اقتصاد روستا روی خط نابرابری‌ها

متاسفانه طی دهه‌های گذشته به‌خاطر بی‌توجهی به مناطق روستایی شاهد مهاجرت‌های بی‌ضابطه‌ای به سمت شهرها بوده‌ایم اما حالا و با برنامه‌ریزی‌های لازم می‌توان بخش قابل‌توجهی از نیروهای بالقوه و ظرفیت‌های موجود در این مناطق را فعال کرده و علاوه بر پویایی اقتصاد روستاها، منتظر مهاجرت‌های معکوس بود. با درک جایگاه رفیع اقتصاد روستا و نقش‌آفرینی حائز اهمیت آن درکل اقتصاد کشور، ازمنظر آگاهی از ابعاد حوزه‌های مرتبط با اقتصاد روستا اعم ازمستقیم وغیرمستقیم، ارزش اقتصادی فعالیت‌های متنوع آن به‌ویژه در حوزه کشاورزی، صنایع‌دستی و بومی و پتانسیل‌های موجود اقتصادی در این مناطق و نقش روستاها در تولید و تأمین معیشت غذایی کشور و تأمین بخش عمده‌ای از کالاهای راهبردی و بالاخره نقش آن در کمک به محیط‌زیست و تحقق آن از اهداف والای توسعه‌ پایدار است که می‌توان اقتصاد روستا را به‌عنوان بخشی بزرگ و راهبردی در نظام اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی کشور دانست.نادیده پنداشتن این بخش مهم‌ازاقتصاددرواقع ازدست‌دادن قریب‌به نیمی‌ازفرصت‌های مهم اقتصادی واجتماعی وازهمه مهم‌ترجغرافیایی کشوراست.به‌دلیل مشکلات اقتصاد شهری و آلودگی‌های محیط‌زیستی مترتب بر آن، حفظ وحراست ازاقتصاد روستا و اهمیت بخشیدن به آن جایگاه ویژه‌ای در برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌های اقتصادی کشورها پیدا کرده و به‌علاوه به انگیزه‌ مهمی برای پدیده‌ مهم مهاجرت معکوس تبدیل شده که این خود می‌تواند در رفع بیکاری روستایی و مشکل خالی‌شدن بسیاری از روستاها از سکنه و همزمان کاهش فقر و نابرابری‌ها مؤثر واقع شود.
   
فقر و کمبود امکانات
روستاها مهم‌ترین ظرفیت گردشگری طبیعی ایران به‌شمار می‌آیند و بیراه نیست اگر بگوییم جاذبه اصلی طبیعت‌گردی کشور برای گردشگران بین‌المللی، مناطق روستایی و عشایری است. برخورداری روستاییان از گردشگری به‌خصوص گردشگری بین‌المللی باید مدنظر باشد. هرچند رسیدن به این مهم امکان‌پذیر نیست مگر این‌که تلاش شود گردشگری بیشترین منفعت را برای روستانشینان داشته و کمترین آثار مخرب را در روستاها بر منابع زیست‌محیطی داشته باشد. دکتر سعیده حسنی، کارشناس حوزه گردشگری با بیان این‌که فقرزدایی و تغییرات اقلیمی از مهم‌ترین اهداف هزاره سازمان جهانی جهانگردی است، به جام‌جم می‌گوید: «۹۰‌درصد فقر موجود در جامعه مربوط به مناطق روستایی است که به‌علت کمبود امکانات و پایین بودن سطح درآمد، رخ داده است.»
وی ادامه می‌دهد:«تقویت و توسعه صنعت گردشگری بهترین راهکارایجادرشدورونق اقتصادی در روستاهاست که باید به‌عنوان مهم‌ترین ظرفیت گردشگری طبیعی موردنظر مسئولان قرار گیرد؛ ضمن این‌که جاذبه اصلی بسیاری از  روستاهایی که به‌عنوان هدف گردشگری در جهان مطرح هستند، صنایع‌دستی آن است.» به‌گفته این کارشناس، کارگاه‌های صنایع‌دستی روستاییان جذابیت زیادی برای گردشگران داخلی و خارجی دارد که تاکنون کمتر به آن پرداخته شده است. حسنی تاکید می‌کند: «دهیاران با همکاری اهالی روستاها می‌توانند برای احیای صنایع‌دستی منسوخ شده اقدام کرده و از این ناحیه تعداد زیادی از گردشگران را به روستای خود جذب کنند. در همین راستا، دهیاران باید قابلیت‌های صنایع‌دستی روستاهای خود را شناسایی کرده و برای تقویت آن در جهت جذب گردشگر اقدام کنند.»

توسعه تولید و ایجاد اشتغال پایدار
باتوجه به فرمایش مقام معظم رهبری باعنوان«اقتصاد مقاومتی، تولید واشتغال» وظرفیت‌های مناسب حوزه گردشگری روستایی، فرصت خوبی برای توسعه تولید و ایجاد اشتغال پایدار به‌وجود آمده که علاوه بر تولید و عرضه صنایع‌دستی که تاثیر به‌سزایی در رونق اقتصادی این مناطق دارد، پرداختن به موضوع اقامت وپذیرایی ازگردشگران در محیط روستایی می‌تواند درجذب گردشگر وشکوفایی گردشگری روستایی نقش موثری ایفا کند. امروز تجربه زیستن در محیطی روستایی فارغ از همه مظاهر تکنولوژی دغدغه بسیاری از شهرنشینان است و راه‌اندازی و تجهیز اقامتگاه‌های بوم‌گردی با توجه به معماری بومی وتجربه زیستی مردمان آن منطقه و استفاده از ظرفیت‌های اقلیمی در تامین منابع و مصالح همراه با ارائه خدمات مدرن درمحیطی سنتی برای بسیاری ازگردشگرانی که به این مقاصد مراجعه می‌کنند از جذابیت بالایی برخوردار بوده و بسیاری ازآنها برای تجربه زندگی دریک محیط بومی واصیل اشتیاق زیادی دارند. روستاهای هدف گردشگری باید در طول زمان براساس میزان مشارکت اهالی، شورا و دهیاران ارزیابی شوند و تا مناطقی که نمی‌توانند به‌عنوان روستای هدف ادامه مسیر دهند ازفهرست خارج شده وروستاهایی که برای همکاری و مشارکت دارای انگیزه هستند وارد این حوزه شوند و مدیران دستگاه‌های ذی‌ربط برای انتخاب روستاها همراهی کرده تاتوزیع عادلانه روستاهای هدف در استان صورت پذیرد. توسعه تولید و ایجاد اشتغال پایداربا توجه به فرمایش مقام معظم رهبری با عنوان «اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال» و ظرفیت‌های مناسب حوزه گردشگری روستایی، فرصت خوبی برای توسعه تولید و ایجاد اشتغال پایدار به‌وجود آمده که علاوه بر تولید و عرضه صنایع‌دستی که تاثیر به‌سزایی در رونق اقتصادی این مناطق دارد، پرداختن به موضوع اقامت و پذیرایی از گردشگران در محیط روستایی می‌تواند در جذب گردشگر و شکوفایی گردشگری روستایی نقش موثری ایفا کند. امروز تجربه زیستن در محیطی روستایی فارغ از همه مظاهر تکنولوژی دغدغه بسیاری از شهرنشینان است وراه‌اندازی و تجهیز اقامتگاه‌های بوم‌گردی با توجه به معماری بومی و تجربه زیستی مردمان آن منطقه و استفاده ازظرفیت‌های اقلیمی درتامین منابع و مصالح همراه با ارائه خدمات مدرن در محیطی سنتی برای بسیاری از گردشگرانی که به این مقاصد مراجعه می‌کنند از جذابیت بالایی برخوردار بوده و بسیاری از آنها برای تجربه زندگی در یک محیط بومی و اصیل اشتیاق زیادی دارند. روستاهای هدف گردشگری باید درطول زمان براساس میزان مشارکت اهالی، شورا و دهیاران ارزیابی شوند و تا مناطقی که نمی‌توانند به‌عنوان روستای هدف ادامه مسیر دهند ازفهرست خارج شده و روستاهایی که برای همکاری و مشارکت دارای انگیزه هستند وارد این حوزه شوند و مدیران دستگاه‌های ذی‌ربط برای انتخاب روستاها همراهی کرده تا توزیع عادلانه روستاهای هدف در استان صورت پذیرد.