بازگشت جنگ ستارگان

او در اوایل بازگشت به کاخ سفید در کنگره اعلام کرد این سیستم که تماما در آمریکا ساخته می‌شود، تا پایان دوره‌اش در ۲۰۲۹ با هزینه ادعایی ۱۷۵ میلیارد دلار عملیاتی خواهد شد. این پروژه، با هدف دفاع در برابر موشک‌های بالستیک، هایپرسونیک و کروز پیشرفته، نه‌تنها خاک آمریکا بلکه متحدانش در اروپا و آسیا را پوشش خواهد داد اما آیا این طرح عملی است و چه پیامدهای جهانی به‌خصوص برای روسیه و چین به عنوان اهداف اصلی این پروژه خواهد داشت؟
   
گنبد طلایی چیست؟
گنبد طلایی، به گفته ژنرال سالتزمن، رئیس عملیات نیروی فضایی آمریکا، یکی از سیستم‌های دفاع هوایی موجود را با مجموعه‌ای از صدها ماهواره ردیاب و حدود ۲۰۰ ماهواره تهاجمی ادغام می‌کند. این ماهواره‌ها موشک‌ها را در زمین، دریا و هوا شناسایی کرده و در فاز تقویت با موشک‌های رهگیر یا لیزر منهدم می‌کند. ژنرال مایکل گاتلین، مسئول اجرای این پروژه، آن را «چالش عظیم مهندسی» خوانده است.
   
دلایل و چالش‌ها
انگیزه اصلی ترامپ برای ارائه طرح گنبد طلایی، سیاسی است. او به پروژه‌های نمادین علاقه‌مند است مانند دیوار مرزی با مکزیک یا بازگشایی زندان آلکاتراز که از آن به‌عنوان نماد قانون و نظم در آمریکا نام برده می‌شود. از همین‌روی گنبد طلایی می‌تواند دنباله برنامه‌های نمادین ترامپ و به نوعی تجلی استراتژی «صلح از طریق قدرت» او باشد. این پروژه از ابتکار دفاع استراتژیک رونالد ریگان درسال۱۹۸۳،معروف به جنگ ستارگان و گنبد آهنین اسرائیل الهام گرفته است. ترامپ در نشست معرفی گنبد طلایی درکاخ سفید به‌صراحت بیان کرد که در زمان ریگان ایده این طرح وجود داشت اما تکنولوژی مورد نیاز آن در دسترس نبود ولی اکنون هم ایده و هم تکنولوژی آن وجود دارد. باید به این نکته اشاره کرد که پروژه جنگ ستارگان به دلیل پیچیدگی‌های فنی و نبود امکانات و تکنولوژی مورد نیاز در سال ۱۹۹۳ کنار گذاشته شد، و از سوی دیگر گنبد آهنین نیز برای حفاظت از سرزمینی کوچک در برابر راکت‌های کوتاه‌برد طراحی شده است، نه موشک‌های قاره‌پیما یا هایپرسونیک. همچنین سیستم دفاع موشکی کنونی آمریکا، با ۴۴ رهگیر زمینی در آلاسکا و کالیفرنیا، برای تهدیدات محدود طراحی شده و در برابر زرادخانه‌های پیشرفته روسیه و چین یا موشک‌های هایپرسونیک ناکارآمد است.
   
نگرانی‌ها و پاسخ‌های چین
در ۲۱ مه ۲۰۲۵، مائو نینگ، سخنگوی وزارت خارجه چین گنبد طلایی را «عمیقا بی‌ثبات‌کننده» خواند و هشدار داد که این سیستم «فضا را به میدان نبرد تبدیل و مسابقه تسلیحاتی را تشدید می‌کند.» بیانیه مشترک چین و روسیه در ۸ مه ۲۰۲۵ این پروژه را محکوم کرد و خواستار جلوگیری از تسلیحاتی شدن فضا شد. چین گنبد طلایی را تهدیدی برای بازدارندگی هسته‌ای خود می‌بیند، به‌ویژه به دلیل تمرکز بر موشک‌های هایپرسونیک. گزارش آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا در ۲۰۲۵ نشان داد چین ۴۰۰ موشک بالستیک قاره‌پیما دارد و این تعداد در حال افزایش است. پکن نگران تضعیف زرادخانه‌اش است. به نظر می‌رسد چین در پاسخ به طرح گنبد طلایی، توسعه موشک‌های هایپرسونیک و قاره‌پیما و همچنین سلاح‌های ضدماهواره را تسریع کند اما فشار مالی مسابقه تسلیحاتی برای اقتصاد چین که با کاهش رشد مواجه است، چالش‌برانگیز خواهد بود.
   
پیامدها برای روسیه
مسکو، گنبد طلایی را چالشی برای بازدارندگی هسته‌ای خود می‌داند. روسیه معتقد است امکان دارد آمریکا در پشت عملیاتی‌کردن سپر دفاع هوایی، در سیاست‌های نظامی خود تهاجمی‌تر عمل کند. مسکو در پاسخ به طرح گنبد طلایی آمریکا، راهبردهای مختلفی را دنبال می‌کند؛ ازجمله تسریع در مدرن‌سازی سه‌گانه هسته‌ای خود و تمرکز بر توسعه سلاح‌هایی مانند موشک کروز هسته‌ای «بوروستنیک» یا «چرنوبیل پرنده» و«اژدر هسته‌ای پوسایدون» که از کارکرد گنبد طلایی مصون است.همچنین استفاده از سلاح‌های ضدماهواره نیزمحتمل است،هرچند خسارات جانبی به زیرساخت‌های فضایی غیرنظامی وارد می‌کند.  از سوی دیگر جنگ اوکراین بودجه دفاعی روسیه را تحت فشار قرار داده و این مسابقه تسلیحاتی منابع را از بخش‌های غیرنظامی منحرف خواهد کرد. 
   
پیامدهای جهانی
گنبد طلایی تنش‌های جهانی را تشدید می‌کند. متحدان آمریکا مانند ژاپن، کره‌جنوبی و کانادا (که اخیرا علاقه‌مندی به مشارکت نشان داده)، با فشارهای دیپلماتیک و نظامی از سوی چین و روسیه مواجه خواهند شد. تمرکز این سیستم بر تهدیدات هوایی، شکاف‌هایی در برابر حملات زیرآبی یا سایبری ایجاد می‌کند که روسیه و چین را به سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها ترغیب می‌کند که امکان ورود به یک جنگ سرد مدرن را افزایش می‌دهد.
   
نتیجه‌گیری
گنبد طلایی به‌عنوان نوعی بازگشت به استراتژی جنگ ستارگان، به جای امنیت، بی‌ثباتی استراتژیک را تقویت می‌کند. از دیدگاه چین، این پروژه تهدیدی برای زرادخانه هایپرسونیک و بازدارندگی هسته‌ای‌اش است و پاسخ‌های نظامی و دیپلماتیک را برمی‌انگیزد. برای روسیه هم فشار مالی و نظامی را در زمانی نامناسب افزایش می‌دهد. علاوه‌بر این،  این طرح با هزینه‌های گزاف و چالش‌های فنی، ممکن است به مسابقه تسلیحاتی جهانی منجر شود که ثبات استراتژیک جهانی را تضعیف می‌کند.