رواج مهربانی در ماه خدا

عجله دارد، سریع پیاده می‌شود از تاکسی و در را می‌بندد؛ محکم می‌بندد، از آن مدل بستن‌هایی که هر راننده‌ای را می‌تواند ناراحت یا حتی عصبانی کند که آقا، کمی یواش‌تر! خودش هم متوجه می‌شود؛ همین‌طور که کیف پولش را از جیبش درمی‌آورد که کرایه را حساب کند، از راننده عذرخواهی می‌کند: «اشکال نداره؛ برو به سلامت.» این را راننده‌ می‌گوید و برخلاف تصور من، آن مسافر و شاید باقی مسافران، غرولند نمی‌کند؛ کرایه را می‌گیرد، خدا برکت‌دهدی می‌گوید و راه می‌افتد. به نظر می‌رسد که ماه رمضان، همه مهربان‌تر می‌شوند، راننده‌ تاکسی‌ها مهربان‌تر...! 
   
کمی مهربان‌تر
در ماه رمضان، فضای معنوی همه جامعه تغییر می‌کند؛ این واقعیتی است که اثباتش کار خیلی سختی نیست. شاید کافی است یک صبح تا شب در بخش‌های مختلف جامعه تردد و با افراد در جایگاه‌های متفاوت معاشرت کنیم تا متوجه فراگیری احساس معنوی در جامعه شویم. درواقع آنچه که باعث چنین تغییری می‌شود، تقویت خویشتنداری بیشتر است که در نتیجه به کنترل عوامل و شرایط خشونت و خطا در بین عموم مردم می‌انجامد. چیزی شبیه به این‌که با همسایه‌مان سر یک موضوعی اختلاف داریم و بحث می‌کنیم اما در ماه رمضان، یادآوری این موضوع که روزه هستیم، ما را مجاب به سکوت و گذشت و خویشتنداری می‌کند و سعی می‌کنیم مراقب کلماتی که از دهان‌مان خارج می‌شود باشیم. انگار که ماه رمضان باعث می‌شود بیشتر مراقب رفتار و کلمات‌مان باشیم؛ در حین رانندگی کمتر بوق بزنیم، کمتر فحش بدهیم، کمتر به حریم همدیگر تجاوز کنیم و بیشتر از هر وقت دیگری، ببخشیم و گذشت کنیم. 
   
آرامش بیشتر
«آنچه بیشتر از هر چیزی در این ماه دیده می‌شود، افزایش خودکنترلی و مدیریت هیجانات فردی است.» این را دکتر فرهاد پرویزیان، متخصص روان‌شناسی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی می‌گوید که معتقد است روزه‌داری یک تمرین برای تقویت اراده و خودکنترلی است که افراد در طول روز، گرسنگی و تشنگی و خستگی را تجربه می‌کنند و به همان اندازه هم یاد می‌گیرند که دیگر احساسات‌شان ازجمله خشم، عصبانیت، حسادت و ... را کنترل کنند. درواقع این‌طور که معلوم است، تمرین صبر در برابر گرسنگی، افراد را در برابر رفتارهای پرخاشگرانه هم صبورتر می‌کند و این همان چیزی است که یک جامعه در تمام طول روزها و ماه‌هایش به آن احتیاج دارد.
    ‌
همدل‌تر از قبل
کمی همدل‌تر، کمی مهربان‌تر! این بدیهی‌ترین دستاورد همه ماه‌رمضان‌هایی است که دیده و گذرانده‌ایم. موضوعی که دکتر پرویزیان هم آن را تایید می‌کند و از تقویت همدلی و افزایش رفتارهای انسان‌دوستانه در این ماه عزیز می‌گوید: «به نظر می‌رسد که آن احساس گرسنگی و محرومیت از خوردن و آشامیدن، باعث نوعی همدلی با افراد نیازمندی می‌شود که شاید روزهای بیشتر و سخت‌تری را با حال گرسنگی می‌گذرانند. همین یادآوری و همین تلنگر باعث می‌شودکه بیشتر از هر وقت دیگری به رفتارهای خیرخواهانه بیندیشیم و به آنها فکر کنیم.» پرویزیان تعاملات اجتماعی و خانوادگی را هم در این همدلی بیشتر، بی‌تاثیر نمی‌داند: «ماه رمضان فرصت خوبی برای تقویت پیوندهای خانوادگی و اجتماعی است؛ دورهمی‌های افطار و سحر که باعث تعاملات خانوادگی می‌شود. از طرف دیگر، برنامه‌های جمعی مثل نمازجماعت و پهن‌کردن سفره افطاری در بین نیازمندان هم می‌تواند آن احساس همبستگی و همدلی اجتماعی را در وجود افراد روزه‌دار تقویت کند.»

کمی سالم‌تر
آمارها از کاهش آسیب‌های اجتماعی و افزایش سلامت روان افراد در ماه مبارک رمضان می‌گویند: «ظاهرا کاملا طبیعی به نظر می‌رسد؛ چراکه کسانی که سعی می‌کنند از خوردن و آشامیدن پرهیز کنند، به همان اندازه هم سعی می‌کنند از رفتارهای پرخطر دوری کنند؛ رفتارهایی که باعث آسیب به کسی باشد، احساس ناامنی را از کسی بگیرد و درد و دردسری برای کسی ایجاد کند.» پرویزیان ادامه می‌دهد که رمضان تمرینی برای آدم بهتری بودن است؛ برای این‌که از عادت‌های ناخوشایندمان فاصله بگیریم و خوب بودن رابیشتر ازهروقت دیگری تمرین کنیم تاتبدیل به عادت‌های جدیدمان شود.«شخصا فکرمی‌کنم که یکی از دستاوردهای ارزشمند ماه رمضان، تغییر سبک زندگی و بازنگری در روتین‌های روزانه است.ماه رمضان می‌تواند فرصتی برای بازنگری دررفتارها وعادات روزمره‌مان باشد وبه سبک زندگی سالم‌تری روی‌بیاوریم.کاهش غذاهای ناسالم، پرهیز از پرخوری، تمایل به سالم‌خوری، تنظیم خواب و تمرکز بیشتر بر جنبه‌های معنوی زندگی، ازجمله رفتارهای بااهمیت در اصلاح سبک زندگی‌هایی است که نتیجه‌اش نه‌فقط بر زندگی فرد، بلکه به تاثیرات خوشایندی درجامعه هم منجر می‌شود.» درواقع آنچه مشخص است این است که ماه رمضان، تنها یک ماه روزه‌داری نیست، بلکه یک دوره بازسازی فردی و اجتماعی و تمرین صبر و افزایش همدلی و کاهش رفتارهای منفی و تقویت پیوندهای اجتماعی است که به‌طور ویژه‌ای بر زندگی فردی و اجتماعی افراد تاثیر می‌گذارد و خب چه چیزی بهتر از این؟