جزئیات یک تجارت پرانرژی

چین، هند، پاکستان و افغانستان مهم‌ترین مقاصد صادرات کالاهای ایرانی در بین کشورهای عضو شانگهای است. از طرف دیگر اما چین، هند، روسیه و پاکستان نیز بیشترین کالاها را به بنادر شمالی و جنوبی کشورمان صادر می‌کنند. حالا ایران به‌دنبال افزایش تجارت در ابعاد مختلف به‌خصوص انرژی با سازمان شانگهای و اوراسیا است؛ موضوعی که چارچوب اصلی این گزارش را تشکیل می‌دهد. 
بد نیست بدانیم سازمان همکاری‌ شانگهای در ابتدا با هدف موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه و ازبین‌رفتن سلطه دلار بر بازارهای تجاری بنا شد. به همین دلیل کشورمان نیز تا حد زیادی می‌تواند از مواهب تجارت با اعضای آن برخوردار شود. عضویت در این سازمان با بهره‌مندی از سه‌میلیارد جمعیت، تولید بیش از ۲۰درصد ناخالص داخلی در عرصه جهانی، عضویت چهار قدرت هسته‌ای و دو عضو دائم شورای امنیت، منافعی منحصربه‌فرد برای کشورمان در پی دارد.  به گفته کارشناسان حوزه انرژی، با همکاری ایران در بخش انرژی سازمان همکاری شانگهای، فرصت‌هایی چون سرمایه‌گذاری‌های مشترک در اکتشاف، تولید، زیرساختی، انرژی‌های تجدیدپذیر و ... ایجاد می‌شود. همچنین ایجاد خطوط انتقال جدید نفت و گاز ایران به هند و چین از مسیر آسیای میانه و احیای خط لوله صلح در قالب باشگاه انرژی SCO قابل تعریف است. در سال‌جاری اما این کشورها بیشترین نشست‌های خود را به موضوع انرژی اختصاص داده‌اند، چون اکثر کشورهای عضو آن یعنی روسیه، چین، ایران و هند یا به‌عنوان اصلی‌ترین تولیدکنندگان انرژی اعم از برق، گاز و نفت محسوب می‌شوند یا بالاترین میزان مصرف انرژی در جهان را به خود اختصاص داده‌اند. از طرف دیگر بیشتر کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا جزو پیمان شانگهای نیز هستند، به‌همین‌دلیل تجارت با این کشورها از اهمیت دوچندانی برای ایران برخوردار است. طی روزهای گذشته با حضور علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو چهارمین نشست وزیران انرژی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برگزار شده که تاکید اصلی شرکت‌کنندگان بر آن بوده که سازمان همکاری‌ شانگهای باید به‌عنوان مهم‌ترین و موثرترین پیمان‌های منطقه‌ای با حوزه نفوذ بین‌المللی نقش ایفا کند. مسئولان کشورمان در این نشست، بر اهمیت محورهایی چون ایجاد بازار برق منطقه‌ای بین کشورهای عضو، ارتقای امنیت انرژی، توسعه ظرفیت آب‌شیرین‌کن‌های برقی، توسعه فنی و تجاری‌سازی منابع ذخیره‌ساز انرژی و خودروهای برقی، توجه به مقوله‌ کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، تبادل دانش فنی و همکاری‌های علمی و تبادل خدمات فنی و مهندسی حوزه انرژی برای همکار‌های مشترک تأکید کردند. ضمن این که مسئولان کشورمان بر هاب انرژی شدن اعضای شانگهای و ایجاد یک بازار برق منطقه‌ای بین کشورهای عضو، با بهره‌گیری از ظرفیت تولید برق بیش از ۴۰۰۰ گیگاوات که می‌تواند به پایداری و افزایش بهره‌وری شبکه‌های برق کشورها کمک کند، تاکید کردند.
     
پیشنهاد ایران به ازبکستان و ترکمنستان
در حاشیه این نشست نیز علی‌اکبر محرابیان در دیدار با محمود ژورابیک، وزیر انرژی ازبکستان ضمن تشکر از اهتمام رئیس‌جمهور این کشور نسبت به همکاری دوجانبه در حوزه انرژی برای گسترش همکاری بین دو کشور اعلام آمادگی کرد. وی از آمادگی ایران برای توسعه همکاری‌ها به‌خصوص در حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی و همچنین تامین تجهیزات حوزه انرژی به کشور ازبکستان خبر داد. محرابیان با اشاره به قابلیت‌های جمهوری اسلامی ایران در ساخت تجهیزات تولید، انتقال و توزیع برق تاکید کرد: کارخانه‌های تولید تجهیزات در جمهوری اسلامی ایران با قیمت رقابت‌پذیر آمادگی همکاری با ازبکستان را دارند. وی اظهار کرد: در صورت اتصال شبکه برق ازبکستان به شبکه برق ترکمنستان، امکان تبادل برق با ازبکستان و مدیریت اوج مصرف در تابستان و زمستان فراهم می‌شود. وی افزود: شبکه برق ما به شبکه ترکمنستان نزدیک شده و ۶۰ کیلومتر برای اتصال به شبکه برق ترکمنستان باقی ‌مانده است تا از این طریق به قزاقستان هم متصل شود.
   
افزایش ۵‌برابری تبادلات اقتصادی ایران و تاجیکستان
محرابیان همچنین در دیدار با دلیر‌جمعه، وزیرانرژی ومنابع آب تاجیکستان گفت:روابط ایران وکشور تاجیکستان به میزان پنج‌برابر افزایش یافته است. محرابیان با اشاره به فعال بودن شرکت‌های ایرانی در پیشبرد عملیات احداث سد راغون ابراز داشت: شرکت‌های فنی و مهندسی ایران با داشتن تجربه و دانش و نیز نیروهای مجرب چنانچه در کشور تاجیکستان حمایت شوند، می‌توانند در پیشبرد پروژه‌های مختلف آبی و برقی در این کشورحضور فعالی داشته باشند. دلیر‌جمعه نیز با بیان این‌که درصدد افزایش سرعت پیشرفت سد راغون هستیم اضافه کرد: بیش از۷۰درصد پیشرفت برخی ازبخش‌های سد راغون توسط شرکت‌های ایرانی صورت گرفته است و با توجه به این‌که شرکت‌های ایرانی در پیشبرد پروژه‌ها رقابت‌پذیر هستند، بنابراین از حضور این شرکت‌ها در کشور تاجیکستان استقبال می‌کنیم.

شانگهای؛ بازاری پر از منفعت برای حوزه انرژی کشور
مالک شریعتی، نماینده مجلس شورای اسلامی تاکید می‌کند: شانگهای در حوزه‌های امنیتی، اقتصادی و سیاسی می‌تواند دستاوردها و راه‌های بسیار خوبی را پیش پای ایران قرار دهد. البته این پایان کار نیست و تازه آغاز روندی است که می‌تواند افق‌های بلندی را برای‌مان باز کند و دستاوردی مهم را در حوزه اقتصادی و...رقم بزند.وی یادآور شد:کشورهای عضو شانگهای جمعیت زیادی دارندوبازاربسیارخوبی برای حوزه انرژی ایران‌هستند،به شرطی که بتوانیم مصرف بهینه انرژی‌ومدیریت مصرف را هرچه‌سریع‌تر سامان دهیم. با عرضه مازاد انرژی در بین اعضای شانگهای وسایر کشورهایی که متقاضی انرژی هستند می‌توانیم منافع کشورمان را تامین کنیم.