سُـرهه،نگین دهستان برغان

سرهه از جمله روستاهای کم جمعیت استان البرزاست که از شمال به روستای‌سنج و وامکوه،از سمت جنوب به روستای برغان،از سمت شرق به روستای بریانچال و ازغرب به روستای ورده می‌رسد.

این دیار زیباو بکر، با داشتن آب و هوایی سرد و معتدل کوهستانی در شهرستان ساوجبلاغ  واقع شده  و در فصول مختلف سال به خاطر ویژگی های عالی و منحصر به فرد باعث شده افراد این مکان دنج را برای گردشگری انتخاب کنند.

وقتی فردی بخواهد دِهگردی کند واز کوچه های زییا و خانه های کاهگلی و قدیمی سرهه  دیدن نماید،ابتدا باید میدان روستا را پشت سر بگذارد.

اهالی روستا میدان ده را (لوسر)می نامند.اهالی میان سال  عصرها در این مکان دور هم جمع شده وطی  گفت وگودر مورد مسایل روز،یادی ازاتفاقات تلخ و شیرین  گذشته می کنند.

در این میدان حسینیه ای نیز به نام حسینیه حضرت زهرا(س) قرار دارد که در سال 1333 هجری شمسی تاسیس و بعد از انقلاب توسط اهــــــــــالی بازسازی شده است .

درقدیم الایام دراین مکان روحانی در دهه اول محرم تعزیه خوانان مطرح کشور برای اجرای آئین شبیه خوانی و  تعزیه دعوت می‌شدند.اما چند سالی است که خود اهالی این آئینی مذهبی را در این حسینیه برگزار می کنند .

مضاف بر این سرهه  دارای مکان های دیدنی فراوان دیگری است که در ذیل به  چند نمونه ی ازآن اشاره می شود:

سی چشمه:چشمه سرهه یکی از بهترین مکان های دیدنی این منطقه است که موجب شده تا سرهه  طبیعت بسیار زیبا وچشم نوازی داشته باشد عده ای معتقدند:چشمه سرهه شامل سی چشمه کوچک و یک چشـــــمه بزرگ می باشد .

البته قابل ذکر است:« آب آشامیدنی روستای سرهه از همین چشــمه که در دامنه کوه قرار گرفته،تامین می شود»

امامزاده موسی و بی بی نسا:این دو مکان به عنوان فضاهای معنوی و  مذهبی سرهه به حساب می آیند.امامزاده موسی پسر امام زین العابدین ( ع ) و کمی بالاتر از مزار خواهرش بی بی نسا قرار دارد . اهالی بین این دو امامزاده  که در فاصله ای نزدیک به هم واقع شده اند. بین الحرمین می گویند  .

فضای ساده این دو امامزاده،بین الحرمین ونوای دلنشین قرآن آرامش خاصی را هرشامگاه به زائران می دهد که وصف ناشدنی است .

رودخانه سُـرهه:رودخانه ای که از جویبارها و رودهایی که از کوه های سرازیر شده اند رودخانه پرجوش و خروشی را به وجود آورده اند که دل هر بیننده ای را به خود مجذوب می کند .حاشیه رودخانه سرهه در عصر های خنک تابستان میزبان خوبی برای مسافرین تازه از راه رسیده است .آنان مجال دارند با حال فرصت سفره ای بگسترانند و پس از خوردن یک عصرانه ؛لحظاتی چند را به استراحت بپردازند.

اهالی برای در امان ماندن از سیل رودخانه  کانال هایی را ایجاد و آب رودخانه  را به زیر درختان باغ های خود هدایت کرده اند .

عمله به جو:عمله به جو مراسمی است سنتی که هر ساله 40 روز بعد از آغاز سال جدید در سرهه برگزار می شود .

در این مراسم که تمام باغداران و مالکین بومی در آن حضور دارندنهر های آب لایروبی می شود.

اهالی درعمله به جو اقدام به ساخت بندگاه ( سَـربند ) که منشا آن از رودخانه به ورودی نهر آب است؛می نمایند  .

بعد از اجرای این رسم مقررمی گردد آب مصرفی باغداران به مدت یک سال تامین گردد.

شرکت کنندگان درپایان کار نیم روزه خود برای صرف ناهاری به یــــــاد ماندنی دورهم می نشینند.کدبانو در طبخ ناهار ملزم است فقط آبگوشت بار بگذارد .

زمان برداشت محصولات:بیشتر اهالی سرهه به باغداری مشـــــغول هستند . به همین منظور وقت و زمانی را برای برداشت محصولات خود در نظرمی گیرند که اهم آن را در پی می خوانید  : ....

برداشت توت و تهیه شیره از آن ( اواسط تابستان )

چیدن گردو ( ابتدای فصل پاییز )

برداشت زرشک که که به صورت خوردو در دامنه کوه ها می روید ( پایان مهر ماه )

برداشت آلوچه ( اواسط تابستان )

برداشت سماق ( اواخر مهر ماه )

چیدن کمان گوشت یا همان  قارچی که بعد از هر رعد و برق از زمـــــین می روید.  (دو ماه ابتدایی فصل بهار )

غذاهای سنتی:زنان سخت کوش سرهه علاوه بر پخت اشکنه ، کـــله جوش و فسنجان  ، برای تهیه غذاهای محلی راهی طبیعت شده و اقدام به چیدن سبزی هایی چون والک ، کنگر و دق دق کرده وبه هنگام پخـــت برنج درآن مخلوط کرده غذاهایی چون : والک پلو،کنگر پلـــــــــــو و دق دق پلو تهیه می کنند .

دامداری:برخی از اهالی سرهه به پرورش بز و گوسفند  مشغول هستند آنان دام های خود را برای چرا به حاشیه رودخانه و اغلب اوقات در دامنه کوه ها به چرا می برند .

مردم سخت کوش این دیاراز شیردام ها محصولات لبنی تولید می کنند که در سطح منطقه حرف اول را می زند .

پناهگاه صخره ای :

غاراُسکول در( پناهگاه صخره ای )،یک غار با قدمت هفتاد هزار سال پیش است و به تازگی آثاری از بقایای انسان اوّلیه در آن پیدا شده است.کارشناسان قدمت این غار را مربوط به دوره پارینه سنگی می دانند.

غار کشف شده در چهار کیلومتری شرق روستای سرهه واقع شده است.

اهالی به هر کدام از غارها «  اُسکُول »  می گویند و به دره ای که غارها در حوالی آن قرار دارند «  اُ سکُول دَر »می گویند .

نان محلی:اهالی سرهه اغلب اوقات برای تهیه نان به شهر مراجعه نمی کنند .آنان در منازل مکانی به نام مطبخ ایجاد کرده اند .در مطبخ تنوری

برای پخت نان  تعبیه شده است.

از جمله نان های محلی در سرهه به توتک ، لواش محلی ، مغزی ، سبزی و نان دوبندی ( لواش با ضخامت بیشتر ) می توان اشاره کرد.

درختان سرهه :

چندار= چنار ( قدمت این  درخت که در میدان روستا واقع شده شش صد سال می باشد )

جوز دار= درخت گردو

توته دار = درخت توت

تبریزی دار= درخت تبریزی

کبوته =  سپیدار

وندار=درختی که خیلی انعطاف دارد

سوغات سُـرهه:

لور محلی

گردو

شاه توت

آلو خشک

توت هرات 

وجه تسمیه سرهه

برخی اهالی با تکیه بر این که روستا در سراشیبی قرار گرفته و جنس زمین آن سست و رونده است ؛ نام (  سُـرِ ــِ  ) که امروزه به ( سُـرهه ) مبدل شده ، را برایش در نظر گرفته اند .

عده ای دیگر انتخاب این نام را به خاطر فراوانی پرنده ای به نام سهره در این روستا می دانند که یه مرور زمان به ( سُـرهه ) تغییریافته است.

اهالی سُـرهه به زبان تاتی که با گیلکی آمیخته شده ، تکلم می کنند .

اگر تمایل دارید به این روستا سفر کنید باید یکی ازمسیرهای زیر را انتخاب کنید :

ابتدا باید به استان البرز سفر کنید.آن گاه بعد ازپشت سر گذاشتن  جاده برغان آن را تا سرهه ادامه دهید، تابلوهایی که  در این مسیر نصب شده ،می تواند  شما را برای رسیدن به این روستای سر سبز راهنمایی کنند.

علاوه بر این شما می توانید از اتوبان کرج ، قزوین ؛ وارد کُردان شوید و از آنجا به سمت برغان بروید.

در ادامه مسیر 200 متر مانده به ورودی روستای برغان ،  یک سه راهی را خواهید دید که مسیر روستای مقصد را نشان می دهد .شـــما می توانید در ادامه  راه قبل از روستای سنج در روستای سُـرهه توقف کنید .