فریب شفافیت
در چند دهه اخیر، آب معدنی از یک کالای لوکس به یکی از پرمصرفترین کالاهای روزمره تبدیل شده است. برندها آن را پاکیزه، سالم و حتی «بهتر از آب لولهکشی» معرفی میکنند؛ تصویری که بسیاری از مصرفکنندگان نیز باور کردهاند اما پشت این شفافیت ظاهری، واقعیتهایی نهفته است که تحقیقات علمی بهتدریج پرده از آنها برداشتهاند: آب در بطری همیشه آنگونه که به نظر میرسد، ایمن و سالم نیست.
نظارت کمتر از آنچه تصور میکنیم
برخلاف آنچه تبلیغات میگویند، آبهای بطری الزاما محصولی با کنترل کیفی شدید نیست. در بسیاری از کشورها، آب بطریشده در رده «محصولات خوراکی بستهبندیشده» قرار میگیرد و استانداردهای آن کمتر، پراکندهتر و شفافیت آن پایینتر از استانداردهای آب شهری است. در آمریکا، انگلیس و کشورهای اروپایی، آب لولهکشی تحت دهها آزمایش روزانه قرار میگیرد (از میکروبها گرفته تا فلزات سنگین) در حالی که تولیدکنندگان آن اغلب ملزم به انتشار عمومی نتایج آزمایش نیستند. درواقع بسیاری از آبهای بطریشده از همان منابعی برداشت میشوند که آب شهری تأمین میشود، با این تفاوت که نظارت دقیق و مستمر آب شهری لزوما درباره بطریها اعمال نمیشود.
میکروپلاستیکها؛ آلایندههای نامرئی در هر جرعه
شاید بزرگترین تهدید آبهای بطریشده نه میکروبها باشد و نه مواد معدنی بلکه میکروپلاستیکها و حتی نانوپلاستیکها هستند؛ ذراتی که با چشم دیده نمیشوند اما اثرات آنها برای سلامت هنوز بهطور کامل شناخته نشده است.
طبق تحقیقات، نوشیدن آب بطریشده میتواند باعث ورود دهها هزار ذره پلاستیک ریز به بدن در سال شود؛ رقمی بسیار بیشتر از آنچه از آب لولهکشی وارد بدن میشود. برخی از این ذرات میتوانند وارد گردش خون، سیستم لنفاوی یا اندامهای حیاتی شوند. مطالعات اولیه ارتباط این ذرات با التهاب، اختلالات هورمونی و تأثیرات احتمالی بر باروری و سلامت متابولیک را نشان میدهد. هرچند هنوز پژوهشها در مراحل اولیه است اما محققان هشدار میدهند که حجم زیاد این ذرات در آب بطری، زنگ خطر مهمی برای سلامت عمومی است.
مواد شیمیاییای که از بطری به آب نشت میکنند
پلاستیکها موادی «بیاثر» نیستند. بطریهای آب عمدتا از PET ساخته میشوند؛ مادهای که با گذشت زمان و تحتتأثیر گرما یا نور میتواند ترکیبات شیمیایی خود را به آب منتقل کند. این ترکیبات شامل: آنتیموان (فلزی سنگین که در ساخت PET بهکار میرود)، فتالاتها (مواد نرمکننده پلاستیک) و بیسفنولها و مشتقات آن هستند.
بیشتر این مواد بهعنوان مختلکننده غدد درونریز شناخته میشوند؛ مواد شیمیاییای که میتوانند سیستم هورمونی بدن را دچار اختلال کنند. این اختلالات ممکن است در طولانیمدت بر باروری، رشد کودکان، سوختوساز و حتی سلامت استخوانها اثر بگذارند.
آیا آب بطری استریل است؟
آب بطریشده معمولا بهعنوان محصولی «کاملا پاک» شناخته میشود اما حقیقت چیز دیگری است. آب موجود در بطری استریل نیست و پس از باز شدن درب بطری، محیطی مناسب برای رشد باکتریها ایجاد میشود؛ خصوصا اگر بطری را در محیط گرم مانند خودرو رها کنید. بهویژه استفاده مکرر از بطریهای یکبارمصرف، خطر آلودگی را چند برابر میکند. باکتریهای موجود در دهان یا محیط میتوانند بهراحتی وارد بطری شوند و آب را آلوده کنند؛ موضوعی که اغلب مردم
از آن غافلاند.
فواید فراموششده آب لولهکشی
در بسیاری از کشورها، آب لولهکشی نهتنها بهطور مستمر آزمایش میشود بلکه حاوی مواد معدنی ضروری نیز هست. یکی از مهمترین آنها فلوراید است که سالهاست نقش مؤثری در کاهش پوسیدگی دندانها داشته است.
این در حالی است که بیشتر آبهای بطری فاقد فلوراید هستند و مطالعات نشان میدهد کودکانی که صرفا آب بطری مینوشند، بیشتر با پوسیدگی دندان روبهرو میشوند.
هزینه زیستمحیطی فراتر از تصور
مصرف آب بطری تنها مسألهای سلامتمحور نیست؛ یک بحران زیستمحیطی نیز هست. هر دقیقه در جهان نزدیک به یک میلیون بطری پلاستیکی مصرف میشود. تولید، حملونقل و دفع این حجم عظیم پلاستیک، انرژی گزافی مصرف میکند (تا ۲۰۰۰ برابر انرژی آب لولهکشی) و باعث انتشار گسترده گازهای گلخانهای میشود.
بخش زیادی از این بطریها نیز هرگز بازیافت نمیشوند و در طبیعت و اقیانوسها رها میمانند؛ جایی که میتوانند صدها سال باقی مانده و حیاتوحش را تهدید کنند.
بهدنبال راهحل: آینده پس از آب بطری
با افزایش آگاهی نسبت به مخاطرات پنهان آب بطری، پژوهشگران در حال بررسی گزینههای پایدارتر هستند. یکی از این گزینهها، فناوری جذب آب از هوای مرطوب با استفاده از انرژی خورشیدی است؛ راهکاری که میتواند آب پاک و سالم را بدون نیاز به بطریسازی یا انتقال طولانیمدت تولید کند. در کنار آن، توسعه سیستمهای تصفیه خانگی پیشرفته و سرمایهگذاری بیشتر در شبکههای آب شهری میتواند جایگزینی مطمئن و سالم فراهم کند.
انتخابی که باید دوباره درباره آن فکر کنیم
آب بطریشده همیشه «بهتر» از آب لولهکشی نیست.
در بسیاری از نقاط جهان، این تصور ناشی از بازاریابی و عدم شفافیت است. با بررسی دقیقتر میبینیم مخاطراتشیمیایی ومیکروپلاستیکهانادیده گرفته میشوند، نظارتها محدود است، هزینههای زیستمحیطی سنگین است و فواید آبشهری نادیده گرفته میشود. درنهایت، انتخاب بین آب بطری و آب لولهکشی تنها یک ترجیح ساده نیست؛انتخابی است میان سلامت فردی، سلامت محیطزیست و تصمیمگیری آگاهانه.
برخلاف آنچه تبلیغات میگویند، آبهای بطری الزاما محصولی با کنترل کیفی شدید نیست. در بسیاری از کشورها، آب بطریشده در رده «محصولات خوراکی بستهبندیشده» قرار میگیرد و استانداردهای آن کمتر، پراکندهتر و شفافیت آن پایینتر از استانداردهای آب شهری است. در آمریکا، انگلیس و کشورهای اروپایی، آب لولهکشی تحت دهها آزمایش روزانه قرار میگیرد (از میکروبها گرفته تا فلزات سنگین) در حالی که تولیدکنندگان آن اغلب ملزم به انتشار عمومی نتایج آزمایش نیستند. درواقع بسیاری از آبهای بطریشده از همان منابعی برداشت میشوند که آب شهری تأمین میشود، با این تفاوت که نظارت دقیق و مستمر آب شهری لزوما درباره بطریها اعمال نمیشود.
میکروپلاستیکها؛ آلایندههای نامرئی در هر جرعه
شاید بزرگترین تهدید آبهای بطریشده نه میکروبها باشد و نه مواد معدنی بلکه میکروپلاستیکها و حتی نانوپلاستیکها هستند؛ ذراتی که با چشم دیده نمیشوند اما اثرات آنها برای سلامت هنوز بهطور کامل شناخته نشده است.
طبق تحقیقات، نوشیدن آب بطریشده میتواند باعث ورود دهها هزار ذره پلاستیک ریز به بدن در سال شود؛ رقمی بسیار بیشتر از آنچه از آب لولهکشی وارد بدن میشود. برخی از این ذرات میتوانند وارد گردش خون، سیستم لنفاوی یا اندامهای حیاتی شوند. مطالعات اولیه ارتباط این ذرات با التهاب، اختلالات هورمونی و تأثیرات احتمالی بر باروری و سلامت متابولیک را نشان میدهد. هرچند هنوز پژوهشها در مراحل اولیه است اما محققان هشدار میدهند که حجم زیاد این ذرات در آب بطری، زنگ خطر مهمی برای سلامت عمومی است.
مواد شیمیاییای که از بطری به آب نشت میکنند
پلاستیکها موادی «بیاثر» نیستند. بطریهای آب عمدتا از PET ساخته میشوند؛ مادهای که با گذشت زمان و تحتتأثیر گرما یا نور میتواند ترکیبات شیمیایی خود را به آب منتقل کند. این ترکیبات شامل: آنتیموان (فلزی سنگین که در ساخت PET بهکار میرود)، فتالاتها (مواد نرمکننده پلاستیک) و بیسفنولها و مشتقات آن هستند.
بیشتر این مواد بهعنوان مختلکننده غدد درونریز شناخته میشوند؛ مواد شیمیاییای که میتوانند سیستم هورمونی بدن را دچار اختلال کنند. این اختلالات ممکن است در طولانیمدت بر باروری، رشد کودکان، سوختوساز و حتی سلامت استخوانها اثر بگذارند.
آیا آب بطری استریل است؟
آب بطریشده معمولا بهعنوان محصولی «کاملا پاک» شناخته میشود اما حقیقت چیز دیگری است. آب موجود در بطری استریل نیست و پس از باز شدن درب بطری، محیطی مناسب برای رشد باکتریها ایجاد میشود؛ خصوصا اگر بطری را در محیط گرم مانند خودرو رها کنید. بهویژه استفاده مکرر از بطریهای یکبارمصرف، خطر آلودگی را چند برابر میکند. باکتریهای موجود در دهان یا محیط میتوانند بهراحتی وارد بطری شوند و آب را آلوده کنند؛ موضوعی که اغلب مردم
از آن غافلاند.
فواید فراموششده آب لولهکشی
در بسیاری از کشورها، آب لولهکشی نهتنها بهطور مستمر آزمایش میشود بلکه حاوی مواد معدنی ضروری نیز هست. یکی از مهمترین آنها فلوراید است که سالهاست نقش مؤثری در کاهش پوسیدگی دندانها داشته است.
این در حالی است که بیشتر آبهای بطری فاقد فلوراید هستند و مطالعات نشان میدهد کودکانی که صرفا آب بطری مینوشند، بیشتر با پوسیدگی دندان روبهرو میشوند.
هزینه زیستمحیطی فراتر از تصور
مصرف آب بطری تنها مسألهای سلامتمحور نیست؛ یک بحران زیستمحیطی نیز هست. هر دقیقه در جهان نزدیک به یک میلیون بطری پلاستیکی مصرف میشود. تولید، حملونقل و دفع این حجم عظیم پلاستیک، انرژی گزافی مصرف میکند (تا ۲۰۰۰ برابر انرژی آب لولهکشی) و باعث انتشار گسترده گازهای گلخانهای میشود.
بخش زیادی از این بطریها نیز هرگز بازیافت نمیشوند و در طبیعت و اقیانوسها رها میمانند؛ جایی که میتوانند صدها سال باقی مانده و حیاتوحش را تهدید کنند.
بهدنبال راهحل: آینده پس از آب بطری
با افزایش آگاهی نسبت به مخاطرات پنهان آب بطری، پژوهشگران در حال بررسی گزینههای پایدارتر هستند. یکی از این گزینهها، فناوری جذب آب از هوای مرطوب با استفاده از انرژی خورشیدی است؛ راهکاری که میتواند آب پاک و سالم را بدون نیاز به بطریسازی یا انتقال طولانیمدت تولید کند. در کنار آن، توسعه سیستمهای تصفیه خانگی پیشرفته و سرمایهگذاری بیشتر در شبکههای آب شهری میتواند جایگزینی مطمئن و سالم فراهم کند.
انتخابی که باید دوباره درباره آن فکر کنیم
آب بطریشده همیشه «بهتر» از آب لولهکشی نیست.
در بسیاری از نقاط جهان، این تصور ناشی از بازاریابی و عدم شفافیت است. با بررسی دقیقتر میبینیم مخاطراتشیمیایی ومیکروپلاستیکهانادیده گرفته میشوند، نظارتها محدود است، هزینههای زیستمحیطی سنگین است و فواید آبشهری نادیده گرفته میشود. درنهایت، انتخاب بین آب بطری و آب لولهکشی تنها یک ترجیح ساده نیست؛انتخابی است میان سلامت فردی، سلامت محیطزیست و تصمیمگیری آگاهانه.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
جنبش مردمی سوریه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
زمان دیپلماسی برای حمایت از مقاومت
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
نقش ویژه اهالی اندیشه، رسانه و هنر در مقابله با تهدیدات نرم
گفت و گو
محیططباطبایی: خانه موزهها در همه جای دنیا سرمایههای فرهنگی هستند
خانه موزهها، پناه خاطرهها در شهر
سفیر کشورمان در عشقآباد در گفتوگو با «جامجم» ابعاد مختلف سفر رئیسجمهور به ترکمنستان و قزاقستان را تشریح کرد
سهگانه فرصت در آسیای مرکزی
همزمان با موافقت معاون رئیسجمهور با اهدای عضو ۲ فرزندش،در گفتوگو با دکتر امید قبادی، نایبرئیس انجمن اهدای عضو ایرانیان، چالشهای این حوزه را بررسی کردیم