سدهای خالی، بحران کم‌آبی

با این حال اما واضح بود که با توجه به آن‌که میزان بارندگی‌ها در زمستان و پاییز سال گذشته دربرخی استان‌ها از جمله تهران و دیگر مناطق شمالی کشورمان کاهشی بود، این امر سبب شده همچنان بیشتر سدهای کشور به‌صورت کامل پر نشوند.این موضوع نشان می‌دهد مردم همه مناطق، به‌خصوص پایتخت‌نشینان باید در مصرف آب حساسیت بالاتری داشته باشند. 

آخرین آمارمنتشرشده دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور گویای آن است که درصد پرشدگی سدها از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر ۱۴۰۲) تا ۱۸ فروردین‌ماه ۵۸ درصد شده که نشان می‌دهد ۴۲درصد سدها خالی است. با این حال موجودی آب سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری تا ۱۸ فروردین‌ماه نسبت به مدت مشابه درسال آبی گذشته با یک درصد رشد همراه شده است. طبق این آمار از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر۱۴۰۲)تا ۱۸فروردین ۲۹.۰۴میلیارد مترمکعب آب در سدها موجود بوده، این در حالی است که در سال گذشته و در همین بازه زمانی ۲۸.۸۲میلیارد مترمکعب آب در سدها بوده که امسال یک درصد رشد دارد.  از طرف دیگر ۱۴سد مهم کشور ذخایر آبی زیر ۲۰درصد دارند، به ‌عبارتی بیش از۸۰درصد ظرفیت مخازن آنها خالی است. همچنین در ۱۶ سد کشور ذخایر آبی آنها نسبت به زمان مشابه سال قبل که سالی خشک و کم‌بارش بوده، بین ۲۵تا ۹۰درصد کاهش داشته است. وضعیت برخی از سدهای مهم کشور بیانگر این است که درپنج سد درصد پرشدگی۹۰درصد است، به‌طوری‌ که سد شهید قنبری استان آذربایجان‌غربی، سد کوثر کهگیلویه و بویراحمد، سد رودبار استان لرستان، سد ایلام وسد قشلاق استان کردستان ۱۰۰درصد پر هستند، همچنین هشت سد دوستی وطرق استان خراسان رضوی، سد پانزده خرداد حوضه قمرود، سد نهرین خراسان جنوبی، سد رودبال داراب استان فارس، چاه نیمه‌های استان سیستان وبلوچستان، سد تنگوییه سیرجان استان کرمان و سد ساوه استان مرکزی کمتر از ۲۰ درصد آب دارند.
 
کاهش ۱۰درصدی ورودی آب به سدهای کشور
مجموع آب ورودی به سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری تا ۱۸ فروردین در حالی به رقم ۲۰.۹۳میلیارد مترمکعب رسیده که این میزان در سال آبی گذشته ۲۳.۲۵میلیارد مترمکعب بوده که ۱۰ درصد کاهش دارد. میزان خروجی آب از سدهای کشور هم با یک درصد رشد همراه شده است. بر این ‌اساس از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر ۱۴۰۲) تا ۱۸ فروردین‌ماه ۱۳.۶۰میلیارد مترمکعب آب از سدها خارج شده است. سال آبی گذشته (ابتدای مهر ۱۴۰۱ تا آخر شهریور ۱۴۰۲) در مجموع ۱۳.۵۲میلیارد مترمکعب آب از سدها خارج شده که یک درصد رشد را نشان می‌دهد.

کمترین میزان بارندگی در کشور
داده‌های هواشناسی نشان‌دهنده آن است که دربین۳۱ استان کشوراستان‌های فارس، بوشهر وهرمزگان درصدر جدول کم‌بارش‌ترین‌ها قرار دارند و ۱۵ استان کشور نیز جزو استان‌های دارای کاهش بارش هستند.کاهش بارش‌ها در کشور در حالی رخ داده که نیمه نخست سال آبی جاری که احتمال بارش بیشتری وجود دارد، به پایان رسیده و نیمه دوم سال آبی جاری (بهار و تابستان ۱۴۰۳) با افزایش موج گرما شاهد مصرف بیشتر آب خواهیم بود و اثرات مخرب دیگری نیز بر کشور خواهد داشت. در همین خصوص هاشم امینی، مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور نیز با وجود بارش‌ها از بروز ناترازی آب در تعدادی از شهرها مثل تهران، مشهد و گلستان خبر داده است.همچنین فیروز قاسم‌زاده، سخنگوی صنعت آب کشور چندی پیش گفته بود که بارش‌ها نتوانسته کم‌بارشی پاییز را جبران کند. 

کاهش ۳۹ درصدی میانگین بارش‌ها در پایتخت
زمستان سال قبل تهرانی‌ها با کمترین میزان بارندگی در یک دهه اخیر مواجه بودند، به‌طوری که در برخی مناطق این کلانشهر مردم به‌ندرت بارش برف را تماشا کردند. در همین خصوص مازیار غلامی، مدیرکل هواشناسی استان تهران می‌گوید: از ابتدای سال زراعی، یعنی از اول مهر ۱۴۰۲ تا ۱۵ فروردین‌ماه جاری به شکل پهنه‌ای در سطح استان۱۲۰میلیمتر بارش داشتیم که نسبت به بلندمدت ۳۹ درصد و نسبت به سال قبل چهار درصد کاهش یافته است.وی افزود: تمام شهرستان‌های استان تهران به‌جز سه شهرستان، هم نسبت به بلندمدت و هم نسبت به سال قبل کاهش بارش داشته‌اند. براین اساس فقط شهرستان‌های فیروزکوه ۴۰میلیمتر، دماوند۲۰میلیمتر و شهریار۱۴میلیمتر،هم نسبت به سال قبل و هم نسبت به میانگین بلندمدت، بارش بیشتری دریافت‌ کرده‌اند.غلامی در پایان تاکید کرد: با توجه به این‌که استان تهران نسبت به بلندمدت ۳۹درصد کاهش بارش دارد، بنابراین هم مردم و هم نهادهایی مانند وزارت جهاد کشاورزی باید مدیریت مصارف آب و صرفه‌جویی را مدنظر قرار دهند، زیرا بارش‌ها نتوانسته مسأله کم‌آبی تهران را جبران کند.

اثرات خالی‌بودن ۴۲ درصد ظرفیت سدها 
کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که تابستان سال جاری احتمالا ازنظر شدت گرما کم‌سابقه باشد و از هم‌اکنون باید برای مصرف صحیح آب اقدام کرد. خالی‌بودن ۴۲درصد ظرفیت سدهای کشور به این معناست که با توجه به در پیش بودن فصل گرما، شاهد آن خواهیم بود که مشکلاتی برای آبیاری محصولات کشاورزی و تولید برق از نیروگاه‌های برق‌آبی حادث شود، به‌طوری که از طرفی وزارت جهاد کشاورزی به‌دنبال آن است که میزان تولید محصولات کشاورزی،خصوصا کالاهای اساسی را که بخش زیادی از آنها از طریق کشت آبی تولید می‌شود، افزایش دهد وبه بیش از۱۳۰میلیون تن برساند وازطرف دیگرهم‌اکنون ۱۳.۵درصد ازبرق مورد نیاز کشور از طریق نیروگاه‌های برق‌آبی تولیدمی‌شود ومابقی ازطریق نیروگاه‌های حرارتی. پرواضح است که این عدم پرشدگی سدهای سراسر کشور می‌تواند در تابستان سبب افزایش خاموشی‌ها؛ چه دربخش شهری وچه دربخش صنعتی شودکه این امر تولید بسیاری از محصولات صنعتی را دچار مشکل خواهد کرد.