تجارت ترجیحی ایران با کشورهای عضو اوراسیا، چهار سالی است که آغاز شده و طی همین زمان، تجارت ایران با این کشورها از ۲.۵میلیارد دلار به پنج میلیارد دلار رسیده است. با این حال کارشناسان معتقدند که ظرفیت تجاری ایران و اوراسیا با توجه به قابلیت این شش کشور میتواند به ۳۰ میلیارد دلار نیز برسد که این امر طبیعتا توسعه زیرساختهای تجاری کشورمان خصوصا راهاندازی و بهرهبرداری از کریدور شمال به جنوب و توسعه راهها و سیستم حملونقل کشورمان را میطلبد. از طرف دیگر با توجه به قوانین سختگیرانه کشورهای عضو اوراسیا خصوصا روسیه برای واردات کالاهای مختلف ازجمله محصولات کشاورزی، تولیدکنندگان و فعالان تجاری کشورمان باید روی کیفیت این محصولات کار کرده و آنها را به استانداردهای صادراتی موجود نزدیک کنند. تا پیش از این و براساس موافقتنامههای قبلی(تجارت ترجیحی با اوراسیا) فقط ۱۰درصد یا ۸۶۲ قلم مدنظر قرار میگرفت ولی در وضعیت فعلی ۹۰ درصد کالاها مورد موافقت ایران و پنج کشور عضو این اتحادیه رسیده که میتواند تجارت ایران با این کشورها را تا هشت سال آینده به ۵۰ میلیارد دلار نیز برساند.
صفر شدن ۸۷ درصد تعرفههای تجاری بین ایران و اوراسیا
سیدمحمدصادق قنادزاده، معاون ارتقای کسبوکارهای بینالمللی سازمان توسعه تجارت درخصوص توافقنامه جدید میگوید: بعد از حدود پنج سال مذاکرات فشرده میتوانیم اعلام کنیم که تا پیش از پایان سال میلادی توافق تجارت آزاد بین ایران و پنج کشور اوراسیا نهایی خواهد شد؛ به این معنا که بیش از ۸۷ درصد کالاهای تجاری تعرفه صفر خواهند داشت. وی تأکید کرد: این اتفاق ظرفیت مناسبی برای جهش تجارت کشور ایجاد خواهد کرد چرا که در همین مدت بهصورت آزمایشی و با توافقهای موقت از این شرایط استفاده کردیم، ظرفیت تجارتمان با اوراسیا دوبرابر شد و به حدود پنج میلیارد دلار رسید اما آمارها چند برابر شدن تجارت ایران و اوراسیا را پیشبینی میکند. همه زیرساختها برای این کار آماده شده و ظرفیت بخش خصوصی هم بهکار گرفته شده است تا بهزودی شاهد جهشی در تجارت کشورمان باشیم. چندی پیش، سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه گفته بود: متن توافقنامه دائم تجارت آزاد اتحادیه اوراسیا و جمهوری اسلامی ایران تدوین شده و در گام نهایی، پس از اعلام نظر کشورهای عضو به امضا خواهد رسید. همچنین آندری اسلپنف، وزیر تجارت اتحادیه اقتصادی اوراسیا پیش از این با بیان اینکه متن توافقنامه دائم تجارت آزاد این اتحادیه با ایران نهایی شده و آماده طی مراحل امضا و تصویب در مجالس است، گفت: این اتحادیه آماده است که حجم تجارت با ایران را به ۳۰ میلیارد دلار ارتقا دهد.
جزئیات صادرات کالاهای ایرانی
آمارهای گمرک حاکی از آن است که در نیمه نخست سالجاری ۶۴۹ هزار و ۴۰۶ تن کالا به ارزش ۱۹۴ میلیون و ۸۵۰ هزار دلار یا ۷۳۵۸ میلیارد و ۸۱۳ میلیون و ۲۳۱ هزار تومان به ارمنستان صادر شده است. از طرف دیگر در این بازه زمانی ۸۹۶۷ تن کالا به ارزش هشت میلیون و ۶۰۹ هزار دلار یا ۳۲۴ میلیارد و ۲۱۴ میلیون و ۹۱۵ هزار تومان به بلاروس صادر شده است. همچنین در نیمه نخست سالجاری یک میلیون و ۶۹ هزار و ۲۱۴ تن کالا به ارزش ۴۴۰ میلیون و ۳۵۹ هزار دلار یا ۱۶ هزار و ۶۱۹ میلیارد و ۲۰۳ میلیون و ۳۹۱ هزار تومان به روسیه صادر شده است. قزاقستان با ۸۶ میلیون دلار(۲۳۱ هزار و ۵۲۰ تن) و قرقیزستان با ۳۰ میلیون دلار(۲۵ هزار و ۱۱۴ تن) در رتبههای بعدی واردات کالاهای ایرانی در میان اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا قرار دارند.
تراز منفی تجاری با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا
مجموع تجارت ایران با پنج کشور عضو اوراسیا در شش ماهه نخست سالجاری به ۳ میلیون و ۹۰۹ هزار و ۷ تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۷۸۸میلیون و ۶۶۴هزار دلار میرسد. از طرف دیگر مقایسه آمار صادرات ایران به کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا و واردات از آنها نشاندهنده تراز ۲۷۰میلیون دلاری منفی و به نفع کشورهای عضو این اتحادیه بوده است.
واردات حدود ۲ میلیون تن کالا از اوراسیا
در نیمه نخست سالجاری ۵۴۷۶ تن کالا به ارزش ۲۳ میلیون و ۴۱۴هزار دلار یا ۶۶۷میلیارد و ۲۹۰میلیون و ۲۲۵ هزار تومان از ارمنستان وارد شده است. از طرف دیگر در این بازه زمانی ۱۴هزار و ۵۸۹ تن کالا به ارزش ۳۶ میلیون و ۳۶۷ هزار دلار یا ۱۰۳۶ میلیارد و ۴۷۱میلیون و ۸۵۹ هزار تومان از بلاروس وارد کشورمان شده است.همچنین طی این مدت روسیه با ۹۲۵ میلیون و ۳۶۹ هزار دلار (یک میلیون و ۸۰۸ هزار و ۸۷۰ تن) قزاقستان با ۴۰میلیون و ۳۹هزار دلار (۹۴ هزار و ۳۸۸ تن) و قرقیزستان با سه میلیون و ۶۵۷ هزاردلار(۱۴۳۶ تن) بیشترین واردات را به مقصدایران داشتهاند. نهادههای دامی درجدول واردات کالاها اساسی به ایران در رتبه نخست قرار دارد که از قضا بیشترین مبادی واردات ذرت، جو، سویا وکنجاله سویا از مبادی کشورهای روسیه و قزاقستان است.
تراز تجاری ایران با کشورهای اوراسیا
روسیه منفی ۴۸۵ میلیون دلار
ارمنستان مثبت ۱۷۱ میلیون دلار
قزاقستان مثبت ۴۶ میلیون دلار
بلاروس منفی ۲۸ میلیون دلار
قرقیزستان مثبت ۲۶ میلیون دلار