آغاز عصری جدید در رسانه ها

ایده علمی استفاده از هولوگرام و هولوگرافی را نخستین بار در سال 1947،‌ فیزیکدان مجارستانی به نام دنیس گابور ارائه داد. وی به دلیل ارائه این طرح، در سال 1971 جایزه نوبل در رشته فیزیک را از آن خود کرد، اما تهیه نخستین تصاویر هولوگرامی تا ابتدای دهه 60 که فناوری لیزر پیشرفت چشمگیری از خود نشان داد چندان پیشرفت نکرد تا این‌که در سال 1962 دانشمندان شوروی سابق نخستین تصویر هولوگرامی 3 بعدی را تهیه کردند.

هولوگرافی نوعی تکنیک در تهیه تصاویر از اجسام است به طوری‌که زمانی که آن تصاویر بازیافت می‌شوند بتواند همان موقعیتی را که هنگام تولید داشته است بازتولید کند. یعنی اگر از یک شیئی تصویری هولوگرافیک تهیه کنید، زمانی که از زوایای مختلف به این تصویر می‌نگرید،‌ زاویه و شکل تصویر آن به گونه‌ای تغییر کند که گویی جسم اصلی در آن وجود دارد.

هولوگرام‌ها خاصیت‌های ویـژه‌ای از خود نشان می‌دهند که بر مبنای فیزیک نور قابل توجیه است، اما برخی از این ویژگی‌ها باعث شده است برمبنای رفتار آنها برخی نظریات توصیف شگفت‌انگیز برای توصیف جهان نیز ارائه شود که البته در جوامع علمی با اقبال عمومی مواجه نشده است.

برای تهیه این چنین تصاویری از روش‌های متعددی استفاده می‌شود که امروز در عرصه‌های مختلفی کاربرد دارد به طور مثال در کارت‌های شناسایی، ‌در تبلیغات و دیگر عرصه‌ها از این فناوری استفاده می‌کنند، اما نوعی دیگری از هولوگرام‌ها است که برای سال‌های طولانی ذهن بسیاری را به خود متوجه ساخته است و آن ارتباطات زنده تصویری با کمک هولوگرام‌های 3 بعدی ویدیویی است.

آنـهــایــی کــه فـیـلـم‌هـای جـنـگ‌هـای سـتـاره‌ای STAR WARS  که در دهه 70 میلادی ساخت آنها آغاز شد و 3 قسمت ابتدایی آن در ابتدای هزاره جدید ساخته شد را دیده‌اند به خوبی با یکی از فناوری‌های آینده‌نگرانه‌ای که در این مجموعه پرمخاطب ارائه شده و مورد توجه قرار گرفته بود آشنا هستند. در یکی از آغازین سکانس‌های فیلم جایی که لوک اسکلی واکر،‌ شخصیت اصلی داستان، ‌مشغول تمیز کردن روباتی به نام R2D2 است، ‌ناگهان پیامی از پرنسس لیا بر روی میز ظاهر می‌شود. در این پیام به جای آنکه تنها صدای وی یا تصویر 2 بعدی فرد بر صفحه تلویزیون دیده شود ما نمایی کامل از یک نفر را می‌دیدیم که رو به دوربین صحبت می‌کند و اگر در اطراف این تصویر بازسازی شده حرکت می‌کردید مانند آن بود که در اطراف شخصی که واقعا در محیط حضور دارد در حال حرکت هستید. در فصل‌های بعدی فیلم از این فناوری به عنوان روشی قطعی و ایده‌آل برای گفتگو‌ها و نشست‌ها یاد می‌شد. افرادی که هر یک در گوشه‌ای از سیاره حضور داشتند با کمک این فناوری گرد یک میز می‌نشستند و با هم صحبت می‌کردند.

به نظر می‌رسید ایده خیال‌پردازانه جورج لوکاس کـه در آغـازیـن سـال‌هـای بـه‌کـارگـیـری لـیـزر در آزمایشگاه‌های فناوری‌های نوین بر پرده سینما رفته بود سال‌های طولانی تا واقعیت فاصله داشته باشد. در این سال‌ها تلاش‌هایی برای بازتولید آنچه در آن فیلم نشان داده می‌شد، آغاز شد. با استفاده از قدرت پردازشگرهای امروزی و تصویربرداری از زوایای مختلف و بازتولید آنها با کمک نرم‌افزارهای رایانه‌ای و تاباندن لیزر بر محیطی مرئی (مانند بخار) چنین تجربه‌ای در سال‌های اخیر ممکن شده است، اما عمده مساله موجود در چنین فضایی گرانی چنین پروژه‌ای و در عین حال ضرورت ضبط متن پیام از قبل است. به طور مثال در سال 2007 زمانی که کنسرت موسیقی بزرگ زمین زنده در 5 قاره جهان برگزار می‌شد،‌ال گور،‌فعال محیط زیست و بنیانگذار این کنسرت،‌ در افتتاحیه مراسم در توکیو به شکل تصویری هولوگرامی ظاهر شد و روی سن با مردم سخن گفت او  یا بهتر است بگوییم تصویر هولوگرامی او  بر صحنه قدم می‌زد و بیننده شاید لحظه‌ای گمان می‌کرد او واقعا در میانه صحنه حضور دارد. چنین نمایش‌ها و پیام رسانی‌هایی به طور معدود انجام شده بود اما یکی از مهم‌ترین تلاش‌ها برای همگانی و عمومی کردن این رویداد بود.

علت چنین اشتیاقی به کاربردی‌تر کردن بیشتر این فناوری ارزش‌های خبری بود که می‌توانست به همراه داشته باشد.

فرض کنید شما قصد دنبال کردن خبری مربوط به گوشه‌ای از دنیا را دارید. در حال حاضر می‌توانید با کمک فناوری ارتباط ماهواره‌ای تصاویر مستقیمی از رویداد را بینید و یا اطلاعات متنی و گرافیکی آن را مشاهده کنید، اما اگر فناوری هولوگرامی رشد پیدا کند،‌شما می‌توانید به میان حادثه قدم بگذارید. پروژکتورهای ویژه بازسازی کاملی از صحنه رویداد را به شکل 3 بعدی و روی سطحی مقابل شما صورت می‌دهند و شما خواهید توانست از زوایای مختلف به آن حادثه نگاه کنید. چنین فناوری‌ای  برای طراحان و مدیران پروـژه‌ها یا پرواز هواپیماها هم می‌تواند هیجان‌انگیز باشد. اینک به نظر می‌رسید CNN اولین گام را در این راستا بردارد و یک قدم این رویا را به واقعیت بیشتر نزدیک کند البته آنچه درCNN ‌رخ داد را تنها می‌توان گام نخست و لرزانی برای این فناوری ارزیابی کرد.

گامی که امیدوار است در آینده بتواند از این فناوری برای برگزاری میزگردهای مستقیم هولوگرامی،‌ ارتباط‌های زنده‌تر و پرهیجان‌تر و در نهایت مشارکت دادن مخاطبان در این رویدادها سود جوید.

اما در اولین گامCNN  گروه بزرگی را در پشت پرده اولین گزارش هولوگرامی تاریخ رسانه‌ها بسیج کرده بود.

جسیکا یلین،‌ خبرنگار ارشد CNN‌در شیکاگو برای برقراری این ارتباط درون اتاقک ویژه‌ای قرار گرفت. این اتاقک به شکل بخشی از بدنه یک استوانه بود که تمام فضای درونی آن با رنگ سبز نقاشی شده بود. این رنگ‌آمیزی برای آن بود که دیواره سبز رنگ در فناوری موسوم به کروماکی که در جلوه‌های ویژه رایانه‌ای کاربرد دارد بعد حذف شود و بتوان تصویر استودیو نیویورک را بر آن انداخت.

بر دیواره این اتاقک 35 دوربین تصویربرداری با کیفیتHD ‌که همگی به هم و به یک سیستم کنترل مرکزی متصل بودند جای داده شده بود به طوری‌که 220 درجه در اطراف سوژه مرکزی را پوشش می‌داد. خبرنگار در مرکز این اتاقک قرار داشت و به نوعی همه دوربین‌ها در حال اسکن کامل او در فضای 220 درجه‌ای اطرافش بودند. سیستم کنترل این دوربین‌ها از طریق ماهواره به سیستم مشابهی در نیویورک و استودیو مرکزی متصل شده بود. جایی که دوربین‌ها برای حرکت‌هایی متناسب با حرکت‌های دوربین‌های شیکاگو برنامه‌ریزی شده بودند.

در هنگام ارتباط دو مجموعه تصویربرداری با هم موازی شده و دوربین‌های استودیو تصویری از پشت سر محلی که خبرنگار باید در آن حضور می‌یافت را به شیکاگو می‌فرستاد و آن تصویر به دیواره پشتی سبزرنگ اضافه می‌شد و در مقابل تصویر خبرنگار که اینک پشت استودیو به آن اضافه شده بود به نیویورک بر می‌گشت. فناوری اتصال دوربین‌ها به گونه‌ای بود که با حرکت دوربین در اطراف محلی که خبرنگار باید در آن قرار می‌گرفت  و در استودیو با نقطه‌ای قرمز رنگ مشخص شده بود  دوربین‌های شیکاگو نیز هماهنگ عمل می‌کردند و تصویری یکنواخت را ارسال می‌نمودند. 2 نقطه ضعف بزرگ در این سیستم یکی آن بود که ولف بلیتزر در حقیقت نمی‌توانست در  استودیو تصویر سه‌بعدی خبرنگار شیکاگو را ببیند و آن را در مونیتور می‌دید و دیگر این‌که این ارتباط یک طرفه بود. با وجود آن در ارتباطی زنده و مستقیم و در برنامه‌ای تلویزیونی بی نظیر و برای نخستین بار بود.

از سوی دیگر اجرای آزمایشی چنین ارتباطی می‌تواند رقابت شبکه‌ها و شرکت‌های فناوری را در این زمینه داغ‌تر کند. تلاشی که در نهایت سوژه را از اتاقک سبز رنگ بی‌نیاز کرده و در عین حال نمای سه‌بعدی را در محل شبیه‌سازی کند. این گام‌ها به زودی برداشته خواهند شد و در نتیجه آن دنیای ارتباطات دگرگون می‌شود.

بار دیگر رویاهای آینده نگرانه مسیر علم را مشخص کرده‌اند و به نظر می‌رسد باید روز به روز منتظر ظهور جلوه‌های جادویی تری از فناوری‌های نوین باشیم.

گویی آرتور سی کلارک راست می‌گفت که فناوری هرچقدر بیشتر پیشرفت کند تشخیص آن از جادو دشوار‌تر خواهد شد.

پوریا ناظمی