گلستان با ترکیب منحصر به فرد از توانمندیهای طبیعی و جغرافیایی میتواند در کمترین زمان ممکن اقتصاد خود را متحول کند، ضمن اینکه موقعیت جغرافیایی استان، آن را به پل ارتباطی ارزشمندی تبدیل کرده است. از دیرباز کشاورزی و شیلات شغل اصلی ساکنان این منطقه بوده است. هنوز هم گلستان قطب مهم کشاورزی و دومین تولیدکننده گندم کشور است و سالانه بیش از پنج میلیون تن محصول در این بخش تولید میکند. همچنین، ظرفیت پرورش ماهیان استخوانی و خاویاری، بستر مناسبی برای اقتصاد دریا محور ایجاد کرده است.
با اینکه خشکسالیهای اخیر آسیب زیادی به صنعت کشاورزی گلستان وارد کرده اما تمرکز بر صنایع تبدیلی و غذایی و توسعه صادرات غیرنفتی به ویژه با معافیتهای ارزی پیشنهادی میتواند ارزش افزوده و اشتغال زیادی ایجاد کند.
سیدامین جرجانی، کارشناس حوزه کشاورزی با بیان اینکه گلستان بهعنوان قطب کشاورزی در همه رشتههای کشاورزی و دامپروری از کشت گندم و پنبه و محصولات باغی و تولید چوب گرفته تا پرورش دام و صید ماهی و شیلات و استحصال خاویار ظرفیتهای بسیاربالایی دارد، به جامجم میگوید: این استان در تولید سویا با ۶۰ درصد، خاویار با ۵۶ درصد و دانه روغنی کلزا با ۳۴ درصد تولید کشور، رتبه اول است.
فعالیت دامپروری استان به طور عمده شامل انواع دام و طیور، زنبور عسل، کرم ابریشم و آبزیان است. او ادامه میدهد: بنا بر گزارش جهاد کشاورزی گلستان، این استان از قطبهای پرورش طیور و دام در کشور به شمار میرود و ۹۷۰ واحد فعال پرورش طیور با ظرفیت جوجهریزی درهر دوره حدود هشت میلیون قطعه و سه میلیون و ۸۰۰ هزار واحد دامی با تولید سالانه ۵۳۲هزار تن فرآوردههایخام دارد که در برخی تولیدات از جمله شیر، گوشت قرمز، گوشت مرغ، تخممرغ و عسل در میان استانهای کشور رتبههای برتر را به خود اختصاص داده است.
طرح توسعه دریامحور
وقتی قرار است از استان گلستان صحبت به میان بیاید، قبل از هرچیز باید دریا و ظرفیتهای آن را دید. اسکله بندرترکمن یک پایگاه تجاری و گردشگری مهم است که امکان ارتباط دریایی را فراهم میکند.
چندی پیش مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی در بازدید و بررسی ظرفیتها، زیرساختها و پروژههای بنادر استان گلستان، گفت: گلستان یکی از هفت استان ساحلی کشور با حدود ۱۰۰ کیلومتر ساحل است و در طرح توسعه دریامحور که از مهمترین موضوعات در دست اقدام کشور است ورئیسجمهور نیزبر آن اهتمام ویژهای دارد، صاحب جایگاه مهمی است.
سعید رسولی ادامه داد: به طور قطع باید به ظرفیتهای ساحلی و فرصتهایی که خداوند متعال برای این کشور فراهم کرده، توجه ویژهای شود.
معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: ظرفیتهای خوبی در گلستان وجود دارد. ما با تطبیق مطالعات پیشین که برخی از آنها انجام شده اما با توجه به پسروی آب دریای خزر و مسائل فنی موجود نیاز به بازنگری و تطبیق دارد، هرچه سریعتر تلاش میکنیم تا اقدامات مؤثری را برای رونقبخشیدن به صنعت گردشگری دریایی و بهرهبرداری از تمامی ظرفیتهای ممکن در حوزه دریا و دریانوردی در این استان فراهم آوریم. سواحل ۱۰۰ کیلومتری، تالاب گمیشان و روستای قرهقاشلی که مهد اسب ترکمن است ظرفیت عظیمی برای گردشگری ساحلی، سلامت و طبیعتگردی به وجود آورده است.
اشتغالزایی در صنعت و معدن
معدن و صنایع معدنی هم از موتورهای محرکه اقتصاد استان گلستان است. هماکنون ۶۲ معدن دارای پروانه در استان وجود دارد که فقط ۳۵ معدن فعال است. میزان استخراج واقعی حدود نیمی از ظرفیت اسمی یعنی حدود ۶.۱میلیون تن در مقابل ۹.۲میلیون تن است. برای توسعه صادرات معادن زغال سنگ که با ایجاد بیش از ۱۸۰۰ شغل مستقیم محور اصلی اشتغال استان گلستان است طرحهایی وجود دارد.
استخراج مواد استراتژیک از ویژگیهای بارز معادن گلستان است. ذخایر منحصربهفرد ید و صدف دریایی فرصتهای بینظیری برای تولید محصولات با ارزش افزوده بالا مانند استفاده از صدف در راهسازی، ایجاد کردهاند ضمن اینکه گسترش صنایع فرآوری در خود استان مانند زغالشویی به جای فرستادن مواد خام به استانهای دیگر، میتواند به ایجاد یک خوشه صنعتی قدرتمند و اشتغالزایی بیشتر بینجامد.
سعید قراقونی، کارشناس اقتصاد و صادرات با تاکید بر اینکه توسعه زنجیره ارزش و صنایع تبدیلی میتواند گرهگشای همه کمبودها در استان گلستان باشد، به جامجم میگوید: تمرکز اصلی باید بر جلوگیری از خامفروشی و ایجاد کارخانههای فرآوری محصولات کشاورزی، معدنی و شیلاتی در خود استان باشد. توسعه این صنایع، علاوه بر ایجاد ارزش افزوده، زمینهساز اشتغال مولد و پایدار است.
او با بیان اینکه نباید در توسعه زیرساختهای حیاتی وقت را تلف کنیم، ادامه میدهد: جذب سرمایهگذاری برای تکمیل پروژههای بزرگی مانند منطقه آزاد اینچهبرون، توسعه اسکله چندمنظوره بندر ترکمن و افزایش ظرفیت تولید برق با اولویت انرژیهای تجدیدپذیر ضروری است. البته برای انجام این کارها میبایست موانع بروکراسی اداری رفع و صدور مجوز برای معادن و پروژههای تولیدی تسهیل شود تا جذب سرمایه با سرعت خوبی پیش برود.
قراقونی توضیح میدهد: استان باید از موقعیت مرزی خود نهایت استفاده را ببرد و در تقویت همکاریهای منطقهای و بینالمللی با برنامه باشد. حضور در اجلاسهایی مانند «خزر؛ پل دوستی» و معرفی ظرفیتها به سرمایهگذاران خارجی، گام مثبتی در این مسیر است. هدفگیری بازارهای کشورهای همسایه برای صادرات زغالسنگ، محصولات کشاورزی و مواد معدنی فرآوریشده نیز یک اولویت استراتژیک است.
این کارشناس اقتصادی تاکید میکند: تحقق این چشمانداز نیاز به عزم جدی و هماهنگ مسئولان استانی و ملی، جلب اعتماد بخش خصوصی و تدوین نقشه راه عملیاتی و منسجم دارد.