نیمی از تاکسی‌های تهران فرسوده است

در این راستا، شورای شهر تهران و به‌ویژه کمیسیون‌های مختلف آن، نقش مهمی در برنامه‌ریزی و اجرای راه‌حل‌هایی برای بهبود وضعیت دارند. به مناسبت۲۶ آذر روز حمل‌و‌نقل و رانندگان طی گفت‌وگویی با سیدجعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران، حمل‌و‌نقل شورای شهر تهران، به بررسی اقدامات صورت‌گرفته، چالش‌ها و راهکارهای پیش‌رو در جهت کاهش ترافیک، مبارزه با آلودگی هوا و گسترش حمل‌و‌نقل عمومی پرداخته‌ایم. 

با توجه به این‌که تهران در سال‌های اخیر با رشد جمعیت زیادی همراه بوده، برای تسهیل تردد افراد چه تعداد ناوگان نیاز است؟
مطالعات طرح جامع تهران درسال۱۳۸۶به تصویب رسید وتا افق سال۱۴۰۴ پیش‌بینی‌هارا انجام داده بودندکه در این سال‌ها جمعیت ساکن و سیال به چه میزان می‌رسد و بر همان اساس هم قرار شد تا شهرداری ناوگان لازم را تدارک ببیند. آنچه پیش‌بینی شده بود ما باید ۱۱‌هزار اتوبوس در سال ۱۴۰۴ داشتیم و با توجه به این‌که این تعداد باید در طول زمان به‌صورت تدریجی به ناوگان حمل‌و‌نقل ما تزریق می‌شد‌؛ اکنون باید ۹۰۰۰ اتوبوس می‌داشتیم، اما واقعیت بسیار ناامیدکننده است؛ چراکه درحالی که اکنون تعداد ناوگان فعال ما۲۳۰۰ دستگاه است که این فاصله قابل‌توجهی با نیاز تهران دارد. شهرداری در طول این سه سال اخیر با شرکت‌های مختلفی قرارداد بستند. مثلا ۱۰۰۰ دستگاه اتوبوس دیزلی با یکی از شرکت‌های داخلی، قرارداد ۵۰۰ دستگاه اتوبوس با شرکت ایرانی دیگری، ۵۰۰ دستگاه مینی‌بوس، ۵۰۰ دستگاه اتوبوس‌برقی با یک شرکت ایرانی و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس‌برقی با شرکت دیگری بسته بودند که شرکت دوم به‌دلیل عدم عمل به تعهدات، شهرداری قرارداد خود را با آن فسخ کرد و اکنون پرونده حقوقی شده و در محاکم درحال رسیدگی است. آن شرکت ایرانی دیگر هم که قرار بود ۵۰۰ اتوبوس‌برقی تحویل دهد، هنوز نتوانسته به تعهدات خود به‌طور کامل عمل کند. شرکتی که قرار بود ۱۰۰۰ اتوبوس دیزلی تحویل بدهد، تنها ۵۰۰ دستگاه تحویل داده و شرکت دیگری هم که قرار بود ۵۰۰ دستگاه تعهد داشته حدود ۲۰۰ دستگاه را تحویل داده است. به‌نظر می‌رسد تا پایان سال ۱۵۰۰ دستگاه اتوبوس تأمین و در اختیار مردم تهران قرار می‌گیرد. قراردادی هم با یک شرکت مینی‌بوس‌ساز داشته‌اند و از ۵۰۰ دستگاه، ۴۰ دستگاه تحویل داده است. علاوه بر خرید داخلی، شهرداری خریدهایی از خارج از کشور داشته است. ۲۵۰۰ اتوبوس‌برقی را برای خرید دنبال می‌کند که اکنون حدود ۱۰دستگاه به‌صورت نمونه در گمرک بوده و حدود ۷۰ دستگاه دیگر در حال انتقال به ایران است. برای اتوبوس‌های ۱۸متری و دوکابین که در خطوط بی‌آرتی استفاده می‌شد علاوه بر قرارداهای گذشته قرار است قرارداد جدیدی نیز منعقد شود؛ بنابراین آنچه تاکنون قطعیت پیدا کرده قرارداد۲۵۰۰ دستگاه اتوبوس هست. ۵۰۰ دستگاه اتوبوس‌برقی با یک شرکت قرارداد دارند که هنوز به هیچ یک از تعهدات خود عمل نکرده و ما تقریبا ناامید هستیم. در مجموع با این اقدامات، در اواسط سال آینده حدود ۶۲۰۰ اتوبوس در ناوگان تهران فعالیت خواهد کرد که تا رسیدن به سقف نیاز تهران که برای سال جاری حداقل ۹۰۰۰ دستگاه و برای سال آینده ۱۱ هزار دستگاه بوده فاصله معناداری است. 
 
در تهران ما به چه تعداد تاکسی نیاز داریم و برنامه شما برای خروج تاکسی‌های فرسوده و جایگزینی آن با تاکسی‌های جدید و برقی چیست؟
تهران حدود ۷۰ تا ۸۰ هزار تاکسی دارد که از این تعداد بیش از ۵۰ درصد آنها به سن فرسودگی رسیده‌اند، یعنی حدود ۴۰ هزار از این تاکسی‌ها در سن فرسودگی هستند. طبیعتا شاید بتوان گفت که شهر تهران واقعا به ۸۰ هزار تاکسی نیاز ندارد، چراکه باید انبوه ترددها توسط اتوبوس و مترو انجام شود. تاکسی هم به سبب کارکردی که دارد حتما بهتر از خودرو شخصی است، اما نمی‌تواند راه‌حلی برای ترافیک شهر محسوب شود. بنابراین به هر شکل سال‌هاست که این تعداد تاکسی را در تهران داشته‌ایم و الان بدون آن‌که خللی در کار رانندگان آن وارد شود باید تلاش کنیم همین تعداد حفظ شود اما بیشتر شدن آن به صلاح شهر نیست. بسیاری از شهرهای مشابه ما شاید کمتر از یک‌پنجم ما تاکسی داشته باشند؛ اعداد و ارقام ما به‌دلیل این‌که نتوانستیم مترو و اتوبوس بیاوریم عجیب است و این‌بار به تاکسی‌ها افتاده است.از طرف دیگر شیوه‌های ما نیز در طول این سال‌ها دچار ایراد بوده است. ما باید به سمتی برویم که برای خطی‌ها به همان راننده تاکسی سابق و در همان خط ون بدهیم تا چهار برابر یک تاکسی معمولی مسافر جابه‌جا کند. نوسازی آنها هم تنها محدود به برقی‌سازی آنها نباشد، چراکه تاکسی‌های برقی گران هستند و با همه تلاش‌هایی که در جهت قیمت آن شده مبلغی حدود  یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان قیمت آن است این درحالی است که اگر‌ فرد بخواهد یک خودروی بنزینی مشابه داشته باشد چیزی حدود ۵۰۰ میلیون تومان قیمت آن است این ۲.۵برابر قیمت فشار بر رانندگان است. ما برای حل بحران تاکسیرانی تهران باید به رانندگان تاکسی‌های سواری، ون بدهیم و همین‌طور تاکسی‌های نو و بنزینی یورو ۵ و یورو ۶ که کمترین میزان آلودگی را دارد جایگزین تاکسی‌های فرسوده کنیم. گفته شده دولت از محل ماده ۱۲ می‌خواهد کمک کند اما این کمک نامطمئن است و هم این‌که شاید آن‌قدر که هزینه می‌کنیم فایده نداشته باشد. 
 
برای نوسازی تاکسی‌های فرسوده چقدر بودجه درنظر گرفته شده است؟
امسال برای تبدیل تاکسی‌های معمولی به ون، ۱۰۰۰میلیارد تومان و  ۱۰۰۰میلیارد دیگر نیز برای نوسازی و کمک به بازسازی تاکسی‌ها  بودجه درنظر گرفته شده است. باید به رانندگان تاکسی کمک‌های بلاعوضی داده شود تا نوسازی خودرو برایشان مقرون به صرفه باشد. 
 
باتوجه به این‌که سال‌هاست آلودگی هوا یکی از معضلات تهران است، برنامه شما برای حل این مسأله چیست؟
آلودگی هوا امروزه یک پدیده جهانی است اما همه کشورها مسائل و معضلات ما را ندارند‌؛ یعنی این‌گونه نیست که شهرهایشان در دود و غبار گم شود، مدارس تعطیل شوند یا جان انسان‌ها در خطر باشد، بلکه در دنیا راهکاری برای حل این مسأله در نظر گرفته شده است. اگرچه در نگاه عام یکی از راهکارهای اصلی آلودگی هوا را برقی‌سازی خودروها تصور می‌کنند اما واقعیت این است که تنها برقی‌سازی راهکار کاهش آلودگی نیست و این راهکار فقط یک تکه از این پازل است و راهکارهای دیگری نظیر استفاده از انرژی‌های نو مثل انرژی‌های خورشیدی، ساخت نیروگاه‌هایی که مبتنی بر سوخت‌های فسیلی نباشند، توسعه حمل‌و‌نقل پاک نه صرفا به معنای برقی‌سازی خودرو‌ها، بلکه گسترش دوچرخه‌سواری، توسعه فضاهای سبز و...وجود دارد اما متأسفانه ما درکشورمان فقط یک قسمت این پازل را می‌بینیم. ما اگر تمام وسایل حمل‌و‌نقل راهم برقی کنیم باز هم آلودگی هوا وذرات زیر ۲.۵میکرون وجود خواهد داشت، چراکه برقی‌سازی بخشی از ذرات معلق زیر ۲.۵میکرون را کاهش می‌دهد و ما منابع دیگری نیز برای تولید این ذرات داریم که تا آنها حل نشود، برقی‌سازی نیز نمی‌تواند مؤثر واقع شود. البته این به معنای رهاکردن برقی‌سازی خودروها نیست اما مسئولان باید در کنار این موضوع این تصور را که با چند اتوبوس‌برقی مشکل آلودگی هواحل می‌شود راهم از ذهن‌شان بیرون کنند. ما درمطالعه‌ای درسال۱۳۹۶سهم سیاهه هر وسیله نقلیه رابررسی کردیم.بررسی نتایج نشان می‌دهد بین این‌که تاکسی، اتوبوس، موتورسیکلت یا خودروی شخصی برقی شود، موتورسیکلت‌ها در اولویت هستند،چراکه سهم موتورسیکلت‌ها در بخش گازهای منتشر شده ۲۰‌درصد و در بخش تولید آلاینده ذرات معلق زیر ۲.۵میکرون حدود ۱۰‌درصد است این درحالی است که سهم اتوبوس‌های شرکت واحد در تولید این آلاینده‌ها  ۱.۹۸است! بنابراین، با بودجه‌ای که برای ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ اتوبوس برقی در تهران تخصیص داده‌ایم و در نهایت باعث کاهش ۲ درصد از ذرات معلق ناشی از ۶۰۰۰ اتوبوس شرکت واحد می‌شود(که تقریبا معادل یک درصد است)، می‌توانیم با ارائه کمک‌های بلاعوض،۵۰۰ ــ ۴۰۰ هزار موتورسیکلت را برقی کنیم و ۱۰درصد آلودگی ناشی از آنها را به نزدیک صفر برسانیم.