طلوع می کند به طوری که طلوع و غروب خورشید در سراوان با طلوع و غروب خورشید در غربی‌ترین شهر کشور یک ساعت و هفده دقیقه اختلاف دارد.

این شهرستان دارای آب و هوای گرم و خشک، بیابانی، کویری و کم باران است. در زمستان هوا معتدل و متوسط بارندگی در سال ‌100 میلی متر است.

بسیاری از روستاها دارای خاک مرغوب و حاصل خیزی است و کوههای سفید گشت و کوه سرخ در بم پشت، از مرتفع ترین کوههای این شهرستان به شمار می‌رود.

رشته کوه سیاهان طولانی‌ترین رشته کوه در این شهرستان است که از نزدیکی‌های تفتان شروع و تا ناهوک در محدوده پاکستان ادامه دارد.

رودخانه ماشکید نیز مهمترین رود شهرستان سراوان است که از دامنه جنوبی شهرستان از نزدیکی خاش سرچشمه می گیرد و پس از عبور از بخش زابلی، جنوب سیب و سوران و شمال بم پشت، جنوب اسفندک و کوهک را آبیاری می‌کند.

قنات‌ها از دیر باز مهمترین منبع تامین آب پس از رودخانه‌های فصلی بوده‌اند به طوری که تاکنون ‌330 رشته قنات که گویای فرهنگ کهن این دیار می باشند و هر کدام بین ‌100 تا ‌5000 سال قدمت دارند در نقاط مختلف این شهرستان، به چشم می خورد که برخی از آنها بیش از ‌20 کیلومتر طول برخوردارند.

بنای این قنات‌ها از نظر فن آوری در آن از زمان بهترین مدل مهندسی الگو گرفته و شیب آنها به گونه‌ای طراحی شده که آب از مادر چاه تا مظهر قنات به راحتی جریان دارد.

"گوریچ " از مهمترین بادهای این منطقه است که در فصل زمستان از شمال به جنوب می وزد و سرما به همراه دارد. " لوار " در فصل تابستان در این منطقه می وزد و دارای گرمای سوز ناکی است که گهگاهی منجر به افزایش دما تا ‌46 درجه سانتی گراد می شود.

مردم شهرستان سراوان از اصیل ترین قوم بلوچ معروف به مکران به حساب می آیند و مردمانی صبور، مقاوم، مهمان نواز، راستگو و سخت کوش هستند و در تمامی شرایط توانسته اند با حداقل امکانات زندگی کنند.

نخستین و مهمترین سکونتگاه‌های اولیه و آبادی ها در شهرستان سراوان در مناطقی همچون جالق، زابلی، ناهوک، سب، کنت، کوهک، دزک در حاشیه و یا در نزدیکی رودخانه های این شهرستان پدید آمده است.

عوامل طبیعی همچون زلزله و یا قحط سالی موجب کوچ مردم از این منطقه گشته است.

مردم این شهرستان مسلمان و اکثریت دارای مذهب تسنن هستند، زبان آنان بلوچی است گرچه در هر یک از مناطق آن گویش و لهجه خاصی نیز وجود دارد.

این شهرستان نیز همانند سایر نقاط ایران از پیشینه باستانی و تاریخی غنی برخوردار است و آثار کشف شده و شواهد تاریخی، تپه ها و محوطه های باستانی و سنگ نگاره های به جا مانده از دوران گذشته، قبرستان های تاریخی حکایت از سکونت‌های انسانی در هزاره‌های پیش از تاریخ در منطقه را دارد.

وجود آثار متعدد تاریخی و باستانی این شهرستان سراوان را به گهواره تاریخ تمدن تبدیل کرده است و تاکنون بیش از ‌420 اثر فرهنگی، باستانی و تاریخی در این شهرستان مربوط به دوران‌های پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی شناسایی شده است.

سراوان یک موزه از تکامل انسان در عصر شکار، شبانی و کشاورزی مبدل شده و بدون شک در عصر پیش از تاریخ فرهنگ‌های متعددی در منطقه در حاشیه رود خانه بزرگ این شهرستان وجود داشته است که بقایای آنها به صورت محوطه‌ها و تپه‌ها شناسایی شده است.

علاوه بر دوران پیش از تاریخ در شهرستان سراوان آثار فراوانی نیز از دوره‌های تاریخی به ویژه سلسله‌های اشکانی و ساسانی شناسایی شده که از مهمترین آنها می‌توان به تپه‌های میرعلی جالق، تپه هوشک، تپه کلانک بخشان و تپه مهرگان اشاره کرد.

از مهمترین آثار دوره اسلامی در شهرستان سراوان نیز می‌توان به یکی از کهن ترین مساجد استان در روستای دزک و همچنین مجموعه‌ای از مقابر، مساجد و مناره‌ها و گورستان‌ها و قلاع و استحکامات نظامی و تدافعی و مسکونی در دوره اسلامی اشاره کرد.

این شهرستان که در نقطه صفر مرزی قرار دارد یکی از مناطق محروم و دور از مرکز بوده و در حال حاضر تلاش برای توسعه و پیشرفت را آغاز کرده است.

از آثار تاریخی می توان به سنگ نگاره شیر پلنگان، دره کندیک، دره شیر و پلنگان که از رشته کوههای سیاهان سراوان است، اشاره کرد.

سنگ نگاره دره نگاران بر گرفته از نگار گری ها اصیل و تحسین بر انگیزی است که نگارگران دوران گذشته از خود بر سینه صخره‌ها به یادگار گذاشته‌اند.

به نظر می‌رسد مهاجرانی در اولین هزاره‌های پیش از میلاد به این سرزمین واردشده و با بومیان آن بر سر تصاحب محل به جنگ و ستیز پرداخته و عاقبت بر آنان پیروز شده‌اند.

یکی از صنایع دستی در این شهرستان سفال کلپورگان است که بنای کارگاه هنری به یادگار مانده هنر سفال گری از هنرهای هزاره‌های قبل از میلاد در این منطقه است و در روستایی به همین نام حضور پررنگ دارد و علاوه بر آن حصیر بافی و سکه دوزی نیز رونق زیادی در این شهرستان داشته و از صنایع دستی آن به شمار می رود.

مسجد دزک در روستایی به همین نام در سه کیلومتری شرق سراوان واقع شده است و از جمله مساجد اولیه و کهن استان به شمار می‌رود که با مصالح اولیه خشت خام بنا شده است.

برای اولین بار در متون تاریخی از این بنا در قرن چهارم هجری نام برده شده و تاکنون چندین بار بازسازی شده است.

قلعه سب یکی از قلعه‌های سراوان است و این قلعه از سالم ترین و زیبا ترین قلعه های دوره اسلامی بلوچستان محسوب می‌شود.

قلعه کنت یکی دیگر از قلعه های مشهور این شهرستان است که در ‌80 کیلومتری جنوب غربی شهر سراوان در روستای کنت بخش هیدوچ این شهرستان واقع شده است.

تپه نمکی پدیده‌ای طبیعی و کم نظیر آرمیده در نقطه میانی روستای گشت واقع در شهرستان سراوان است و پر از املاح معدنی است که آرام آرام از دل آب جوشیده و بر سطح زمین روان می‌شود.

پوشش گیاهی منطقه گیاهان دارویی شامل گیشر، کنا، ترات، زیروک، برشتوک، داز، گلمروک، پنیرباد و داز است که داز برای تسکین درد سینه استفاده می شود.

گلمورک نیز یکی از گیاه خواص دارویی نظیر دردکشی و سم زدایی دارد و هنگامی که حیوان گزنده ای مثل مار فردی را نیش بزند از آن برای سم زدایی استفاده می شود.

از شیرینی‌های آن می توان به شیرینی جات، حلوا شکری ، حلوا بری، حلوا چنگال، حلوا خرمه ای و حلوا آبی اشاره کرد.

این شهرستان بر اساس آخرین آمار منتشر شده در سال ‌84 دارای شش بخش است که شامل مرکزی، جالق، بم پشت، هیدوج، زابلی و سیب سوران می باشد.

در دی ماه سال قبل و در دور دوم سفر ریاست جمهوری دو بخش زابلی و سیب سوران از بخش های این شهرستان به شهرستان ارتقاء یافت و چهار بخش دیگر نیز به شهر تبدیل شده‌اند.

این شهرستان تا قبل از این تقسیمات دارای ‌14 دهستان و ‌15 دهیاری و ‌1000 پارچه آبادی بود.

در بازدید از این شهرستان گفت‌و‌گویی با مردم این شهر صورت گرفت.

محمودی یکی از شهروندان سراوان در زمینه انتخابات به خبرنگار ایسنا گفت: دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با استقبال بی نظیر مردم این شهرستان رو به رو شده است.

او ادامه افزود: خوشبختانه در سراوان رقابت‌ها سالم و با آرامش و به دور از توهین صورت می‌گیرد و از آزادی کامل رقبا و طرفداران آن برخورداریم.

یکی از شهروندان دیگر سراوان که مغازه‌دار است و در مغازه‌اش برنج، چای و اقلام وارداتی به چشم می خورد به ما در نحوه واردات این کالا توضیح می‌دهد: چای را از چابهار و برنج را از پاکستان وارد می کنیم.

او در مورد بازارچه مرزی کوهک افزود: این بازارچه برای هر کیلوگرم برنج وارداتی مبلغ دو هزار ریال هزینه گمرگ دریافت می‌کند که این هزینه موجب صفر شدن سود ماست.

وی ادامه داد: اگر در این بازارچه معافیت تعرفه ای وضع شود ما شاهد رونق آن خواهیم بود.

یکی از جوانان این شهرستان نیز اظهار داشت: در این شهرستان بیکاری، نبود کتابخانه‌های مجهز، نداشتن سینما و پارک موجب هدر رفتن وقت جوانان شده است. در شهرستان سراوان کمبود علائم راهنمایی و رانندگی نیز به چشم می‌خورد.

یکی دیگر از شهروندان سراوانی گفت: از آنجایی که راههای کسب درآمد در این شهرستان امرار معاش وابسته به کشاورزی و تجارت است، متاسفانه خشکسالی‌های اخیر موجب کاهش تولیدات کشاورزی و بیکاری در منطقه شده است.

او از رییس جمهور آینده می‌خواهد که به مشکل بیکاری و تورم توجه بیشتری داشته باشد.

فرماندار سراوان در مورد جمعیت این شهرستان بیان کرد: این شهرستان به دو بخش قدیم و جدید تقسیم می‌شود؛ جمعیت شهرستان جدید سراوان ‌150 هزار نفر است و شهر قدیمی آن ‌56 هزار نفر جمعیت دارد.

سیدعبدالحسین سجادی افزود: در حال حاضر پنج شهردار برای مدیریت شهری انتخاب کردیم تا وضعیت شهری به سمت بهبود پیش رود.

او تاکید کرد: در این زمینه باید شوراها نظارت و دقت کافی را در به کار گیری اصول فنی و تجربی در شهرها لحاظ کنند و خود نیز از تخصص و تعهد برخوردار باشند.

سجادی ادامه داد: خوشبختانه نرخ باسوادی در این شهرستان ‌70 درصد است.

او بیان کرد: ‌20 درصد از جمعیت این شهرستان را جوانان تشکیل می دهند و اکثر آنان تحصیل کرده و باسواد هستند.

فرماندار سراوان افزود: در حال حاضر ‌200 پروژه در این شهرستان در حال اجراست و که بخش عمده این پروژه ها در مراحل پایانی و رو با اتمام است.

او بیان کرد: این پروژه ها بیشتر اقتصادی، عمرانی، خدماتی و بهداشتی است.

او از خرما به عنوان مهمترین محصول تولید شده در این شهرستان یاد کرد و گفت: سالانه بیش از ‌48 هزار تن خرما در این شهرستان تولید می شود که بیش از دو سوم ان برای مصرف به استان های داخل کشور صادر می شود.

وی افزود: متاسفانه خشکسالی های اخیر لطمه زیادی به بخش کشاورزی وارد کرده و موجب مهاجرت مردم از روستاها به حاشیه این شهرستان شده است.

سجادی بیان کرد: متاسفانه در گذشته اصلا توجهی به ساخت ساز و معمار شهری در این شهرستان صورت نگرفته و و حدود ‌80 درصد بافت شهری در این شهرستان قدیمی و سنتی است و به همان شیوه روستایی و فرسوده است.

یکی از موضوعات مورد توجه در شهرستان سراوان فرودگاه تازه تاسیس این شهرستان است که به رغم افتتاح، از آن استفاده نمی‌شود. عبدالحسین سجادی در این باره گفت: این فرودگاه به سبب کمبود مسافر، کمبود هواپیما، ساعات نامناسب تعیین شده و کارشناسی نبودن خطوط مسافربری تعیین شده بدون استفاده مانده است.

او در مورد بازارچه مرزی کوهک اظهار داشت: در این شهرستان به علت خشکسالی باید موضوع اشتغال و تجارت چمدانی و حذف تعرفه ها مورد توجه قرار گیرد.