فلسفه مقابله قرائت قرآن

مقابله درحقیقت به معنای بحث و گفتگو کردن، تبادل نظر کردن در مورد معنا و مفهوم هدایتی، تربیتی، و همه مسائل اقتصادی، دینی، فرهنگی و ناهنجاری‎ها و کجروی‎های دینی و اجتماعی و بهداشتی و ... که خداوند در این کتاب توحید به پیروان خود در هر موقعیتی که هستند امر به اصلاح نابرابری‎ها در پرتو تبلیغ و معرفی آگاهانه دینی کرده است. زیرا تبلیغ ناآگاهانه دینی به زیان دین اسلام و به سود دشمنان دین و کشور است. ارزش معنوی و به تعبیری ثواب این جلسه ‎های قرآنی هنگامی است که موجب اصلاح فرد و اجتماع گردد و با ارتقاء سطح فکر و آگاهی و هدایت مردم، جامعه را به سوی قانونمندی و احساس مسئولیت اجتماعی رهنمون سازد. آنچنان که نمونه های عینی و عملی آن در جامعه هویدا باشد.

قرائت به معنی خواندن است. مقصود از بیان کلمه قرائت، نه تنها خواندن، بلکه ادارک و دریافت مطلبی است که قرائت می کند. بعلاوه شکل دادن و حیات بخشیدن به معنا و مفاهیم خوانده شده است. وظیفه قاری قرآن، فقط قرائت تنها نیست بلکه وظیفه دارد که همه مفاهیم آموزشی و پرورشی و هدایتی که خداوند در کلام وحی به انسان امر کرده است الگوی خود در زندگی فردی و اجتماعی قرار داده و عملاً به اثبات برساند.

قرائت قرآن و اقامه نماز، ارتباط مستقیم و گفت و گو با مبدأ حیات دارد. اما از اینکه ما در ارتباط با خداوند صدای او را نمی ‎شنویم به دلیل آن است که ما در قفس و زندان لفظ‎ها و زیر و بم حرکات و حروف مانده و به محیط بیرون آگاهی اجتماعی نداریم.

این ضعف مهم نتیجه نمازهای تکراری و قرائت‎های بدون هدف، بدون تدبر، بدون تفکر و تعقل است. در صورتیکه قرآن می ‎فرماید: «چرا در قرآن تدبر و اندیشه نمی کنید؟ چرا عقل خود را بکار نمی گیرید؟» پیامبر اسلام (ص) فرموده است: «هر ذکر و عمل خیری که در آن فهمی نباشد و هر قرآن خواندنی که در آن تدبر نباشد هیچ خیر و ثوابی نیست.» و در حدیثی دیگر نسبت به کسانیکه توجه زیاد به الفاظ و حرکات و حروف قرآن دارند سوگند یاد کرده می فرماید: «وای به حال کسانی که الفاظ قرآن را میان دو فک خود بگردانند اما در آن تدبر و تعقل نکنند.»

قرآن تنها یک کتاب و یک معجزه برای پیامبر (ص) نبوده است. بلکه کامل‎ترین کتاب علم و دانش و قانون برای اصلاح همه کجروی‎های دینی و اجتماعی و نابرابری‎ها در جهان است. چنانکه به خوبی می‎تواند همه نیازها و مجهولات فردی و اجتماعی را جواب علمی و منطقی داده و راهکار مفید اصلاحی برای سامان دادن به نابسامانی بدهد. چنانکه در سوره انعام آیه 60 می‎فرماید: «هیچ علم و دانشی نیست که در قرآن نباشد.» و در سوره انعام آیه 39 می‎فرماید: «ما هیچ چیز را در این کتاب فروگذار نکرده‎ایم.»

بنابراین هر قاری و یا استاد قرآن باید با تعقل و تفکر در آیات خداوند، گوشه‎ای از علوم مورد نیاز جامعه را بیابد و در حل معضلات و نارسایی‎های اجتماعی تلاش کند. چون هدف قرآن هدایت و نجات مردم از جهل و نابرابری‎ها می‎باشد. اما متأسفانه بسیاری از پیروان قرآن بعد از 1400 سال قدمت نزول کلام وحی خداوند سبحان فقط روخوانی آن را ثواب دنیا و آخرت می‎دانند. در صورتیکه در معنای ثواب مانده‎اند. زیرا هیچ‎ چیز و هیچ عملی به خودی خود و بدون رعایت شرایط نتیجه مطلوب ندارد. قرائت قرآن، برگزاری نماز و دعا و ذکر صلوات هنگامی نتیجه معنوی و به تعبیری ثواب دارد که غذای ما حلال و پاک باشد. دوم داشتن نیّت الهی که آموخته های خود را بدون دریافت وجه مادی به دیگران یاد بدهیم.

پیامبر اسلام (ص) فرموده است: «روزی فرا رسد که قرآن را برای غیر هدفش می‎خوانند.» چرا که هدف قرآن حفظ کردن آیات قرآن و اصلاح لفظ نبوده است. بلکه اصلاح فکر و نیّت انسان به منظور رسیدن به آگاهی‎های دینی، فرهنگی، اجتماعی، و همگامی با همه‎ی آیات سماعی و ارضی می‎باشد.

رعایت لفظ، زیبایی قرائت و مرحله آغاز تلاوت قرآن است. اما هدف اصلی و فلسفه نزول قرآن رسیدن به مفاهیم اجتماعی، اقتصادی، بهداشتی و تربیت انسان‎هایی که باید باشند. چنانکه گفته شد قرآن جامع تمام علوم زمان و کامل‎ترین کتاب در جهان است و تنها کتابی است که همیشه نو و تازه و برابر با زمان و مسائل روز، جواب‎‎های مستند علمی و منطقی برای تمام مجهولات در جهان دارد. و بنا به علمی بودن و کامل بودن کلام وحی کهنه نمی‎شود.

مسلمانان با داشتن چنین کتاب کامل و نو که بیانگر زمان‎های گذشته، حال و آینده جهان است به خوبی می‎تواند کلیه‎ی مخلوقات عالم را هدایت کند باید برتر از تمام کشورها از لحاظ علمی و فرهنگی، صنعتی، اقتصادی، نظامی، اجتماعی، و اختراع و اکتشاف در جهان باشند. اما چرا به این مهم دست نیافته‎اند؟ استادان و قاریان قرآن و مبلغّین دینی باید جواب بدهند.

استادان و قاریان و مقابله هایی که هر ساله در ماه مبارک رمضان برگزار می‎شود باید با تعقل و تفکر در آیات کلام وحی و با برگزاری هر جلسه‎ی قرآنی بتوانند گوشه‎ای از علوم قرآن را بیابند و به جامعه تحویل دهند یعنی در واقع تولید علم کنند و همواره پیشتاز همه‎ی ملت‎های دنیا در اختراع و اکتشاف باشند آنچنان که ملت‎های دیگر را در نوآوری به تعجب واداشته و نیازمند خود کنند. اما متأسفانه بعد از 1400 سال قدمت کتاب علم و دانش بسیاری قاریان قرآن در مقابله‎ها فقط روخوانی آیات پرداخته و بیشترین توجه به صحیح خواندن کلمات کتاب توحید می‎باشد. و نه تنها به فلسفه نزول قرآن و علوم بی‎پایان آن توجه ندارند بلکه به ترجمه آیات که زیر آنها نوشته شده نگاهی نمی‎کنند. یعنی در سی شب ماه مبارک رمضان سی کلمه که هیچ، سه کلمه جدید یاد نمی‎‎‎گیرند. چنانکه اگر از مستعمین مقابله سؤال شود که امشب چه موضوع و چه مطالب تازه و مهمی که گره‎گشایی مشکلات شما در زندگی باشد یاد گرفته‎اید؟ متأسفانه جواب ندارند! چون قاریان به زبان مردم صحبت نمی‎کنند. قرآن به زبان‎های گوناگون دنیا ترجمه شده است. تا مردم هر کشوری قرآن را به زبان خودشان بخوانند. اما در مقابله پیروان قرآن بیشتر به روخوانی عربی قرآن بسنده می‎کنند و به ترجمه و معنا و مفاهیم و هدف اصلاحی قرآن توجه نمی‎کنند. که نه تنها مستعمین بلکه بسیاری از قاریان هم در مورد هدف اصلی قرآن توجه و سخنی ندارند و ترجمه فارسی آن را هم نمی‎خوانند. و این شیوه و این عمل را مقابله قرآن می‎گویند. در صورتیکه مقابله به معنای قرائت قرآن نیست بلکه به معنای بحث و گفتگ‎وگو و تبادل‎نظر در مورد اجرای احکام دین که مشکلات مردم را بررسی و اصلاح کنند. مقابله‎ای که در آن بحث و تبادل‎نظر اهداف قرآن بیان نمی‎شود، مقابله نیست. بلکه قرائت قرآن است آنهم بدون هدف و بدون نتیجه!  

در مقابله ها بیشتر به الفاظ قرآن توجه دارند که قاری الفاظ را رعایت می‎کند یا خیر؟ این شیوه برخلاف فرمان پیامبر اسلام (ص) می‎باشد؛ زیرا نسبت به کسانی که به اهداف اصلی قرآن توجه ندارند و فقط به الفاظ آن توجه دارند فرموده است: «وای به حال کسانی که الفاظ قرآن را میان دو فک خود بگردانند اما در آن تعقل نکنند.»

رعایت تجوید و الفاظ قرآن دو بار در قرآن آمده است اما هدف قرآن حدود دو هزار بار به انسان امر شده است. هنگامیکه به مسئول مقابله پیشنهاد می‎شود که ترجمه آیات و تفسیر آیات را بخوانید (می‎گویند وقت می‎گیرد و جزء تمام نمی‎شود. و باید حتماً جزء تمام شود.) که این شیوه نه تنها سند و ریشه‎ای ندارد بلکه برخلاف فرمان حضرت علی (ع) می‎باشد که فرموده است: «اگر یک آیه از قرآن را بخوانید و به آن عمل کنید بهتر از خواندن کل قرآن است.» مقابله نباید عادت باشد بلکه عبادت باشد. بهترین عبادت، هدایت و تفکر در آیات خداوند است.

بنابراین، چون نگارنده مقاله این روش بدون نتیجه و و تکراری مقابله‎ها را نمی‎پذیرفت پیشنهاد کرد که قاریان ضمن قرائت آیات، ترجمه آیات هم بخوانند و بعلاوه مطالب و احادیثی از اولیای دین در رابطه موضوع قرائت شده بیان کنند. همچنین درباره آیات توضیح داده شود. بعلاوه مشکلات روز جامعه نیز در مقابله‎ها بررسی و راهکارهای مفید به مسئولین ارائه دهند. اما متأسفانه بیشتر مقابله هایی که برگزار می‎شود هیچ‎گونه ربطی با اهداف قرآن و مقابله ندارد. و این روش بدون هدف و بدون نتیجه را هر ساله تکرار می‎کنند! تکرار یعنی ماندن، یعنی مردود، یعنی بازماندن از توسعه علمی که در این خصوص رسول گرامی اسلام (ص) هشدار داده است: «مبادا دیگران از عمل کردن به قرآن از شما پیشی بگیرند.» اما چون پیروان قرآن در زندان لفظ و افکار مادی مانده‎ و به اهداف علمی قرآن توجه نکردند  سخن پیامبر را فراموش کردند در نتیجه دیگران پیشی گرفتند. اهداف قرآن ترویج پیام آن است که عبارتند از: توسعه علم و دانش؛ هدایت و آگاهی مردم، رعایت عدالت در قضاوت‎ها، اصلاح اشتباهات در پرتو امر به معروف و نهی از منکر می‎باشد.

قرآن کتاب خودشناسی، خداشناسی، مردم ‎شناسی و جامعه ‎شناسی است.

لذا پیروان قرآن نیز باید دارای افکار و اهداف اجتماعی باشند و از تک‎روی و سلیقه‎ای عمل کردن جداً پرهیز کنند و مصلحت جمع را بر فرد ترجیح دهند. اما متأسفانه بسیاری از پیروان قرآن برخلاف قرآن دارای افکار و اهداف فردی و سلیقه‎ای هستند و همین امر باعث شده تا مسلمانان از جهانی شدن اسلام که یک دین جهانی است باز بمانند. این ضعف مهم نتیجه‎ی بی‎توجهی به علوم بی‎پایان قرآن است. زیرا مهم‎‎ترین عامل پیشرفت و توسعه هر جامعه‎ای علم و دانش است. چنانکه اگر جامعه‎ای دارای امکانات مادی و رفاهی باشد اما علم و آگاهی نباشد این جامعه عصر جاهلیت قبل از اسلام است. بنا به ارزش حیاتی علم در جامعه، خداوند در اولین کلام وحی به رسول گرامی اسلام فرموده است: «بخوان» و پیامبر اسلام (ص) فرموده است: «ز گهواره تا گور دانش بجوید» و «علم را بیابید حتی اگر در کشور چین باشد.» حضرت علی (ع) فرموده است: «پاداش دانشمندان نزد خداوند از پاداش روزه‎داران، شب نماز خوان که راه خدا به جنگ می‎رود بزرگ‎تر است.» پیام‎آور دین می‎فرماید: «کسانی که برای فراگیری علم از خانه بیرون می‎آیند ملائک به استقبال آنها می‎روند.»

قرآن معیار ارزش‎ها و ضدارزش‎ها در جامعه است لذا باید به عنوان اولین نیاز و در درون زندگی که کامل‎ترین قانون برای کمبودها، نارسایی‎ها و بی‎عدالتی‎ها در جهان است معرفی شود. نه در کنار زندگی که بخوانید تا به ثواب برسید. ثواب قرآن هنگامی است که در پرتو آیات وحی هدایت شده و بنده خدا شویم نه بنده خود! نه بنده انسانی گناهکار! اما متأسفانه هستند پیروان و قاریان قرآن که به جای اطاعت محض از خداوند، از یک انسان گناهکار اطلاعت محض می‎کنند و هرچه سرپرست یا رئیس گروه یا اداره گفت بدون اعتراض انجام می‎دهند. که این عمل شرک به خداوند است و نه بنده پست و مقام، بنده زر و زور نشویم. اگر قرآن، نماز، دعا و ذکر صلوات ما بلند باشد اما مبتلا به وام‎های ربوی و رشوه شویم. غذای مردم را احتکار کنیم، از خلافکاران حمایت کنیم، انتخاب و قضاوت ما ناآگاهانه باشد آیا در ذکر و ارتباط با خالق خود راست گفته‎ایم یا دروغ گفته‎ایم؟

قرآن برای تمام امور زندگی، تربیتی، اقتصادی، بهداشتی، نظم و انضباط و ... برنامه دارد همه امور زندگی باید با معیار قرآن سنجیده شود هر برنامه‎ای بدون معیار قرآن انجام بگیرد مردود بوده و به زیان روند تکامل دین اسلام است. مانند: تعزیه‎خوانی که هیچ‎گونه سند دینی و رسمی ندارد و از طرف چندین مرجع دینی هم باطل و مردود و حتی حرام اعلام شده است. بنابراین باید همه فرامین قرآن در مقابله‎ها مطرح شده و الگوی زندگی فردی و اجتماعی قرار بگیرد.

نکته مهم: ارزش معنوی و به تعبیری ثواب قرائت قرآن در صحیح خواندن یا کامل خواندن نیست. بلکه فهمیدن و درک مفاهیم آیات و احکام قرآن می‌باشد. زیرا قرآن یک کتاب جامعه‌شناسی و مردم‌شناسی است. هم گذشته و تاریخ بشر را به ما می‌آموزد و هم زمان حال و معاصر را و هم آینده را برای ما روشن می‌کند که چگونه باشیم و چه گونه زندگی کنیم تا از دیگران عقب نگیریم. و همیشه نو و کهنه نمی‎شود. چنانکه پیامبر اسلام (ص) فرموده است: «مبادا دیگران از عمل کردن به قرآن از شما پیشی بگیرند!» عمل کردن به قرآن، فراگیری علوم روز است چنانکه دیگران فرا گرفتند و به اختراع و اکتشاف و نوآوری پرداختند. و از ما پیشی گرفتند. اما ما با وجود علم بی‎کرانی که در اختیار داریم هنوز در زندان الفاظ مانده‌ایم! اگر تمام قرآن در سی شب ماه رمضان خوانده شود امّا سه کلمه جدید یاد نگیریم و سه اشتباه خود را اصلاح نکنیم! آیا این مقابله قرآنی ارزش معنوی دارد؟

ثواب و ارزش معنوی قرآن در اصلاح رفتار و گفتار و عملکردهای فردی و اجتماعی ما حاصل می‌شود نه در رعایت لفظ و تمام کردن جزء قرآن که پشتوانه علمی و عملی نداشته باشد!

همه مراکز دینی، قرآنی، فرهنگی مقابله‌ها باید محل تولید علم و دانش و ایجاد روحیه‌ی علمی و افکار جامعه‌شناسی و پرورش انسان‌های فکور و مصلح باشند. اما متأسفانه به علت بی‌توجهی به اهداف اصلی قرآن، بعضی از استادان و قاریان نه تنها عامل اصلاحات اجتماعی نیسند بلکه خود عامل اختلاف و ناهنجاری در جامعه هستند و به علت ضعف اعتقادی به قرآن نمی‌دانند که هر نوع بی‌قانونی و هر نوع سهل‌انگاری در حل نارسایی‌ها و علمی شدن جامعه و حمایت غیرقانونی نسبت به هرکس که در هر موقعیتی باشد به زیان دین و کشور و به سود دشمنان دین و کشور است.

شرایط برگزاری مقابله‌های قرآنی

اولین شرط برگزاری مقابله‌های قرآنی رعایت غذای حلال و حرام است. زیرا قبولی همه احکام دین رعایت غذای حلال است. و غذای حرام باطل‌کننده اعمال عبادی انسان است. چنانکه پیامبر اسلام فرموده است: «یک لقمه‌ی غذای حرام تا چهل شب هیچ عبادتی مقبول نیست.» در حدیثی دیگر فرموده است: «هر شب ملکی بر دیوار کعبه ندا می‌دهد ای مردم، هر ذکر و عمل خیری با غذای حرام مقبول نیست.»

دومین شرط برگزاری مقابله قرآنی داشتن نیّت الهی برای اصلاح کجروی‌های دینی و اجتماعی در جامعه زیرا هیچ کاری بدون نیت الهی ارزش معنوی ندارد و همانطور که نماز بدون نیت باطل است کلیه‌ی اعمال رفتار فردی و اجتماعی انسان هم بدون نیّت الهی باطل است. چرا که نیت در نماز باید در تمام امور فردی و اجتماعی جاری و ساری باشد.

سومین شرط برگزاری مقابله قرآنی آن است که برگزارکنندگان و مسئولان جلسه‌های قرآنی باید خودشان در مرحله‌ی اول قرآن‌شناسان باشند آنچانکه بتوانند قرآن را به صورت شفاهی، کتبی و عملی معرفی کنند. که قرآن چگونه کتابی است ولی چنانچه این آمادگی و آگاهی نداشته باشند در این باره تلاش کنند. تا با آگاهی و شناخت احکام قرآن را در جامعه قرآنی معرفی کنند نه تقلید کورکورانه از دیگران! زیرا تقلید عامل مهم رکود دین از جهانی شدن است.

چهارمین شرط برگزاری مقابله قرآنی: آن است که هنگام قرائت آیات کلام وحی خداوند همراه با ترجمه فارسی به زبان مردم باشد و سپس تفسیر و توضیح آیات انجام گیرد تا مستمعین قرآن، با اهداف علمی و اصلاحی قرآن آشنا شوند و در زندگی عمل کنند زیرا ثواب و ارزش معنوی شنیدن تلاوت قرآن هنگامی است که در فکر و عقل انسان تحول ایجاد کرده و افکار مادی را تضعییف و به پرورش و تقویت افکار معنوی توجه بیشتری کند.

در ماه مبارک رمضان در بسیاری شهرها و روستاها مقابله‌های قرآنی برگزار می‌شود. لذا نگارنده مقاله بنا به مأموریت الهی و وظیفه دینی و اجتماعی در بسیاری از مقابله‌ها در دورودگاه، آب‌پخش، زیارت، دهقاید، برازجان، نظرآقا شرکت کردم اما متأسفانه بیشتر مقابله بدون نیت الهی بود زیرا بحث و تبادل در مورد آیات خداوند و احکام دین و هشدارهای قرآن و مسائل روز جامعه انجام نمی‌گیرد حتی توجه ترجمه فارسی که زیر آیات نوشته شده است به ندرت خوانده می‌شود. در جواب می‌گفتند (که اگر ترجمه بخوانیم یا توضیح بدهیم جزء تمام نمی‌شود!) در صورتیکه تمام شدن جزء سندی ندارد، که باید حتماً تمام شود. زیرا همه‎ی ادعاها و اعمال و رفتار ما بخصوص امور دینی باید سند و مدرک داشته باشد. خداوند در سوره بقره آیه فرموده است: «حقیقت هر موضوعی با سند ثابت می‎شود. هدف قرآن فهمیدن و فهماندن و درس گرفتن و درس دادن و ترویج علوم قرآن است نه تمام شدن بدون علم!»

نتیجه شرکت در مقابله‌ها این است که بعضی مقابله‌ها از لحاظ کمی و کیفی فعال و قرائت قرآن همراه با ترجمه فارسی تفسیر و بیان احادیث اولیای و سپس خواندن زندگی‌نامه اولیای دین و اشعار دینی انجام می‌گیرد. مقابله‎هایی که در منطقه برگزار می‌شود اکثراً روخوانی و بدون نیّت و معنا و مفاهیم و تفسیر و ترجمه هم به ندرت صورت می‎گیرد. و فقط تکرار و تقلیدی از سال‌‌های گذشته صورت می‌گیرد.

قرآن کتاب اصلاح اشتباهات است. اما بسیاری از پیروان اشتباه خود را نمی‎پذیرند. نپذیرفتن اشتباه از هر طرف هرکس در هر موقعیتی که باشد نشانه تکبر و شرک به خداوند است. هنگامی که اشتباهات بمانند و اصلاح نشود ناهنجاری و مشکلات روزافزون شده و روند تکامل جامعه ضعیف و از توسعه باز می‎ماند که این عمل خیانت به کل جامعه است. قرآن یک کتاب جهانی است. چرا جهانی نشده است. عواملی که قرآن را از جهانی شدن باز داشته است باید در مقابله‎ها و جلسات دینی و فرهنگی بررسی شود نه قرائت‎های تکراری بدون هدف!

مقابله‎های تکراری همانند نماز و روزه‎های تکراری بدون هدف است که فقط در کنار زندگی انجام می‎‎گیرد. در صورتیکه در قرآن، نماز خواندن نیامده است، بلکه فرموده است برپا دارید نماز را. برپا داشتن، عمل کردن و در درون زندگی قرار گرفتن است که زندگی رنگ خدایی و مسیر معنوی و در نهایت تکامل انسانی که خدا می‎خواهند.

و تأسف‎بارتر و دردناک‎تر این که، هستند پیروان و قاریان قرآن که نه تنها توجهی به علم و دانش و فرهنگ جهانی و بی‎پایان قرآن ندارند بلکه علم و فراورده‎های علمی را حرام می‎دانند! حتی نوشتن مطالب و مقاله‎های قرآنی و دینی و چاپ کردن مطالب در روزنامه‎ها را حرام می‎دانند! و آنقدر در جهل و ناآگاهی هستند که توجهی نمی‎کنند خود قرآن و علوم گوناگون چگونه از آغاز تا به حال به ما رسیده است؟ این اعتقادات واپسگرایی باقی مانده از مذهبی‎یان در دوره قاجاریه است که علم روز و تحصیل علم در مدارس به سبک امروزی را علوم شیطانی و حرام می‎دانستند. بلندگو را بوق شیطان دانسته و در آن حرف نمی‎زدند. آسفالت خیابان را طاهرکننده نمی‎دانستند و روی آن راه نمی‎رفتند. می‎گفتند چون خاک نیست طاهر نمی‎کند! بی‎توجهی به علوم قرآن نشانه روشن نشناختن و امر حیاتی و هدایتی خداوند و اولیای دین و جهان‎بینی قرآن و مخالفت با نوآوری و نواندیشی و علم روز در جهان است.

دنیای امروز دنیای علم و دانش، دنیای تحقیق و آزمایش، دنیای تجربه و به گفته شهید مطهری جنگ مغزها و فرهنگ‎هاست. لذا همه پیروان قرآن بخصوص مبلغّان دینی، استادان قرآن، و مقابله‎های قرآنی مسئولیت خطیری بر عهده دارند که قرآن را به عنوان کامل‎ترین کتاب علم و دانش و فرهنگ و قانون در جهان معرفی کنند و خود نمونه عینی و عملی اهداف قرآن باشند. در غیر این صورت باید جواب‎گوی سهل‎انگاری خود در دادگاه الهی باشیم. و کلام آخر، مقابله محل تولید علم قرآن است نه تکرار الفاظ!