ازسوی دیگر مشارکت سیاسی بهعنوان یکی از شاخصهای عمده توسعه تلقی میشود. زنان بهعنوان بخشی ازسرمایههای انسانی در هرجامعه، با مشارکت سیاسی خود میتوانند نقش تعیینکنندهای را در اداره کشور داشته باشند. البته رهبر معظم انقلاب نیز در دیدارشان با اقشار مختلف بانوان به مشارکت سیاسی زنان ونگاه ظریف و دقیق آنان به تحولات سیاسی اشاره کردهاند. بااینحال باید زمینههای رشد بانوان درعرصههای دیگر همچون اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... فراهم شود تا آنان بتوانند مشارکتهای خوبی را در مسائل سیاسی داشته باشند. بانوان ایرانی پس از انقلاب اسلامی نیز بهصورت مثبت نسبت به ابعاد مختلف نظام سیاسی حساسیت نشان دادند و رابطه فعالی با آن برقرار کردند. به گونهای که امروزه سیاستهای مشارکت زنان بهسوی اهدافی والا گام برداشته است. نقش مشارکت زنان در مسائل سیاسی موضوع پراهمیتی است که ما را بر آن داشت تا گفتوگویی با دکتر محمدصالح حسینزاده، جامعهشناس و مدرس دانشگاه در این خصوص داشته باشیم.
وضعیت مشارکت سیاسی زنان را در جامعه امروز نسبت به پیش از انقلاب چگونه ارزیابی میکنید؟
اثری که مردم در فضای سیاسی کشور تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی داشتند، بسیار کم بود. تقریبا تا سال ۱۳۴۱ چیزی به نام انتخابات و حضور زنان در عرصههای اجتماعی نداشتهایم. پس از این سال کمکم فضای ورود مردم به عرصه سیاسی و اجتماعی جامعه فراهم شد. بعد از پیروزی انقلاب مردم در فرآیند جامعه و تصمیمسازی برای حکمرانان اثرگذار شدند. چهبسا در انتخابات اول مجلس خبرگان شاهد حضور یک بانو بودیم که این شروعی جدی برای اثرگذاری آنان در این عرصه بود. ورود بانوان پس از انقلاب اسلامی و در عرصههای مختلف افزایش پیدا کرد. حضور در مجلس شورای اسلامی، شورای شهر و ... در مجموع به نسبت سالهای پیش از انقلاب اسلامی ورود محسوسی است و اصلا با پیشاز این دوره قابل قیاس نیست، چراکه در دوره پهلوی زن بهعنوان یک ابزار بود و هیچ دفاعی نمیشد از بانوان داشت و غالبا فضای رعب و وحشت برای آنان فراهم بوده است اما پس از این دوران، موضوع حضور زنان در رویدادهای مختلف کشور و همپای مردان را شاهد بودیم.
با توجه به این موضوع که بحث خانواده از اولویتهای اساسی زنان بهشمار میرود، آیا همه بسترها در کشور برای حضور آنان در مشارکتهای سیاسی فراهم است؟
باید نگاه نسبت به زن تغییر کند چراکه از نظر من بستر برای این موضوع فراهم است. اگر نگاه به زن یک نگاه برگرفته از اسلام سیاسی نسبت به او باشد قطعا اگر بستری هم نباشد، آن فضا ایجاد میشود. زن ایرانی که با شاخصههای اسلامی و وقار خاص دین مبین اسلام خودنمایی به معنای اثرگذاری را انجام میدهد، قطعا میتواند اثرگذارتر باشد اما اگر این نگاه وجود نداشته باشد و نگاه صرفا زنبودن، یانگاه صرف درخانواده بودن ونگاه وظیفه فرزندآوری باشد، قطعا زنان باید در عرصههاییهمچون آموزشوپرورش،فضای عالیکشور، مراکزدرمانی وبهداشتی و... حضورداشته باشندچراکه اثرگذاریشان میتواند فرآیند رشد و توسعه انقلاب اسلامی را فراهم کند. اگر چنین فضایی را ایجاد نکنیم، قطعا آسیب خواهیم دید اما آنچه که حائزاهمیت است بحث نگاه واقعی به زن است؛زن تراز انقلاب اسلامی، زن مکتبی باید باشد. با این نگاه به زنان میتوانیم فضا را شکافته و خدمات ارزنده خود را همچون ۴۴ سال گذشته داشته باشیم.
یکی از مقولههای مشارکت سیاسی زنان، حضور آنان در انتخاب نمایندگان مختلف است که شاید تغییرات مهمی را در ظرفیتهای قانونی برای این قشر فراهم کند. ارزیابی شما در خصوص این موضوع به چه شکل است؟
شاخصه اصلی مشارکت سیاسی بحث انتخابات است و زمانی که در این خصوص بهعنوان یک مؤلفه صحبت میکنیم عملا شاخصه ما انتخابات میشود. رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیرشان با اقشار مختلف بانوان هم بر این موضوع تاکید داشتند. طبق بیانات ایشان، زن باید از فضای فردگونگی خارج شود و با نگاه جمعی و خانوادگی و با نگاه تقدسی که خانواده میتواند در فضای سیاسی جامعه داشته باشد، در چنین عرصههایی حضور داشته باشد. نگاه زن اسلامی به حوزه انتخابات نباید فردگونه باشد بلکه باید نگاهی داشته باشد که بتواند خانوادهای را با خود همراه کند؛خانوادهای که براساس آگاهی و بصیرت تشکیل شده است. مادر خانواده میتواند یک اجماع فکری را ایجاد کند و یک خانواده را وارد فضای انتخاباتی کند که هم درصد آرای شرکتکنندگان بالا رفته و هم انتخاب دقیقتر و بهتری را داشته باشیم. ازطرفی نگاه سوء و تهدیدآمیزی که غرب به کشور دارد را با شوری که بهواسطه حضور این خانواده و این همسر و این مادر رخ میدهد، میتواند تمهیدات را خنثی کند و اقتداری به جامعه دهد که بتواند در عرصه داخلی و بینالمللی اثرگذار باشد و دشمن را ناامید کند. دغدغه اصلی رهبری هم از بین بردن نگاه سلبی و ابزاری نسبت به زن است. همچنین ایشان بر نهاد خانوادهای که مدیر داخلی و راهبر آن زنان هستند، تاکید دارد. زنان میتوانند در عرصه سیاسی موجی را ایجاد کنند که همین موج، مردان را هم همراه موضوع انتخابات کرده و برای کشور اقتدارآفرین باشد.