چرا رشد اقتصادی در سفره مردم دیده نمی‌شود؟

برخی کارشناسان بر این باورند دولت در حال تغییر سیاست‌گذاری دربخش اقتصاد است، اما این اقدامات کافی نیست و رشد‌هایی که منجر به تولید نشود در سفره خانوار‌ها تاثیری نخواهد داشت. دراین‌باره جام‌جم گزارشی تهیه کرده که جزئیات آن را در ادامه می‌خوانید. 

بررسی وضعیت سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی (به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵) مبین آن است که در سه ماهه دوم سال ۱۴۰۲ «تشکیل سرمایه ثابت ناخالص» از رشد ۶.۴درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل برخوردار شده است؛ به طوری که در دوره مزبور، رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در دو زیربخش اصلی «ماشین‌آلات» و «ساختمان» به ترتیب معادل ۱۱.۸ و ۳.۴ درصد بوده است. رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در سه‌ماهه دوم سال ۱۴۰۱ معادل ۶.۶درصد و در دو زیربخش اصلی «ماشین‌آلات» و «ساختمان» به ترتیب ۱۱.۸ و ۳.۹درصد بوده است.

در مجموع عملکرد تولید ناخالص داخلی کشور به قیمت پایه در شش‌ماهه اول سال ۱۴۰۲ با احتساب نفت و بدون احتساب نفت به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵ به ترتیب به ۸۱۱۰.۷ و۷۳۵۵.۴هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب با افزایش ۴.۷و ۳.۶درصدی همراه بوده است. تحقق رشد اقتصادی مثبت در فصول اول و دوم امسال و در امتداد رشد اقتصادی مثبت کلیه فصول سال ۱۴۰۱ حکایت از تداوم رشد قابل قبول فعالیت‌های اقتصادی در کشور دارد.
 
رشد ناخالص داخلی

بررسی عملکرد رشد اقتصادی بر حسب گروه فعالیت‌های اقتصادی (به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵) نشان می‌دهد، رشد تولید ناخالص داخلی در سه ماهه دوم سال ۱۴۰۲ حاصل تحقق رشد مثبت ارزش افزوده در تمامی گروه‌های اصلی بوده است. لازم به توضیح است در دوره مزبور، رشد محقق‌شده گروه‌های «نفت و گاز»، «صنایع و معادن»، «خدمات» و «کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری» نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب معادل ۱۷.۸، ۳.۷، ۲.۷ و ۰.۱ درصد است. بررسی عملکرد رشد اقتصادی بر حسب گروه فعالیت‌های اقتصادی در شش‌ماهه اول سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد، رشد ارزش افزوده گروه‌های «خدمات»، «نفت و گاز»، «صنایع و معادن» و «کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری» نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب معادل ۴.۲، ۱۷.۱، ۳.۸ و ۰.۷درصد بود که به ترتیب از سهمی معادل ۲.۳، ۱.۴، ۰.۹، و ۰.۱ واحد درصد در رشد اقتصادی شش‌ماهه اول سال۱۴۰۲ برخوردار بوده است. در دوره مزبور ارزش افزوده بخش صنعت به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵ از افزایش ۰.۴درصدی نسبت به شش‌ماه اول سال ۱۴۰۱ برخوردار بود. رشد اقتصادی اتفاق افتاده مطلوب است، اما نکته قابل توجه اینجاست که چرا بسیاری از مردم بر این باورند که از این رشد بی‌بهره‌اند و در سفره خانوارشان محسوس نیست. در قدم اول باید گفت رشد پیاپی نکته مطلوبی در اقتصاد ایران بوده و از رشد‌های منفی، فاصله گرفته است. در گام بعدی به چرایی محسوس نبودن این رشد، پاسخ داده‌ایم. 

وحید شقاقی شهری، عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی در گفتگو با جام‌جم در این باره تصریح کرد: بر اساس گزارش مرکز آمار ایران چهار بخش اصلی در اقتصاد کشاورزی، صنایع و معادن، خدمات و نفت است که بر این اساس کشاورزی و صنایع و معادن رشد منفی داشته‌اند. کشاورزی منفی ۳.۲درصد و صنایع و معادن منفی ۰.۴درصد گزارش شده است. همچنین خدمات مثبت ۷.۵درصد و نفت حدود مثبت ۲۵.۶درصد بوده که در این دو بخش وضعیت مطلوب است. 

به گفته وی، بررسی بخش خدمات نشان می‌دهد رشد ناشی از توسعه کسب و کار‌ها مانند هتل و رستوران نبوده بلکه مربوط به بخش‌های واسطه‌گری است. از سوی دیگر درآمد‌های نفتی نمی‌تواند رشد پایداری برای اقتصاد ایران باشد؛ به این دلیل که در نوسان است. در بخش خدمات واسطه‌گری‌های مالی در بهار امسال ۴۳ درصد و در تابستان به ۱۷ درصد رشد رسید. 

به دنبال رشد با کیفیت

شقاقی شهری، کارشناس اقتصادی می‌گوید: زمانی رشد اقتصادی در سفره خانوار محسوس می‌شود که ناشی از رشد در بخش کشاورزی، صنایع و معادن و همچنین توسعه کسب و کار‌ها باشد. در واقع این رشد‌ها با کیفیت نیست، اما باید توجه داشت نسبت به گذشته وضع مطلوب‌تر شده که برنامه‌ریزی دقیق و بهتری را می‌طلبد. نفت و خدمات بخش‌هایی هستند که رشد آن‌ها در معیشت مردم کم اثر است. دولت از این آمار‌ها می‌تواند وضعیت اقتصاد ایران را تحلیل کند که اکنون بخش صنایع، معادن و کشاورزی نیازمند توجه و سیاست‌گذاری جدید است. در واقع زمانی رشد اقتصادی در سفره خانوار نمایان خواهد‌بود که حاصل فعالیت‌های مولد و تولیدی باشد.