سیدابراهیم رئیسی، هشتمین رئیسجمهور ایران که در واقع دولتی مردمی را بنا نهاد وهمواره در راه آرمانهای انقلاب بهصورت جهادی عمل کرد؛ همیشه درمیان مردم بودودرهمین راه نیزشهادتگونه به لقاءا...پیوست.درضایعه جانگدازاو که یکی از دوستداران فرهنگ و هنر ایرانی بود،جمعی ازهنرمندان نیز بهصورت جهادی دست به آفرینشهای هنری زدند که شاید کمتر در وقایعی، چنین گستردگی ازآثارهنری را شاهد بودهایم؛ ازتولید پوسترهای متعددی که درتشییع پیکر شهدای خدمت دیده شد تا آثار نقاشی که ازسوی هنرمندان خلق شدوحتی آثارموسیقی که دراین رابطه منتشرشد،همه وهمه نشان ازآن داردتفکرجهادی که رئیسجمهور درطول سه سال خدمت صادقانه خود درکشور ایجاد کردبه هنرمندان انقلابی هم سرایت کرده وبا آنکه تولید اثر هنری همواره زمانبر بوده اماهنرمندان به شکل جهادی عمل کردندودراین گزارش میخواهیم نگاهی به این آفرینشهای هنری داشته باشیم.
رنگی که نهضت پوستر به میان مردم آورد
اولین واکنش هنرمندان به موضوع شهدای خدمت را از سوی نهضت مردمی پوستر انقلاب شاهد بودیم. این نهضت که از سال ۸۸ شروع به کار کرده، بهعنوان یک جریان که راهبرد خود را بر اندیشه انقلاب قرار داده طی ۱۵سال اخیر در موقعیتهای مختلف و براساس گفتمانهای انقلاب اسلامی تلاش میکند تا از رسانه پوستر بهعنوان یکی از تأثیرگذارترین رسانههای هنری که ارتباط نزدیکی با مردم برقرار میکند در جهت روشنگری و تبیین گفتمان انقلاب استفاده کند.این نهضت که جمعی از هنرمندان جوان را گردهم آورده با نگاهی به پیام تاریخی امام راحل(ره) که به هنرمندان توصیه کرد هنر تمامقد و با همه قوایش در خدمت انقلاب قرار گیرد آغاز به کار کرده و تلاش دارد تا پوسترهای انقلاب که سالهاست دچار تکرار مکررات شدهاند را رها سازد و به عرصههای اجتماعی ورود کند و به دنبال نقاط کور باشد.این نهضت که آفرینشهای مختلفی همچون مقابله با اسرائیل و دفاع از فلسطین، استکبارستیزی و دشمنشناسی، وحدت اسلامی، سبک زندگی، مصرفزدگی، تولید ملی و دهها موضوع دیگرداشته،حاصل تلاشهای هنرمندان گرافیستی است که در نهضت پوستر انقلاب دست به آفرینش هنری زدند و در واقعه تلخ شهدای خدمت نیز از اولین ساعات این سانحه دست به طراحی زدند و بیش از ۴۰ پوستر را با موضوع شهدای خدمت تولید کردند که در مراسم تشییع پیکر این شهدا در تبریز، قم، تهران ومشهد،رنگی برعزای مردم ایران داد.گرچه این آثار بنا بر مناسبت بیشتر با تکیه بر عکسهای شهدای خدمت تولید شدند اما توجه به موضوعاتی همچون مردمی بودن دولت، همگرایی مردم برای تشکر از خادمان خود، موضوع فرهنگ مقاومت که گفتمان دولت سیزدهم بود و... را نیز میتوان از میان این آثار بازخوانی کرد. اما دو نمونه درخشان در میان این آثار را میتوان اثر «قهرمان ایران» دانست که توسط محمدرضا دوستمحمدی تصویرسازی شده و تایپوگرافی آن را صابر شیخرضایی انجام داده است، در این اثر مخاطب با تفکر جامع رئیسجمهور شهید روبهروست که ذهن و فکر خود معطوف به ایران بزرگ کرده است. یا پوستر«شهید رضای خدا» که توسط حامد مغروری و بانشانهنوشتی از مسعود نجابتی که به عنوان دیوارنگاره نیز در میدان جهاد جانمایی شد، اثری قابل توجه است که موضوع خادمی دولت سیزدهم را با نشانهای از چوب پر خادمان حرم رضوی در هم تنیده است.
خدمت به مردم راهی به سوی آسمان
جدا ازپوستر که رسانهای هنری - خبری است،هنرمندان دیگری نیز با بهرهگیری ازرسانههای جدید هنری مانند نقاشی دیجیتال به سرعت باموضوع شهدای خدمت دست به آفرینش هنری زدند وتلاش کردندتا جلوهای هنری به این واقعه داشتند باشند.حسن روحالامین یکی ازهنرمندان جوان انقلابی ازاولین افرادی بودکه نسبت به این ضایعه واکنش نشان داد ودر اثر خود با ارجاع به موضوع ضامن آهو وهمزمانی میلاد امام رضا(ع) با شهادت رئیس جمهور وهمراهانش اثری قابل توجه ارائه داد تا نشان دهد که پشتوانه غنی ایران اسلامی و خادمانش امام مهربانیهاست. میکاییل براتی؛هنرمند طراح و تصویرساز نیز به همراه محسن باغبانی نقاشی دیجتالی برای شهادت رئیسجمهور وهیات همراهش منتشرکردودرآن شهدایخدمترابه گونهای ترسیم کردکه راه خدمتگزاران به ملت، همواره راهی آسمانی است و نتیجه چنین جهادی ترسیم راه بهشتی است که خداوند وعده داده است.
نقش و نگاری از شهدای خدمت
اما هنرمندان نقاش انقلابی نیز در راستای تجلیل از خادمان ملت دست به آفرینشهای هنری زدند که حلقه اتصال آنها توجه دولت مردمی به خدامی ملت بودوبا تلفیق پرترههایی ازشهدای خدمت بانشانههایی ازحرم مطهررضوی وحضورمردم جلوهگری میکرد. جمعی ازهنرمندان همچون عباس گنجی، علی غیبی، روحا...پروین، سیدعلی قافلهباشی، علی بحرینی، حسین عصمتی، نوید سیمبر، فاطمه مهروش و فاطمه سادات هاشمینکو که در رویداد هنری «سلام بر ابراهیم» گردهم آمدند، در این کارگاه یکروزه تلاش کردند تا جلوهای هنری به خدمت صادقانه رئیس جمهور راکه تاسی از فرهنگ رضوی است، پیش روی مخاطبان قرار دهند.یکی از آثار درخشان این مجموعه، نقاشی از علی بحرینی هنرمند فرهنگ شیعی است که در اثر خود برافتادن پرده از فعالیتهای صادقانه رئیس جمهور در راه خدمت به مردم را نشان داده وجمعی از مردم نیز به نشانه این خدمتگذاری بر او درود میفرستند.توجه بحرینی به موضوع حجابی که بین دولت سیزدهم و مردم توسط برخی از رسانههای کشیده شده بود تا تلاشهای دولت مردمی دیده نشود، بسیر قابل توجه است، ضمن اینکه بحرینی با انتخاب بانوان از خیل عظیم مردمی که به تشییع پیکر شهدای خدمت آمدند و توجه به موضوع حجاب این بانوان گذری به وقایع دوران خدمت دولت سیزدهم زده و موضوع حجاب را به عنوان خواسته شهید جمهور از ملت ایران مورد توجه قرار داده است.