نظریه‌پردازی،نقد و آموزش داستان منوط به کشف و تحلیل ایده است

دراین نشست دکترمحمدرضا سنگری،دکتر مهدی کاموس، حجت‌الاسلام مهدی جهان،دکتر احمد شاکری(نویسنده کتاب) ‌و محمد‌حسن شاهنگی به ایراد سخن پرداختند.
   
اتفاقی ارزنده
دکتر سنگری درابتدای این جلسه گفت:انتشار این کتاب اتفاقی ارزنده است که باید آن را به فال نیک گرفت. نویسنده قلم و زبان خاصی دارد و توانسته بین مخاطبان جای خود را باز کند.موضوع چگونگی گسترش ایده اولیه در فیلمنامه و داستان باید مورد توجه اهل تحقیق قرار گیرد. کتاب «فلسفه ایده اولیه داستان»با این سؤال آغاز می‌شود که ایده اولیه داستان ازچه جنسی است وبا چه هدفی مورد توجه نویسنده قرار می‌گیرد؟ ما پیش ازاین کتاب سلول بنیادین داستان نوشته محمدرضا سرشار راداریم. خصوصیت اصلی این کتاب را باید در مخاطب و رویکرد آنها دانست. مخاطب این کتاب داستان‌نویسانی هستند که برای نوشتن داستان خود به‌دنبال یافتن سوژه خواهند بود. لذا مسأله اصلی این کتاب سوژه‌یابی یا ایده‌یابی است اما از آنجا که تا خود ایده روشن نشود، ایده‌یابی نیز مشخص نخواهد شد به این مقوله نیز به نحو مختصری پرداخته شده‌است. 
   
آثار ارزشمند دیگری در حوزه مانایی و میرایی ادبیات دفاع مقدس
دکتر مهدی کاموس در این نشست ابراز کرد: کتاب تئوریک در زمینه فلسفه ایده اولیه داستان با این حجم واقعا ارزشمند است. اولین اثری که از شاکری خواندم «عریان در برابر باد» بود که درهمین انتشارات سوره مهر چاپ شده بود. در همان سال‌ها با شاکری درخصوص ادبیات توحیدی و در حاشیه کنگره ایثار و شهادت بین سال‌های۸۹تا۹۱ مباحثه می‌کردیم. نویسنده آثار ارزشمند دیگری در حوزه مانایی و میرایی ادبیات دفاع مقدس،‌ادبیات سیاه دفاع‌مقدس تولید کرده که در حوزه نظریه ادبی درخور توجه است. پیشنهاد می‌کنم یک اصطلاح‌نامه در انتهای این کتاب درج شود.همچنین جای نمایه در انتهای کتاب خالی است. قطع و فونت کتاب خوب است.جایگاه ایده اولیه درمیان عناصرداستان ونسبت ومناسبات آن باعلل اربعه روایت داستانی مورد توجه نویسنده قرار گرفته است.علت صوری شکل‌دهنده روایت است؛ بنابراین، آنچه هیات داستان به‌واسطه آن محقق می‌شود علت صوری‌اش خواهد بود.
   
فلسفه‌نویسی کار پیچیده‌ای است
‌حجت‌الاسلام مهدی جهان در این نشست گفت: فلسفه‌نویسی کار پیچیده‌ای است و فلسفه مضاف نیز شرایط خاص خودش را دارد. ما در فلسفه مضاف، مسائل کلی علی و معلولی راموردتوجه قرارمی‌دهیم.در حقیقت درفلسفه مضاف دومحور کلان وجود دارد؛‌ علم و موضوعات آن. ایده اولیه چیزی است که حاکی از ظهور یک پدیده برای ذهن به منظور ارائه و تولید است. اگر این ایده در ادبیات باشد به آفرینش ادبی منجر می‌شود. نسبت فصول کتاب فلسفه ایده اولیه داستان متوازن نیست وبهتر است نویسنده آن را مورد بازنگری قراردهد.بایدبه این سؤال مهم بیندیشیم که یک کارهنری ازکجا شروع می‌شود؟ درسینما این عنوان با مفهوم بازنمایی گره خورده است وتعبیر نزدیک دیگری که دراین زمینه می‌توان ذکرکردمحاکات است که موازی باایده اولیه مطرح می‌شود.
   
مقوله چگونگی و کجایی داستان
احمد شاکری نیز در این نشست گفت: یکی از مهم‌ترین ضرورت‌های پرداخت به چنین مباحثی در حوزه فلسفه روایت، فهم ماهیت روایت و در نتیجه نسبت آن با مقوله دین و تبیین ادبیات داستانی دینی یا ادبیات داستانی انقلاب است.طبعا چنین نسبتی جز با شناخت طرفین نسبت محقق نخواهد شد و شناخت طرف ادبیات یا روایت داستانی از اهم مباحثی است که در شناخت لایه‌های آن تنزل پیدا می‌کند. بنابراین فهم این‌که داستان دینی چیست؟ دراین کتاب به پرسش‌هایی ازاین دست تبدیل می‌شود که داستان دینی در چه سطحی متصف به وصف دینی می‌شود؟ به تعبیری ماهیت دینی برای ادبیات درچه سطحی ازروایت قابل فرض است؟ آیا درسطحی که هنوزدرونمایه به‌واسطه عدم تمامیت روایت محقق نشده است،می‌توان روایت(ایده اولیه)رامتصف به دینی کرد؟این نویسنده پیشکسوت تأکید کرد: بحث دیگری که جنبه آفرینشی و کاربردی بسیار با‌اهمیتی دارد، مقوله چگونگی و کجایی داستان است. این‌که داستان از کجا می‌آید در ایده اولیه و در ضمن بحث از ایده‌یابی قابل بیان است. تردیدی در این نیست که فهم ایده‌یابی و این‌که اثر روایی در کوچک‌ترین کمیت خود و اولین مراحل شکل‌گیری‌اش از کجا می‌آید و چگونه شکل می‌گیرد نیازمند شناخت ایده اولیه یا همان کمیت ابتدایی است. 
   
مرحله نوزایی و تغییر و تحول
محمد‌حسن شاهنگی درانتهای این نشست گفت: تعیین ماهیت و واکاوی و دسته‌بندی خصائص ایده اولیه، گامی نخست در جهت ورود به چیستی بطون روایت و جوانب و لایه‌های آن خواهد بود.از این منظر، فلسفه ایده اولیه خود یکی از موضوعات اساسی در نیل به فلسفه روایت و پس از آن فلسفه ادبیات داستانی انقلاب اسلامی است. نگارنده کتاب فلسفه ایده اولیه داستان، با این فرض اولیه که ادبیات داستانی کشورمان به‌خصوص پس از پیروزی انقلاب اسلامی وارد مرحله نوزایی و تغییر و تحول شده و در مرحله گذار از تجربه ابتدایی به سمت اسلوب و صورت آرمانی است، رویکرد پیشینی را در پژوهش فلسفه ایده اولیه برگزیده است. از این مجرا ایده اولیه متوقع را به مثابه امر مفروض و موجود ذهنی برای شکل مطلوب ادبیات داستانی معیار مورد واکاوی قرار داده است.