ایران روی ریل هوش مصنوعی

در کشور ما نیز از سال ۱۴۰۰ تاکنون، رویکرد توجه و برنامه‌ریزی برای توسعه هوش مصنوعی با تأکید مقام معظم رهبری در رابطه با قرار گرفتن در زمره ۱۰ کشور برتر هوش مصنوعی دنیا و ضرورت به‌کارگیری ابزار‌های متناسب با زمان، به‌ویژه در دوران هوش مصنوعی، کوانتوم و اینترنت، شدت بیشتری به خود گرفته است. در این میان، مؤسسات جهانی مختلفی در حال شناسایی مؤلفه‌های مرتبط با توسعه و تنظیم‌گری هوش مصنوعی، اندازه‌گیری میزان اثربخشی سیاست‌ها و قوانین و تعیین جایگاه و رتبه کشور‌ها در سطح دنیا هستند. یکی از این شاخص‌ها که سطح توسعه هوش مصنوعی و سیاست‌ها و تنظیم‌گری‌های اتخاذشده را ارزیابی می‌کند، شاخص آمادگی هوش مصنوعی در دولت‌ها و سازمان‌هاست. پرسش اصلی این است که این نهاد‌ها چقدر آمادگی پذیرش و پیاده‌سازی این فناوری در بخش‌های مختلف رادارند و براساس وضعیت خود درهریک ازابعاد مورد توجه از نظر آمادگی پذیرش، به رفع نقاط ضعف و سیاست‌گذاری‌های مناسب می‌پردازند. مؤسسات بین‌المللی همچون صندوق بین‌المللی پول یا مؤسسه آکسفورد اینسایت با همکاری بانک جهانی وسازمان ملل اقدام به معرفی واندازه‌گیری شاخص‌هایی دراین خصوص کرده‌اند. آمریکا، سنگاپور و انگلیس به‌ترتیب، در جایگاه اول تا سوم این رتبه‌بندی در سال ۲۰۲۳ قرار گرفتند و چین رتبه ۱۶ را به خود اختصاص داده است. ایران در سال مورد اشاره دارای جایگاه ۹۴ ازمیان ۱۹۳کشور است. کشور ماهرچند درانتشار مقالات این حوزه جزو ۲۰ کشور برتر دنیاست، اما نتوانسته درهرسه رکن این شاخص شامل دولت، بخش فناوری و داده‌ها و زیرساخت‌ها، امتیاز و جایگاه مطلوبی داشته باشد. هدف از این شاخص ارائه دیدگاهی به دولت‌ها، ناظر بر وضعیت پذیرش هوش مصنوعی درون ساختار‌های خود در مقایسه با سایر کشور‌ها و شناسایی زمینه‌های بهبود جهت استفاده مؤثر از ظرفیت‌های اجتماعی و اقتصادی هوش مصنوعی است. هدف از بررسی این شاخص، تأیید یا ترویج آن نیست؛ چراکه برخی زیرشاخص‌های امتیازدهی ذیل ارکان آمادگی هوش مصنوعی دولت از جمله پاسخگویی و شفافیت به لحاظ سیاسی‌بودن و سوگیری منفی یا مثبت فاقد دلیل آشکار نسبت به برخی کشور‌ها و قابل تأمل و حائز اعتبار مخدوش است. علاوه بر این، برخی زیرشاخص‌ها نیز به علت عدم ارائه داده و اطلاعات کافی، فاقد امتیاز محسوب شده و در نتیجه امتیاز کلی شاخص را پایین آورده، اما به هر صورت، در ارائه تصویری اجمالی از وضعیت هوش مصنوعی در کشور و در مقایسه با سایر کشور‌های جهان، از منظر دولت و حکمرانی، زیرساخت‌های داده، اطلاعات، ظرفیت‌های نوآوری و فناوری مهم است.