لینالونا تلاش میکند با زبانی ساده، لطیف و در قالب قصههای کوتاه و جذاب به دغدغههای ذهنی و مشکلات معرفتی که کودکان در سنین پیش از دبستان و اوایل دبستان با آنها مواجه میشوند پاسخ دهد.
کلر ژوبرت، نویسنده فرانسویالاصل مقیم ایران با نگارش داستانهایی که اغلب رنگ و بوی مفاهیم عمیق دینی، اخلاقی و انسانی دارند، منبع اصلی قصههای این مجموعه بوده است. آثار ژوبرت با نگاهی فلسفی و کودکانه، مفاهیمی مانند خداشناسی، دوستی، پذیرش تفاوتها، مهربانی و معنای زندگی را به مخاطب خردسال منتقل میکند. در کنار قصههای ژوبرت، اشعار آهنگین و دلنشین مصطفی رحماندوست به غنای ادبی و موسیقایی این اثر افزوده است. این ترکیب هنری، تضمینکننده کیفیتی بالا در محتوا و فرم لینالوناست.
همنشینی تصویر متحرک با اقتباس
امیر کساوندی را با تهیه آثاری چون کیخان، قلعه ماهیان ۱ و ۲، چشمان بیدار، نبرد هرمز، یونس نبی و... میشناسیم. او درخصوص روند تولید لینالونا میگوید: این اثر با روش پویانمایی سهبعدی و فضاسازیهای بصری شاد، رنگارنگ و خیالانگیز توانسته توجه کودکان را بهخوبی جلب کند. این پروژه را به دعوت و پیشنهاد مدیر گروه خردسال پذیرفتم و با خواندن طرح اولیه مشتاق تولید آن شدم.وی میافزاید: تولید این اثر در سه بخش پیشتولید، تولید و پستولید تعریف شد. نگارش فیلمنامه، طراحی شخصیتها، ساخت آنها، جانبخشی، ساخت موسیقی و دوبله از مراحل تولید این اثر است.
تهیهکننده لینالونا بیان میکند: ایده این اثر و قطعی شدن اقتباس اوایل سال ۱۴۰۲ شکل گرفت و پس از آن با اخذ مجوز ساخت کار را آغاز کردیم و بهدلیل ویژگی ساختاری آن و ساخت موسیقی، تولید این اثر در سال ۱۴۰۳ در ۱۸قسمت ۹دقیقهای به پایان رسید و ما وارد مرحله دوبله اثر شدیم که بهدلیل حساسیت اشعار و اصلاحات در این کار تا اوایل سال ۱۴۰۴ ادامه پیدا کرد و درنهایت با پایان صداگذاری و موسیقی، قصههای لینالونا شهریور سال ۱۴۰۴ به آرشیو مرکز صبا تحویل داده شد.
اهمیت قصه و شعر در به ثمر رسیدن پویانمایی
کساوندی با اشاره به اهمیت قصه و شعر مناسب در به ثمر رسیدن یک اثر پویانمایی عنوان میکند: نیاز به یک داستان اصلی داشتیم که از نظر زمانی برای تولید پویانمایی کافی باشد. بنابراین با اقتباس از آثار کلر ژوبرت، محوریت داستانی واحدی برای کل مجموعه در نظر گرفتیم. همه قصهها از شش کتاب کلر ژوبرت که به توافق اقتباس از آن رسیده بودم و براساس سیاستگذاریای که مرکز درباره موضوعات داشت انتخاب شد. کتاب لینالونا در انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامی پایه اصلی نگارش فیلمنامه این اثر شد.
وی بااشاره به داستان این کتاب میافزاید: ماجرای فانتزی بهزبان کودکانه لینالونا،درباره ملاقات او ودختری بهنام صباست. لینالونا آدمکوچولویی با موهای آبی است که در جنگل کاج زندگی میکند. جاییکه همه آدمها موهایشان قرمز است و موهای آبی لینالونا بهنظرشان زیبا میآید، برای همین زیبایی او را دوست دارند؛ اما او دلش میخواهد که آنها بهخاطر مهربانیاش و برای خودش دوستش داشته باشند و همین باعث میشودموهایش را از ته بزند.حالا همه به او میگویند: زشت! لینالونا خسته و ناراحت از این وضع، سوار پرنده کوچکش میشود و به روستا میرود. صبا وقتی در حیاط نشسته، لینالونا را میبیند. توجه لینالونا به روسری صبا جلب میشود و با هم درباره آن صحبت میکنند. لینالونا تصمیم میگیرد خودش هم موهایش را بپوشاند. درواقع این داستان با قلمی روان و زیبا این امکان را به مخاطب کمسنوسال خود میدهد تا بدون استفاده از کلمات قلمبهسلمبه با ارزش حجاب آشنا شود.
تهیهکننده لینالونا ادامه میدهد: با همراهی نویسنده اثر، این داستانها به شکل فیلمنامه پویانمایی برای گروه سنی خردسال به نگارش درآمد و تلاش شد بهعنوان قهرمان اصلی این ۱۸ قسمت انتخاب شده و ماجراهایش حول مسائل اجتماعی، رفتاری و اخلاقی شکل بگیرد.
کساوندی خاطرنشان میکند: آثار کلر ژوبرت نگاهی اخلاقی و فرهنگی به ادبیات کودکونوجوان دارد؛ آمیزهای از اصالت انسانی و اسلامی، بدون هیچگونه شعار در آن نهفته است. بیان لطیف و زبان ساده و موسیقایی آن چشمگیر است و من نیز در مسیر تهیه این اثر، تلاش کردم این مفهوم مورد نظر را بهدرستی به بچهها منتقل کنم. وی درخصوص نقش اقتباس در این اثر و تاثیر آن روی کودکان میگوید: در ساخت این مجموعه ساختار اصلی قصه حفظ شده ولی بهشیوهای تفسیری و خلاقانه؛ درواقع سعی کردم بازخوانی جدیدی از اصل پیام در اقتباس وجود داشته باشد که بهنظرم فرصتی جدید به موضوعاتی داده که سالها پیش نوشته شده است.
تهیهکننده لینالونا با اشاره به میزان وفاداریاش به تصویرسازیهای مکتوب این اثر اظهار میکند: با توجه به گرافیک خود کتاب و تاکید بر پیروی از آن، ابتدا تمام شخصیتهای قصهها را اسکن کرده و باکیفیت بالا برش دادیم و بعد از انجام فاصلهگذاری، فضاها را با دقت بسیار بالا ترسیم کردیم. کوشیدیم تا حد ممکن شباهت این اثر به تصویرهای کتاب حفظ شود. موسیقی و شعر اثر به آن برتری بخشیده که بهنوعی مشوق و انگیزهبخش نویسندگان حوزه کودک هم هست.
پلی میان دنیای عینی و ذهنی کودکان
هر قسمت از این مجموعه، با تمرکز بر یک پرسش یا مساله مشخص، سعی میکند گرهی کوچک از ذهن کودک باز کند. این رویکرد، نهتنها به تقویت تفکر انتقادی و کنجکاوی در کودکان کمک میکند، بلکه راهنمای مناسبی برای والدین و مربیان نیز هست تا بتوانند با زبانی مشترک با فرزندان خود درباره مسائل مهم گفتوگو کنند. حسین محمودی، مدیر گروه خردسال مرکز پویانمایی صبا نیز با بیان این نکته متذکر میشود: قصههای لینالونا درواقع پلی میان دنیای عینی و ذهنی کودکان است و به او میآموزد چگونه با موانع کنار بیاید و چگونه برای سؤالات بزرگ زندگی، پاسخهایی درخور سن خود بیابد. این اثر نمونهای موفق از یک محتوای رسانهای هدفمند است که توانسته زیباییهای بصری را با مفاهیم غنی تربیتی و اخلاقی درهم بیامیزد.
وی میافزاید: تولید برنامهای که با زبان و ادبیات خردسالان سازگار باشد برای ما اهمیت دارد. شاعر این اثر مصطفی رحماندوست است که خردسالان و کودکان ما کاملا با اشعارش آشنا هستند. نکته کلیدی در این انتخاب، تسلط بر زبان ویژه خردسالان و بازشناسی مرز دقیق میان گروههای سنی است؛ چراکه تنها با رعایت این ظرافتهای زبانی و ادبی میتوان مفاهیم مورد نظر را بهدرستی و با بیشترین اثرگذاری به مخاطبان رده سنی مورد اشاره منتقل کرد. محمودی در توضیح شکلگیری این مجموعه یادآوری کرد: ایده اولیه میان محمدرحیم لیوانی، رئیس وقت مرکز پویانمایی صبا و محسن صفاییفرد، مدیر وقت موسیقی معاونت سیما و تأکید سازمان بر اقتباس و استفاده از آثار چاپی در حوزه کودک شکلگرفت و چند مجموعه کتاب برجسته ادبیات کودک بررسی شد و درنهایت به اثر خانم کلر ژوبرت رسیدیم. مدیرگروه خردسال درخصوص ویژگی این داستانها میگوید:دراین اثرموضوعاتی ازقبیل حجاب ومهارتهای شخصی و اجتماعی، رازداری، رعایت نوبت، قدرت نهگفتن به درخواستهای نادرست، خوشرویی،نظم،تحمل دیگران و...در قالب اشعار شاعرانی همچون مصطفی رحماندوست و طاهره بنایی وبا موسیقی مهدی زارع به تصویر کشیده شده است.وی با تأکید بر ضرورت رویکرد اقتباسی در صنعت پویانمایی، خاطرنشان کرد: استقبال و همراهی محسن چینیفروشان، مدیر انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامی از این طرح، روند همکاریهای مشترک را شتاب بخشید. بیشک این تعامل سازنده، نقطه آغازی برای اقتباسهای گستردهتر از آثار سایر ناشران در آینده خواهد بود. محمودی میگوید: در تولیدات پویانمایی بهطور اعم، ما شاهد رنگ و حرکت و فضای خیالانگیز هستیم، اما درواقع سختترین و طولانیترین فرآیند یک اثر هنری توسط متخصصان این کار صورت میگیرد که شامل جانبخشی، نورپردازی، صداگذاری، ساخت افکت، موزیک و دوبله است. همین مراحل ساخت است که پویانمایی را از هنرهای دیگر متمایز میکند.
تأثیر اقتباس بر کتابخوانی کودکان
مدیر گروه خردسال مرکز صبا با تبیین نقش اقتباس در ترویج فرهنگ مطالعه میان کودکان، خاطرنشان کرد: کودکان پس از برقراری ارتباط با یک اثر پویانمایی، تمایل دارند بارها به تماشای آن بنشینند و درهربار بازبینی، ابعاد جدیدی از لذت و کشف را تجربه میکنند. در نتیجه، زمانی که به کتابفروشی میروند، دقیقا میدانند که چه کتابی را میخواهند. این آشنایی باعث میشود که علاقه بیشتری به خرید آن کتاب پیدا کنند و پویانمایی میتواند بهطور مستقیم به افزایش فروش آن کمک کند. وی مهمترین ویژگی این اثر را ترکیب جدید طراحی و رنگ با شور شاعرانه و ملودی دلنشیناش دانسته و میگوید: این ترکیب توانسته اثری دلنشین و نوآورانه را برای خردسالان فراهم کند.محمودی درخصوص موسیقی این اثر اظهار میکند: هدف ما این است که ذائقه شنوایی کودکان از کودکی با فرهنگ خودمان آشنا شود و ملودیهای زیبای موسیقی سنتی را بشنود. از اینرو قرار شد در این اثر از سازهای موسیقی ایرانی که جزو هویت ملی ما هستند استفاده شود که با توجه به تجربه و شناخت مهدی زارع و دغدغه او در استفاده از سازهای ایرانی، این اتفاق بهدرستی رخداد و اکنون موسیقی این اثر بر قله آن نشسته است.