مذاکرات غیرمستقیم: آزمون دیگری برای ترامپ عهدشکن

یادمان باشد که حتی قبل از این‌که انتخابات سال ۲۰۱۶ پیروز بشود، مدعی بود که برجام توافق بدی بوده و ظریف «سر کری کلاه گذاشته» است و با همین استدلال از برجام خارج شد. درعین حال، پیش‌بینی او این بود که ایران هم بلافاصله در واکنش به این اقدام از برجام خارج می‌شود و زیر بار فشار حداکثری دوباره این‌بار با او مذاکره می‌کند و توافق «بهتری» شکل می‌گیرد! و اگر هم ایران در آن شرایط مذاکره نکندد، شروع به اتهام‌افکنی و جوسازی علیه ایران می‌کند.
خروج ترامپ از برجام، به بی‌اعتمادی تاریخی ایرانیان نسبت به آمریکا افزود و آن را نهادینه ساخت. در حال حاضر هم همین بی‌اعتمادی عمیق، یکی از دلایل اصلی تاکید ایران بر مذاکرات غیرمستقیم است البته باید توجه داشت که ایران هیچ‌گاه مذاکرات را ترک نکرده است. 

درواقع ایران در طول 45 سال گذشته بارها آمریکایی‌ها را در آزمون‌های مختلف دیپلماسی به شکل مستقیم و غیرمستقیم آزموده است. این خود ترامپ بود که با خروج از برجام، مسیر مذاکرات مستقیم را بست و بعد هم دولت بایدن با آن همه انتقاد نسبت به رفتار ترامپ مذاکرات غیرمستقیم با ایران را ترک کرد.

ایران، باتوجه به تجارب تلخ گذشته و رویکرد متزلزل آمریکا، به دنبال محک زدن جدیت طرف مقابل در ارائه پیشنهادات منطقی و دور از شروط غیرممکن است.

به لحاظ فنی غیرمستقیم مذاکرات یک اهمیت دیگر دارد و آن این‌که چون پیام‌ها توسط واسطه‌ها منتقل می‌شود، از بروز تنش‌هایی ناشی از جلسات مستقیم و رو در رو جلوگیری می‌کند. به هر ترتیب در ابتدای کار ایران به مذاکرات غیرمستقیم به عنوان محکی بر راستی‌آزمایی ادعاهای طرف آمریکایی نگاه می‌کند.

از طرفی باید به این نکته توجه داشت که حتی اگر برجام وجود داشت، به هر حال طرفین به‌ناچار باید مذاکراتی می‌داشتند؛ زیرا سال ۲۰۲۵ سال انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ است. 

افزایش تحرکات نظامی آمریکا در منطقه، طبیعتا به عنوان اهرم فشاری برای وادار کردن ایران به امتیازدهی تلقی می‌شود. ایران هم به این تحرکات تهدیدآمیز حتی از پیش خبرسازی اخیر با انجام سلسله مانورهایی که از دی تا اسفند طول کشید و طی آن اقتدار روزافزون نیروهای مسلح کشورمان به رخ کشیده شد، واکنشی پیش‌دستانه نشان داده بود. درنهایت باید گفت که مذاکرات غیرمستقیم، آزمون دیگری است برای این‌که میزان جدیت و تعهد آمریکا به دیپلماسی سنجیده شود و ایران طبیعتا با توجه به نتایج این شکل از مذاکرات، برای گام‌های بعد تصمیمات مقتضی را اتخاذ خواهد کرد.