خاطره‌بازی با قصه‌های من و بابام

عروسکی در هر قسمت خاطرات یک پدر و دختر را روایت می‌کند‌؛ قصه‌هایی که به صورت فلش‌بک با بخش‌هایی از انیمیشن می‌بینیم و می‌شنویم. در ادامه ضمن نگاهی به این اثر، با  امیر سهیلی (بازیگر)، علی افشاری (عروسک‌گردان) و اکرم عبدی (صداپیشه) گپ زدیم.

۱- برنامه‌ای با پشتوانه کتاب و پویانمایی
پس از استقبال مخاطبان از فصل اول مجموعه پویانمایی «با بابام»، محصول مرکز انیمیشن سوره به کارگردانی زینب سادات بدری و نویسندگی امیررضا مافی، که درنوروز۱۴۰۳روی آنتن رفت، برنامه عروسکی «با بابام» به سردبیری و تهیه‌کنندگی محمدصادق رحمانی‌پور تولید شد و رنگ آنتن گرفت.همچنین مجموعه کتاب‌های «با بابام» به قلم امیررضا مافی توسط انتشارات مهرک، امسال در نمایشگاه کتاب تهران رونمایی شد. قصه‌های این مجموعه کتاب برگرفته از فصل اول انیمیشن است.هر کتاب از مجموعه «جهان قصه‌های با بابام» یک نام دارد که از جمله آنها می‌توان به باغ بستنی، زیارت، غذای رنگی،شهربازی و... اشاره کرد. مرکز انیمیشن سوره ساخت فصل دوم این سریال انیمیشنی را نیز به تهیه‌کنندگی فاطمه سادات ابوترابی در ۲۶ قسمت در دست تولید دارد. 

۲- یک پویش تلویزیونی
همزمان با پخش برنامه «با بابام»، مدتی است پویش کشوری #بابابام راه‌اندازی شده و کودکان می‌توانند با تهیه مجموعه کتاب‌ «با بابام» از طریق ارسال عدد ۵ به سامانه پیامکی ۹۰۰۰۶۰۶۴، خاطرات خود با پدران‌شان را نقاشی کنند و به کانال «با بابام» در پیام‌رسان شاد به آدرس bababam@  ارسال کنند و برنده جایزه شوند. این برنامه به نویسندگی عاطفه‌سادات ساجد پنجشنبه و جمعه‌ها ساعت ۹ روی آنتن شبکه پویا می‌رود و بازپخش آن همان روز ساعت ۱۳ است. 

۳- بابای قصه
امیر سهیلی، بازیگری است که در کارنامه خود، تجربه‌های ویژه‌ای در زمینه آثار کودک و نوجوان دارد. از معروف‌ترین این اثرها می‌توان به برنامه محبوب «سر سفره خدا» اشاره کرد. همچنین او را با ایفای نقش «رامین فود» در سریال «نون خ» به خاطر داریم. این هنرپیشه در نقش پدر در برنامه «با بابام» حضور دارد. سهیلی در مورد ساختار کلی این مجموعه برنامه به قاب کوچک گفت: این برنامه یک ساختار نمایشی تقریبا ترکیبی است که در آن از ترکیب کاراکتر عروسک و شخصیت استفاده شده است. این ساختار در وهله اول باید طراحی می‌شد تا اصطلاحا شخصیت دربیاید و این ارتباط باور‌پذیر شود. مخصوصا برای بچه‌ها که بپذیرند و قبولش کنند.  بازیگر نقش بابا در ادامه از صداپیشه نقش عروسک با عنوان حرفه‌ای یاد کرد و باور دارد که اکرم عبدی به‌خوبی توانسته این شخصیت را باور‌پذیر کند. وی گفت: او از ابتدا در خوانش کار توانست ارتباط خوب و گرمی با نقش پدر برقرار کند و به همین دلیل فکر می‌کنم که بچه‌ها دوستش داشته باشند. 

۴- یک کار سهل و ممتنع
سهیلی درمورد این‌که این برنامه برگرفته از کتاب با بابام است، توضیح داد: در نگاه اول شاید این کار ساده به نظر برسد که نمایشی از روی کتاب ساخته شود، به لحاظ این‌که قصه آماده است اما پرداخت آن در بازیگری، کارگردانی و نمایشی‌کردنش با ادبیات ساده داستانی فرق می‌کند. باید دراماتیک شود، چون بچه‌ها ذهن فانتزی خوبی دارند، وقتی کتاب می‌خوانند هر جور که دوست دارند آن را تخیل می‌کنند. بنابر این ساختن کاراکتری که در ذهن‌شان بماند کار راحتی نیست.سهیلی ادامه داد: به‌دلیل برآورد‌ها و بودجه کمی که همیشه متأسفانه برای کار کودک چه در تئاتر و چه برنامه‌های تلویزیونی در نظر گرفته می‌شود‌؛ ما مجبور شدیم با هر آنچه در اختیار داریم یک کار بسازیم و اگر تجربه کاری من در حوزه کودک نبود، کارم سخت می‌شد. به همین نسبت تجربه کاری اکرم عبدی به‌عنوان صداپیشه و صد البته عروسک‌گردانی علی افشاری عزیز باعث شد این برنامه به‌سرعت ساخته شود و انسجام پیدا کند و به یک نمایش تلویزیونی قابل قبول، تبدیل شود. 

۵- ارتباط پیچیده با عروسک
از سهیلی به‌واسطه پیشینه کارش در حوزه کودک درباره چگونگی ارتباط با عروسک پرسیدیم و او پاسخ داد: این مقوله بسیار پیچیده است، در اینجا چهار رکن اصلی وجود دارد.ما در وجود انسان، کنش یعنی اعمالی را که یک بدن قرار است انجام دهد، داریم و فقط دیالوگ به آن اضافه می‌شود اما در عروسک در دو بخش مجزا اتفاق می‌افتد. یعنی یک آدم، مسئول گرداندن حرکات بدن این بازیگر خیالی عروسکی است و آدمی دیگر باید صدای عروسک را بگوید. خیلی وقت‌ها صداپیشه به‌طور بداهه خیلی حرف‌ها را می‌زند که ممکن است منوط بر متن نباشد.دراین خصوص اتفاقی که بین عروسک‌گردان وصداپیشه می‌افتد وتلفیق این دوباعث می‌شود در خیال کودک تبدیل به یک کاراکتر زنده ولی فانتزی شود.پس کاربسیارسختی است وبه نظرم، بین اکرم عبدی(صداپیشه) و علی افشاری دوست بسیار قدیمی و حرفه‌ای من، به‌عنوان عروسک‌گردان این تلفیق کاری اتفاق افتاده است. این موضوع عروسک را به یک کاراکتر باور‌پذیر تبدیل می‌کند که در این صورت ارتباط گرفتن آن باعروسک‌های دیگر راحت‌ترخواهدبود،چون از یک جنس هستند اما ارتباط گرفتنش با انسان که در یک قاب دیده می‌شوند باز کار ساده‌ای نیست. ترکیب اینها نیاز به متن و کارگردانی خوب دارد. 

۶- غرق در دنیای خیال
سهیلی با بیان یک خاطره از دوران کودکی‌اش ادامه داد: ما وقتی بچه بودیم در قابلمه برای‌مان فرمان یک اتوبوس بود. من وقتی خیلی کوچک بودم با خواهر‌هایم واقعا سوار این اتوبوس خیالی می‌شدیم و حرکت می‌کردیم‌؛ هرجای ایران و جهان را که دل‌مان می‌خواست سوار بر این اتوبوس خیالی می‌گشتیم، پس این جادو را ساختن کار راحتی نیست. این بازیگر همچنین درباره کارهایی که در دست دارد، گفت: سریال لالایی را به اتفاق جمعی از دوستان ازجمله داریوش فرضیایی، نعیمه نظام‌دوست، ابراهیم شفیعی، امیرمحمد متقیان، گوهر خیراندیش و حامد وکیلی، یک فصلش را تمام کردیم و فصل دوم این سریال هم فیلمبرداری شده است. از نظر من از هر لحاظ (کارگردانی، نویسندگی و بازیگری) کار بسیار جذاب‌تر و پخته‌تر از فصل اول ارائه خواهد شد.  سهیلی به برنامه سر سفره خدا هم اشاره کرد و گفت: سال‌‌هاست به صورت ویژه‌برنامه در ماه مبارک رمضان درحال پخش است. امید می‌رود به صورت روزانه از شبکه پویا پخش شود. 

۷- شخصیت کتابی عروسک
علی افشاری، عروسک‌گردان برنامه است که با او گفت‌وگو کردیم. او در مورد برنامه گفت: چیزی که جالب و جذاب است، ساختن این برنامه از روی کتاب است. قبل از تولید، در نشستی که با تهیه‌کننده و کارگردان کار داشتم، تورقی بر کتاب زدم و با دیدن عروسکی که از شخصیت کتاب ساخته شده بود احساس خوبی در من ایجاد شد. چراکه عروسک دقیقا مانند شخصیت آفریده شده در داستان کتاب بود، با همان مشخصات. این باعث می‌شد کودکان که مخاطب اصلی برنامه هستند، بتوانند با این عروسک ارتباط درستی برقرار کنند.  افشاری تاکید کرد بهتر است از این دست برنامه‌ها که بر پایه کتاب و روایت کودکان است بیشتر ساخته شود تا آنها بتوانند بهتر یاد بگیرند چطور با بزرگ‌ترها ارتباط برقرار کنند. 

۸- جان‌بخشی به عروسک‌ها
این عروسک‌گردان پیشکسوت درباره ارتباطش با عروسک‌ها ادامه داد: من سال‌‌هاست به عروسک‌ها جان می‌دهم. واقعا با آنها زندگی می‌کنم و همه سعی‌ام بر این است که کارهایم با هم متفاوت باشند. در این برنامه سعی کردم عروسک ظرافتی در اجرایش داشته باشد که بتوانم دختربچه را بهتر به تصویر بکشم. البته  برای باور پذیرشدن آن، اکرم عبدی به‌عنوان صداپیشه بسیار کمک کرد و با زیبایی هرچه تمام‌تر این کار را اجرا کرد. گاهی بداهه‌هایی که می‌گفت، من عکس‌العمل نشان می‌دادم یا وقتی من حرکاتی می‌کردم بر مبنای آن بداهه می‌گفت. همین تعامل‌ها به هرچه باورپذیر‌ترشدن این شخصیت کمک کرد. برای من از هر چیزی جالب‌تر این است که بازیگران مقابل عروسک، باور کنند که عروسک زنده است. 

۹- ملاقات با استاد 
افشاری در حین گفت‌وگو خاطراتی از گذشته را نیز یادآوری کرد و افزود: دهه ۸۰ زمانی در کانون پرورش فکری کار تئاتر انجام می‌دادم. در آن دوران استادی به نام عادل بزوده داشتیم که کارگردان تئاتر بودند. من باورم نمی‌شد که ایشان عروسک‌گردان مخمل در خانه مادربزرگ هستند یا وقتی برای اولین بار خانم فنی‌‌زاده را دیدم، باور نکردنی بود که عروسک کلاه قرمزی را ایشان می‌گرداندند. چراکه عروسک‌گردان‌ها همیشه پایین هستند و کسی آنها را نمی‌بیند. این قشر برایم قابل احترام هستند. از ایشان بابت علاقه‌ای که در من برای حضور در این حرفه به وجود آوردند، تشکر می‌کنم. مخصوصا از کسی که اولین‌بار عروسک را دست من داد‌ یعنی خانم آفرین سمنانی همیشه ممنونم. از این بابت بسیار خوشحالم که در زمینه هنر قدم برداشتم و هرگز پشیمان نشده‌ام و نخواهم شد. همچنین از خانواده خود، همسر و فرزندانم تشکر و قدردانی می‌کنم که در این مسیر همواره مشوق و حامی‌ام بوده‌اند. 

۱۰- نگاه به خانواده با فرمت جدید
اکرم عبدی، صداپیشه عروسک، نقطه نظراتش را در مورد مجموعه اینچنین بیان کرد: اولین‌بار که با کتاب با بابام مواجه شدم روز اول ضبط برنامه بود. برای من بسیار جالب بود، به این خاطر که چیزی که این کتاب یا برنامه را از همه کار‌هایی که در حوزه کودک در حال انجام است متمایز می‌کند، همین درونمایه متفاوتش است. این‌که با یک فرمت جدید به روابط خانواده نگاه می‌کند. 

۱۱- روایت مهجور پدرفرزندی
به‌گفته عبدی تا قبل از این، همیشه عروسک‌ها با مادر‌های‌شان یا نهایت با پدربزرگ و مادربزرگ‌های‌شان در یک قاب دیده می‌شدند. وی ادامه می‌دهد: این‌که الان یک عروسک در کنار پدرش حضور دارد بسیار موضوع جالبی است. از این بابت که امروزه خیلی پدرهای تنها داریم که به علت جدایی یا مرگ مادر، با بچه‌های‌شان تنها زندگی می‌کنند. این موضوع به نظر من نیاز به فرهنگ‌سازی و توجه دارد. چراکه ارتباط بچه‌ها با پدر‌ها همیشه مهجور مانده و کمتر به آن پرداخته شده است. 

۱۲- رویاهایم را زندگی می‌کنم
عبدی از تئاتر و ازسال۱۳۹۹ وارد دنیای صداپیشگی عروسک شده است و به‌واسطه ماهیت نمایش، دستی هم درعروسک‌گردانی دارد. او تا قبل از این کار‌های بسیاری درحوزه صدا انجام داده است‌؛ ازجمله ساختن پادکست‌های دنباله‌دار و کتاب صوتی و دوبلاژ. این صداپیشه عروسک عنوان کرد: من در حال حاضر رویاهایم را زندگی می‌کنم. از زمان کودکی وقتی به ذهنم هم نمی‌رسید روزی در حوزه هنر فعالیت داشته باشم، با عروسک‌های دستکشی که داشتم روبه‌روی آینه می‌ایستادم و برای خودم برنامه اجرا می‌کردم. از ته قلب خوشحالم که این فرصت برای من فراهم شد تا بتوانم در دنیای جادویی و عروسکی بچه‌ها حضور داشته و به سهم خود کاری کرده باشم.این صداپیشه جوان درانتها افزود:دربرنامه بابابام چیزی که باعث دیده‌شدن واستقبال بی‌نظیربچه‌ها و خانواده‌های‌شان شده، ارتباطی است که باید بین عروسک وبازیگر شکل می‌گرفت که به بهترین شکل ممکن انجام شده است. من از اعماق قلبم می‌گویم که اگر آقای امیرسهیلی نبودند،بعید بوداقبال برنامه اینچنین می‌شد.انرژی که درکارگذاشتند و راهنمایی‌هایی که در حین کار به من می‌کردند و تعاملی که داشتیم بسیار کار آمد بود.احساس می‌کنم همین امر باعث شد که با بابام امروز این قدر شیرین و باور‌پذیر باشد. 

برشی از قصه
حالا که از این برنامه گفتیم، خوب است اندکی هم در دنیای کودکانه و شیرین کتاب آن غرق شویم. در کتاب باغ بستنی از مجموعه جهان قصه‌های با بابام می‌خوانیم: «با بابام رفتیم بستنی بخوریم. با هم تو خیابون رفتیم تا رسیدیم به مغازه. رفتیم تو و سلام کردیم. توی مغازه چندتا یخچال دیدم که یکی پهن بود، یکی بلند... یکی درش از بالا باز می‌شد که قد من نمی‌رسید، اون یکی درش از جلو باز می‌شد که زور من بهش نمی‌رسید. من وایسادم جلوی یکی‌شون که از همه بزرگ‌تر بود و یه شیشه بزرگ داشت. توش همه‌جور بستنی بود: بستنی قیفی و بستنی چوبی رنگی‌رنگی، بستنی سنتی زعفرونی با تیکه‌های بزرگ خامه و پسته، فالوده، کیک‌بستنی و... و یه عالمه بستنی میوه‌ای گردگردی...».