تجربه چینی برای دریای ایرانی

دراین سال‌ها، دولت‌های مختلف به‌صورت فراگیر دراین راستا تدابیری را اتخاذ کرده‌اند. دراین مطلب تلاش می‌شود که تجربه کشور چین به‌ عنوان یک الگوی موفق در این حوزه مورد بررسی قرار بگیرد.توسعه دریامحور در چین به‌عنوان بخشی از پروژه «راه ابریشم دریایی» یا «راه ابریشم اقیانوسی» از سال۲۰۱۳ آغاز شده و همچنان به عنوان یک استراتژی اصلی در حوزه اقتصادی و ژئوپلیتیک این کشور مطرح است. این پروژه برای افزایش تأثیر چین درتجارت جهانی و افزایش ظرفیت حمل و نقل دریایی و برخی زیرساخت‌های مرتبط، ازجمله بنادر و زیرساخت‌های حمل و نقل جاده‌ای و ریلی، در نواحی ساحلی و دریایی این کشور اجرا می‌شود.در این پروژه، بنادر استراتژیک در سواحل چین به‌منظور تسهیل تجارت بین‌المللی و اتصال به زیرساخت‌های حمل‌ونقل متناسب با توسعه دریا‌محور ایجاد شده‌اند. این طرح شامل ساخت و گسترش شبکه راه‌آهن، جاده‌ها و زیرساخت‌های حمل‌ونقل دریایی می‌شود تا حرکت کالاها و افراد را تسهیل کند.علاوه بر این، مناطق آزاد تجاری در نواحی ساحلی تأسیس شده‌اند که به سرمایه‌گذاران خارجی تسهیلات مالی و حقوق گمرکی ساده‌تر را فراهم می‌کنند. این اقدامات با هدف جلب سرمایه‌گذاری و تسهیل تجارت و تبادل فناوری انجام شده‌اند. همچنین، چین همکاری‌های فراوانی با کشورهای دارای مرز دریایی آغاز کرده است. توافق‌نامه‌های همکاری اقتصادی، تبادل فناوری و تسهیل تجارت از مهم‌ترین اقدامات این همکاری‌ها به شمار می‌روند.چین برای تحقق اهداف طرح جاده ابریشم دریایی اقدامات گسترده‌ای را انجام داده است. این کشور به‌طور فعال در ساخت بنادر، ایستگاه‌های راه‌آهن و زیرساخت‌های حمل و نقل در مناطق مختلف مسیر جاده ابریشم دریایی سرمایه‌گذاری کرده است. این سرمایه‌گذاری‌ها باعث بهبود تسهیلات حمل و نقل و تجارت بین‌المللی شده است. همچنین، توسعه مناطق آزاد تجاری و ایجاد تسهیلات گمرکی از دیگر اقدامات چین برای تسهیل تجارت در این مسیر است. علاوه بر این، چین تلاش دارد تا همکاری‌های بین‌المللی در زمینه‌های اقتصادی و تجاری، تبادل فرهنگی و ارتقای ارتباطات مردمی را توسعه دهد. این همکاری‌ها باعث ارتقای تعاملات فرهنگی و اقتصادی بین ملت‌ها شده و به تحقق اهداف جاده ابریشم دریایی کمک کرده‌اند.تحلیل اقتصادی نشان می‌دهدکه این توسعه دریا‌محور درچین به افزایش تجارت و سرمایه‌گذاری، افزایش اشتغال، توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل و افزایش نقش چین در اقتصاد جهانی  فجر شده است. با این‌حال، چالش‌هایی نظیر مسائل محیطی، اقتصادی و اجتماعی نیز وجود دارد که ممکن است طی اجرای این پروژه مطرح شوند.
   
چین و جهانی‌شدن بنادر ملی
راه ابریشم دریایی چین به ارتباط بنادر مختلف درکشورهای مختلف اطراف اقیانوس هند و اقیانوس آرام مرتبط می‌شود. چین توسعه پروژه‌های زیرساختی و پایگاه‌های دریایی در بسیاری از کشورها را در چارچوب این ابتکار انجام داده است. برخی بنادر و پروژه‌های مهم شامل موارد زیر هستند:

بندر گوادر، پاکستان: گوادر یکی از بنادر کلیدی در راه ابریشم دریایی است و چین در اینجا پروژه‌های بندری و اقتصادی گسترده‌ای را اجرا کرده است.

بندر هامبانتوتا، سریلانکا: چین در سریلانکا پروژه بندر هامبانتوتا را توسعه داده است که به طور مستقیم با راه ابریشم دریایی مرتبط است.

بندرکیاوکپو، میانمار: چین در میانمار پروژه بندر عمیق کیاوکپو را راه‌اندازی کرده است که به‌منظور کاهش وابستگی به تنگه مالاکا برای واردات نفت و گاز به چین مطرح شده است.
 ‌
بندر چابهار، ایران: چین در ایران در حاشیه راه ابریشم دریایی پروژه‌هایی اجرا کرده است؛ ازجمله توسعه بندر چابهار که نقش اساسی در توسعه ارتباطات دریایی و تجاری دارد.
 ‌
بندر خلیج‌فارس، عمان: عمان نیز یکی از همکاران در این طرح است و بنادر چین در خلیج‌فارس نقشی مهم در توسعه ارتباطات دریایی با کشورهای این منطقه ایفا می‌کنند.
 
این پروژه‌ها و بنادر نشان‌دهنده تلاش چین برای گسترش تأثیر و توسعه همکاری‌های اقتصادی و امنیتی در مناطق مختلف جهان است.

سیاست‌های پیشنهادی برای ایران
با توجه ‌به سیاست‌های کلی توسعه دریا‌محور که بر اساس ابلاغ مقام معظم رهبری صورت‌گرفته است، می‌توان نتیجه گرفت که توسعه دریا‌محور به‌عنوان یک استراتژی ملی، ایران را به بهره‌مندی حداکثری از ظرفیت‌ها و منابع دریایی و اقیانوسی تشویق می‌کند. این سیاست‌ها به طور خاص بر افزایش حضور ایران درسواحل، فراسواحل، دریا واقیانوس تاکید دارد و به‌منظور احراز جایگاه شایسته جهانی ومنطقه‌ای دربهره‌گیری ازدریاهااقدام می‌شود.سیاست‌های توسعه دریا‌محور در ایران شامل یکپارچگی در سیاست‌گذاری در امور دریایی، ایجاد قطب‌های توسعه در سواحل و پس‌کرانه‌ها، تسهیل سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، تدوین طرح جامع با تاکید بر هویت ایرانی - اسلامی، بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌ها و منابع زیست‌بوم دریایی، تامین وارتقای سرمایه انسانی، همکاری‌های اقتصادی با کشورهای همسایه، افزایش سهم کشور در حمل‌ونقل دریایی و حمایت ازسرمایه‌گذاران بومی و محلی می‌شوند. این سیاست‌ها نه‌تنها به توسعه اقتصادی دریا‌محوروارتقای حضور ایران درکریدورهای بین‌المللی اشاره دارند، بلکه تاکید بر حفاظت از محیط‌زیست دریایی و تعامل مؤثر با سایر کشورها نیز جزو اهداف این راهبرد ملی است.