از منظر مسکو، این تماس نشانهای از آمادگی ایالات متحده برای شنیدن نگرانیهای امنیتی روسیه و حرکت به سمت مذاکراتی واقعبینانه برای حل بحران اوکراین است. بااین حال، این مکالمه نگرانیهایی را در کییف و پایتختهای اروپایی ایجاد کرده، جایی که رویکرد جدید آمریکا به عنوان عقبنشینی از میانجیگری فعال و نشانهای از معامله احتمالی با مسکو تفسیر شده است.به گفته یوری اوشاکوف،مشاور سیاست خارجی کرملین، جزئیات این مکالمه که دومین تماس اعلامشده بین پوتین و ترامپ از زمان آغاز دور دوم ریاستجمهوری وی در ژانویه ۲۰۲۵ بود، برموضوعاتی مانند جنگ اوکراین، روابط دوجانبه و همکاری در مسائل جهانی از جمله مذاکرات هستهای ایران تمرکز داشت. پوتین دراین گفتوگو بر موضع دیرینه روسیه تأکید کرد: هرگونه صلح یا آتشبس پایدار در اوکراین باید ریشههای اصلی تنش را برطرف کند، از جمله گسترش ناتو به شرق، حضور نظامی غرب در مرزهای روسیه، و به رسمیت شناختن منافع امنیتی مسکو در منطقه. اوشاکوف این تماس را «پربار» توصیف کرد وافزود: پوتین از پیشنهادات اولیه برای مذاکرات مستقیم بین مسکو و کییف استقبال و آمادگی روسیه را برای همکاری در چارچوب یک «یادداشت تفاهم» برای صلح آینده اعلام کرده است. ترامپ، در پستی در تروث سوشال، این مکالمه را «بسیار خوب» خواند و به امکان «تجارت گسترده» با روسیه پس از پایان درگیریها اشاره کرد. او همچنین از مذاکرات مستقیم بین روسیه و اوکراین حمایت کرد و پیشنهاد داد که واتیکان به عنوان میانجی جایگزین آمریکا عمل کند؛ پیشنهادی که از نظر مسکو نشانهای از انعطافپذیری واشنگتن در پذیرش مذاکرات بدون پیششرطهای غربی است. با این حال، جزئیات دقیق موارد تفاهم پیشنهادی میان دو رئیسجمهور همچنان مبهم است و این ابهام باعث سردرگمی در کییف شده است.
موضع روسیه در قبال صلح و آتشبس
از دیدگاه مسکو، بحران اوکراین نتیجه سیاستهای تهاجمی غرب، بهویژه گسترش ناتو و حمایت نظامی از کییف است که امنیت ملی روسیه را مورد تهدید قرار میدهد. کرملین بارها اعلام کرده که هرگونه توافق صلح باید شامل تضمینهایی برای رفع این تهدیدات باشد. پوتین در تماس با ترامپ تأکید کرد که آتشبس یا صلح پایدار تنها در صورتی امکانپذیر است که اوکراین از درخواست عضویت در ناتو صرفنظر کند، نیروهای غربی از مناطق نزدیک به مرزهای روسیه خارج شوند و مناطقی که روسیه در سال ۲۰۲۲ ضمیمه کرده است (دونتسک، لوهانسک، خرسون، و زاپروژیا) به طور کامل تحت کنترل مسکو قرار گیرند. روسیه همچنین خواستار به رسمیت شناختن «واقعیتهای میدانی» است، به این معنا که کییف باید کنترل مناطقی که اکنون در دست نیروهای روسی است را واگذار کرده و به رسمیت بشناسد. دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، پس از این تماس اظهار داشت: «روسیه آماده مذاکره است، اما این مذاکرات باید بر اساس احترام به منافع امنیتی ما و واقعیتهای کنونی باشد. ما نمیتوانیم به شرایطی بازگردیم که امنیت مرزهایمان تهدید شود.» از نظر مسکو، پیشنهاد مذاکرات مستقیم با اوکراین در استانبول، که در هفتههای اخیر با میانجیگری ترکیه پیش رفته است، فرصتی برای دستیابی به توافقی است که نگرانیهای امنیتی روسیه را برطرف کند. کرملین از پیشنهاد آتشبسهای موقت استقبال کرده، اما تأکید دارد که این آتشبسها باید با تعهدات مشخصی از سوی کییف و غرب همراه باشد، ازجمله توقف ارسال تسلیحات به اوکراین و لغو تحریمهای اقتصادی علیه روسیه.
واکنش اوکراین به مذاکرات کرملین – کاخ سفید
ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، پس ازاطلاع ازاین تماس،نگرانی عمیقی ازعقبنشینی آمریکا ازنقش میانجیگری ابراز کرد. او در بیانیهای اظهار داشت: «حضور ایالات متحده در مذاکرات صلح برای جلوگیری از سلطه پوتین بر روند صلح حیاتی است. هرگونه توافقی که اوکراین را نادیده بگیرد، به معنای تسلیم در برابر تجاوز است. کییف از پیشنهادات مبهم مانند یادداشت تفاهم انتقاد کرده و آن را تلاشی از سوی روسیه برای خرید زمان و تحکیم دستاوردهای نظامی خود میداند.» یک مقام ارشد اوکراینی که نخواست نامش فاش شود، گفت: «ما نمیدانیم این یادداشت چیست و چرا باید به آن اعتماد کنیم، درحالی که روسیه همچنان به حملات خود ادامه میدهد.» اوکراین با چالشهای نظامی فزایندهای مواجه است. گزارشهای گروه تحلیلی دیپاستیت نشان میدهد که نیروهای روسی در شرق اوکراین، بهویژه در اطراف پوکروفسک و تورتسک، پیشرفتهایی داشتهاند. حملات پهپادی به زیرساختهای لجستیکی اوکراین، مانند بزرگراههای کلیدی، عملیات کییف را مختل و وضعیت را برای نیروهای اوکراینی «نامساعد» کرده است. این شرایط، همراه با کاهش حمایت نظامی غرب، اوکراین را در موقعیت دفاعی دشواری قرار داده است.
واکنش متحدان غربی اوکراین
متحدان اروپایی اوکراین بهویژه اعضای کلیدی ناتو نسبت به رویکرد یکجانبه دولت ترامپ ابراز نگرانی عمیقی کردهاند. کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا این تماس را نشانهای از «معامله پشت پرده» توصیف کرد و هشدار داد هرگونه توافق صلح بدون مشارکت اوکراین و اروپا غیرقابلقبول است. او تأکید کرد: «صلح پایدار تنها با تضمینهای امنیتی قوی برای اوکراین، از جمله احتمال عضویت در ناتو امکانپذیر است.» امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه خواستار آتشبس فوری و کامل شد و در پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «جهان به صلح نیاز دارد اما صلحی که براساس عدالت باشد، نه تسلیم دربرابر متجاوز.»دیوید لمی، وزیر خارجه بریتانیا نیز اظهار داشت: «موضع روسیه بهویژه تقاضای خروج اوکراین از چهار منطقه ضمیمهشده کاملا غیرقابلقبول است و هرگونه آتشبس باید شامل خروج کامل نیروهای روسی از خاک اوکراین باشد.» آلمان که بهدلیل وابستگی به گاز وارداتی از روسیه تحت فشار اقتصادی قرار دارد، موضعی دوگانه اتخاذ کرده است. بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع آلمان پیشنهاد آمریکا برای بهرسمیت شناختن الحاق کریمه و مناطق تحت تصرف روسیه را شبیه تسلیم اوکراین توصیف کرد و گفت: هرگونه توافق باید با مشورت کامل کییف انجام شود.
پیامدهای استراتژیک
از منظر مسکو، تماس اخیر نشانهای از تغییر در سیاست خارجی ایالات متحده است که میتواند به کاهش تنشها با روسیه منجر شود. کرملین معتقد است فشارهای اقتصادی و نظامی غرب،ازجمله تحریمها و حمایت از اوکراین،نتیجهای جز تشدید درگیری نداشته و اکنون زمان آن است که غرب به نگرانیهای امنیتی روسیه توجه کند. پوتین در این تماس از پیشنهاد مذاکرات مستقیم حمایت کرد اما تأکید داشت که هرگونه توافق باید شامل تضمینهای بلندمدت برای امنیت روسیه باشد. با این حال، این رویکرد با انتقاد شدید کییف و غرب مواجه شده است.تحلیلگران غربی معتقدند تمرکز ترامپ بر عادیسازی روابط با روسیه ممکن است به قیمت تضعیف اوکراین و متحدان ناتو تمام شود. در مقابل این دیدگاه، برخی دیگر از تحلیلگران استدلال میکنند که مذاکرات مستقیم بین مسکو و کییف بدون دخالت مستقیم آمریکا میتواند طرفین را به یافتن راهحلی پایدار وادارد؛ هرچند موفقیت این رویکرد نامشخص است.
چشمانداز مذاکرات و شرایط میدانی
مذاکرات مستقیم بین روسیه و اوکراین قرار است در استانبول ادامه یابد و ترکیه بهعنوان میانجی اعلام آمادگی کرده است. از دیدگاه مسکو، این مذاکرات فرصتی برای تثبیت دستاوردهای نظامی و تضمین منافع امنیتی روسیه است. با بهبود شرایط آبوهوایی در تابستان، عملیات نظامی روسیه شدت گرفته و پیشرفتهای تدریجی در دونتسک و لوهانسک ادامه دارد. راب لی، پژوهشگر مؤسسه تحقیقات سیاست خارجی آمریکا معتقد است روسیه با جذب مداوم نیرو و شرایط مساعد نظامی، احتمالا دنبال کسب قلمروهای بیشتری پیش از مذاکرات جدی است.