پیامی ۵۵۸۷ کلمهای که براساس یک مرور محتوایی، حاوی بیش از ۳۰ محور و متجاوز از ۲۲۰ مفهوم و مسأله است.
پیامی که اگرچه مناسبت صدورش، ۱۰۰سالگی بازتأسیس حوزه علمیه قم بود اما مخاطبش حوزههای علمیه سراسر کشور و حتی جهان اسلام است.
«پیشرو» در فرهنگ لغات، پرچمدار، پیشاهنگ، پیشتاز، پیشقدم، پیشگام، زعیم، طلیعه و مقدم معنی شده است و ضد آن پسروی است و «سرآمد» مترادف با برتر، برجسته، مبرز، متشخص، ممتاز و برگزیده معنی گشته و مخالف آن معمولی و غیرمتشخص معرفی میشود.
بنابراین حوزه پیشرو و سرآمد، پیشاهنگ برتر، پرچمدار ممتاز، پیشتاز برجسته و زعیم متشخص و برگزیده است.
این پیشرو و سرآمد بودن چگونه محقق میشود؟ این پرسش مهمی است که فحول و نخبگان حوزههای علمیه باید پاسخ آنرا بیابند و بدهند.
لازمه پیشرو بودن شناخت خود و ظرفیتهای بالقوه و بالفعل حوزههای علمیه، شناخت و باور به جامعیت و تمدنساز بودن دین، شناخت جامعه و نیازهای حال و آینده آن، شناخت دشمن و ترفندهایش علیه دین و عالمان دینی و شناخت شبههها و سؤالات خرد و کلانی است که ذهن و دل آحاد جامعه را هدف قرار داده است.
سرآمد بودن نیز مستلزم نوآوری و خلاقیت، شجاعت و مجاهدت، شناخت ابزار روز و مهارت استفاده از آنها، منفعل نشدن و داشتن روحیه تهاجمی و آگاهی به شیوههای بلاغ مبین است.
حوزه پیشرو و سرآمد در تقابل با تحجر و جمود است، همانگونه که با بدعتها و تحریفات تحت عنوان پویایی سرستیز دارد.
حوزه پیشرو و سرآمد، اقتضائات زمان و مکان را میشناسد، اهل تعلیم و تهذیب نفس توأمان است، از علم غیرنافع که در سبک زندگی و هدایت جامعه بیاثر است، پرهیز میکند، برای کارهای بزرگ اعتماد به نفس دارد، تخصصی است و از یافتههای علمی روز بهرهمند میشود و با استبداد، استعمار و استکبار سازگاری ندارد.
حوزه پیشرو و سرآمد، محدود به فقه و اصول نیست و از میراث تفسیر قرآن، فلسفه و کلام و دیگر علوم اسلامی خود را نه فقط محروم نمیسازد، میراث گذشته را فزونی نیز میبخشد.
و سخن آخر که آغاز راه است اینکه، تحول حوزه و پیشرو و سرآمد شدن نه آسان است و نه سریعالحصول؛ اولا نیل به جایگاه پیشرو و سرآمد بودن مستلزم تحولات ساختاری، محتوایی و روشی در حوزههای علمیه بوده و ثانیا میداندار تحقق حوزه پیشرو و سرآمد بیش و پیش از همه، طلاب جوان، نخبه، اندیشمند و دارای روحیه جهادی است.