عدالت در نگاه به ایران و ایرانی

رسانه‌ملی در برخی برنامه‌ها و مستندات خود به فرهنگ‌های مختلف اقوام ایرانی مانند کردها، بلوچ‌ها، ترک‌ها، عرب‌ها و سایر اقوام پرداخته اما آن‌طور که باید و شاید جوابگوی نیاز جامعه و حتی فضای بین‌الملل نبوده لذا در آینده نزدیک با طرح هفته ایران، اقدامات ویژه‌ای صورت خواهد گرفت تا برخی کاستی‌ها جبران شود.طرح بزرگ «هفته ایران» در همین راستا می‌تواند به تقویت هویت ملی کمک کند چه این‌که در برخی موارد، رسانه‌ملی تلاش کرده تا هویت ملی ایرانی را در قالب احترام به تنوع قومی و فرهنگی تقویت کند. این تلاش‌ها معمولا در قالب تولید برنامه‌هایی با هدف نشان دادن وحدت و همبستگی اقوام ایرانی در کنار یکدیگر است. یکی از چالش‌های بزرگ در این زمینه، اختلافات اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی در برخی مناطق کشور بوده که گاه باعث شده برخی از اقوام احساس نادیده‌گرفته شدن کنند اما رسانه‌ملی درطرح جدید،بادر‌نظرگرفتن ظرفیت شبکه‌های ملی درسطح گسترده می‌توانداین ذهنیت رااصلاح کند. صداوسیما در برخی مناطق، به‌ویژه در استان‌های مرزی و با اقوام مختلف، برنامه‌هایی به زبان‌های محلی مانند کردی، بلوچی، ترکی، عربی و‌... پخش می‌کند اما وقتی این برنامه‌ها در گستره ملی و در شبکه‌های سراسری ظاهر شود، تأثیرشان چند برابر خواهد بود. این برنامه‌ها به حفظ و ترویج زبان‌های محلی کمک می‌کند؛ همان هدفی که رسانه‌ملی همواره دنبال آن بوده است.اگر چه در دوره‌های گوناگون نقدهایی به میزان توجه صداوسیما به فرهنگ‌های مختلف وارد بوده اما در دوران تحولی، سعی شد با رعایت عدالت رسانه‌ای، این فضا برای همه فرهنگ‌ها و اقوام به صورت متناسب و متعادل تقسیم شود. برخی معتقدند که رسانه‌ملی بیشتر به فرهنگ‌ها و زبان‌های غالب و مرکزی توجه دارد و در پرداخت به فرهنگ‌های اقلیمی و بومی، به‌ویژه در مناطق دورافتاده‌تر و مرزی، کمتر توجه نشان می‌دهد اما این گزاره با تدبیر جدید رسانه‌ملی، یعنی هفته ایران‌، کاملا از بین خواهد رفت.
ظرفیت‌های اقوام و خرده‌فرهنگ‌های مختلف ایران ازمنظر رسانه، به‌ویژه رسانه‌ملی،موضوعی پیچیده و پرچالشی است که در سال‌های اخیر توجه زیادی به آن جلب شده و درطرح جدید، این توجه چند برابرمی‌شود.این ظرفیت‌ها می‌توانند به‌عنوان ابزاری برای تقویت هویت ملی و همبستگی اقوام مختلف ایران عمل کنند. در این زمینه، رسانه‌ها می‌توانند نقشی کلیدی ایفا کنند. رسانه‌ها و خصوصا رسانه‌ملی می‌توانند به تقویت هویت قومی و فرهنگی اقوام مختلف ایران کمک کنند. با پخش برنامه‌های ویژه برای هر قوم، می‌توان آداب و رسوم، زبان‌ها، موسیقی، هنرها و تاریخ هر قوم را معرفی کرد. این امر موجب تقویت احساس تعلق و هویت برای اقوام مختلف می‌شود و به حفظ و ترویج میراث فرهنگی آنها کمک می‌کند.
ایران کشوری با تنوع زبانی و فرهنگی گسترده است. رسانه‌ملی از این ظرفیت استفاده کرده و به‌ویژه در استان‌های مختلف کشور، برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی به زبان‌های محلی (مانند کردی، بلوچی، ترکی، عربی، گیلکی و...) پخش می‌کند. این کار باعث می‌شود که اقوام مختلف احساس کنند زبان و فرهنگ‌شان در رسانه‌های ملی دیده و شنیده می‌شود.
رسانه‌ ملی می‌تواند ازظرفیت‌های اقوام مختلف برای ایجاد همبستگی ملی بهره‌برداری کنند.با ایجاد برنامه‌هایی که ویژگی‌ها و غنای فرهنگی اقوام مختلف را نمایش می‌دهند، می‌توان نشان داد که تنوع فرهنگی در ایران یک مزیت است نه یک چالش. این می‌تواند موجب افزایش درک و احترام متقابل میان اقوام مختلف شده و درنهایت به تقویت انسجام اجتماعی کمک کند. رسانه‌ملی همچنین بنا داردبه مشکلات ونیازهای خاص اقوام مختلف توجه کرده و آنها را دردستور کار مسئولان کشور قرار دهد. بسیاری از اقوام ایرانی در مناطق مرزی و کمتر‌توسعه‌یافته زندگی می‌کنند و رادیو و تلویزیون می‌تواند نقش مهمی در معرفی مشکلات اقتصادی،اجتماعی وفرهنگی این اقوام ایفا کند و راه‌حل‌هایی برای بهبود وضعیت آنان ارائه دهد.
صداوسیما همچنین بنا دارد نقش مهمی در آگاه‌سازی مردم ایران از تبعیض‌های قومی و نژادی ایفا کند و با پخش گزارش‌ها و برنامه‌هایی که از زندگی و مشکلات اقوام مختلف سخن می‌گویند، جوامع را از تبعیض‌ها و نابرابری‌ها آگاه می‌کند تا برای تغییر این وضعیت‌ تلاش شود. این به کاهش تنش‌ها و اختلافات قومی نیز کمک خواهد کرد. در این فضا قرار است از نمادها، مناسبت‌ها و جشن‌های فرهنگی اقوام مختلف به‌عنوان فرصتی برای ترویج فرهنگ‌های محلی استفاده شود. این برنامه‌ها می‌توانند به معرفی هویت‌های بومی و محلی کمک کنند و آنها را به بخشی از هویت ملی ایران تبدیل کنند. مثلا جشن‌ها و مراسم‌های خاص اقوام مانند نوروز در مناطق مختلف، عید قربان برای برخی از اقوام، یا جشن‌های محلی در استان‌های مختلف، می‌تواند در برنامه‌های تلویزیونی به نمایش گذاشته شود. ناگفته پیداست که ظرفیت‌های اقوام و خرده‌فرهنگ‌های مختلف ایران در رسانه‌ملی می‌تواند به‌شکل‌های مختلفی شکوفا شود و نقش مهمی در تقویت هویت ملی و ایجاد همبستگی میان اقوام مختلف ایفا کند. با تولید محتوای متنوع و احترام به تنوع فرهنگی و زبانی، رسانه‌ ملی می‌تواند به بازنمایی دقیق‌تر و همه‌جانبه‌تر واقعیت‌های ایران کمک کند.