سدره‌ای بی‌منتها

برنامه «سدره» را هم باید از جمله این صحبت در کنار بزرگان دانست. برنامه‌ای با حال‌و‌هوای محرم و صفر که هر شب از شبکه پنج سیما روی آنتن می‌رود. این برنامه تلاش کرده در هر دهه، یک سرخط برای ارائه محتوا به مخاطبان داشته باشد. حضور در حرم سیدالشهدا و ارائه محتوای محرمی به مخاطبان، کار ساده‌ای نیست. هم ادب می‌طلبد و هم یک محتوای حرفه‌ای. مهیار عبداللهی تهیه‌کننده و مجری این برنامه است که تلاش کرده در کنار رعایت ادب حضور در کنار حرم امام حسین(ع)، محتوایی را به مخاطب ارائه کند که مناسب این روزهایش است.  سدره نام درختی در آسمان است که در قرآن هم به آن اشاره شده، انگار که بخواهد بگوید حب امام حسین(ع) مثل درختی بی پایان است. مثل همان سدره‌المنتهی. به بهانه بررسی برنامه محرمی سدره، با مهیار عبداللهی، تهیه‌کننده و مجری این برنامه گفت‌وگو  کردیم. 
مهیار عبداللهی تهیه‌کننده و مجری برنامه سدره در خصوص دغدغه‌اش برای ساخت این برنامه، به جام‌جم می‌گوید: امسال اولین سالی است که این برنامه روی آنتن شبکه پنج می‌رود. با این حال، گروهی که در این برنامه حاضر هستند، پیش از این به‌واسطه حضور در عتبات و ساخت برنامه در دیگر شبکه‌ها، تجربه این کار را داشتند. امسال هم من به عنوان تهیه‌کننده این دغدعه را داشتم که برای کشورمان که ‌ام‌القری تشیع است، کاری کنم. محرم و صفر دو ماهی است که برای دوستداران‌ امیرالمؤمنین از اهمیت بسیاری برخوردار است. همیشه برای من این دغدغه بوده که محرم و صفر باید تفاوتی با بقیه ماه‌ها داشته باشد. قبل از سقوط صدام که راه کربلا به نوعی برای مردم باز شد، برنامه‌های تلویزیونی از کربلا کارشان را آغاز کردند اما کافی نبود، چون مردم مشتاق دیدن حرم سیدالشهدا بودند. هنوز هم با این‌که خیلی‌ها قسمت‌شان شده که زیارت کنند، برای خیلی‌ها آمدن به اینجا آرزوست. خواستیم کاری کنیم تا مردم بدانند حوالی ۱۲ شب این ارتباط برقرار است و هر زمان اراده کنند، می‌توانند از راه دور تصاویر زنده کربلا را ببینند و زائر حرم امام حسین(ع) باشند. این دغدغه اصلی ما بوده که با توجه به گفته امام خمینی(ره) و تأکیدشان به زنده نگه داشتن محرم و صفر، می‌خواستیم این بنای برنامه ۶۰شب ما در محرم و صفر با شبکه پنج سیما باشد.

هر شب یک بانی

وی ادامه می‌دهد: یک نکته مهم درباره برنامه سدره، بانیان آن است. سدره هر شب یک بانی دارد. بانیان برنامه ما امامزاده‌هایی هستند که ریشه‌شان به امام حسین(ع) می‌رسد. هر شب هم یک امامزاده در برنامه ما به‌عنوان بانی روضه شبانه کربلا معرفی می‌شود و به همت همان امامزاده، برنامه را تقدیم مردم می‌کنیم. به‌نوعی با سازمان اوقاف و بقاع متبرکه مشارکت داریم تا طی ۶۰ شب، ۶۰ امامزاده که نسب‌شان به امام حسین می‌رسد معرفی شوند. کارشناس این بخش حجت‌الاسلام جواد علیرضایی است که مسلط به علم نسب‌شناسی بوده و خودش از ارادتمند به این امامزادگان است. تلاش‌مان این است که صحنه‌های ناب این شب و روز‌ها را چه به صورت زنده و در برنامه و چه به صورت آیتم طراحی شده از قبل، در کنار پخش مستقیم داشته باشیم. البته آیتم‌های ما کاملا به‌روز است. تصاویری که لازم داریم، همان روز گرفته می‌شود و به پخش می‌رسد. خود این مسأله تیم منسجم نیاز دارد که در تیم سدره آن را تجربه می‌کنیم.
عبداللهی درباره چالش‌های اجرای زنده هم این‌طور می‌گوید: کلا اجرای زنده حساسیت بالایی دارد، چون اولین اشتباه، آخرین اشتباه است. البته این شعار تخریب‌چی‌های دفاع‌ مقدس است. به‌هر حال ما باید در درجه اول حواس‌مان را جمع کنیم که ضریب خطا به صفر برسد. دومین مسأله این‌که، اجرا در این فضا مستلزم این است که برای خودمان خلوتی داشته باشیم تا بتوانیم این حال را منتقل کنیم. مردم به کلام و حال‌و‌هوای ما دل می‌بندند و گاهی با کلام و حال خوش، دل آنها به حرم سیدالشهدا وصل می‌شود. خیلی‌ها در این اتصال، حاجت‌شان را می‌گیرند. معتقدم که شیرین‌ترین نقطه‌ای که یک مجری می‌تواند اجرا کند، همینجا یعنی کربلاست. هر آمال و آرزویی یک انتهایی دارد اما تنها نقطه‌ای که ته ندارد و هرچقدر که باشی مثل یک خواب می‌گذرد، محضر امام حسین(ع) است. سقف پیشرفت یک مجری به‌خصوص در حوزه معارف این است که خدا قسمتش کند تا یک روز بتواند در چنین فضایی اجرا کند. ممکن است برخی بگویند سال تحویل در شبکه باشی اما من می‌گویم، ته آمال یک مجری، دیده‌شدن در قاب مطهر کربلاست. مرحوم شیخ جعفر شوشتری صاحب کتاب خصایص الحسینیه دو جمله ماندگار دارد که یکی از این جملات خطاب به مداح‌ها می‌گوید: هروقت می‌خواهی بخوانی (مداحی کنی)، تصور کن محضر حضرت زهرا(س) هستی. جمله دیگرشان این است که تا نسوزی نمی‌توانی کسی را بسوزانی. اول خودت باید در مصائب سیدالشهدا بسوزی تا این سوختن روی کلامت اثر بگذارد و به‌واسطه آن، افراد دیگر را به اشک برسانی. امام حسین(ع) فرمودند: که من کشته اشکم هیچ مؤمنی من را یاد نمی‌کند مگر این‌که در مصائب من اشک بریزد. 

چالش‌های اجرا در کنار سیدالشهدا

این تهیه‌کننده عنوان می‌کند: تلاش ما در برنامه سدره این بوده که بستری فراهم کنیم تا پل ارتباطی از جنس اشک از دیدگان مردم تا حرم سیدالشهدا شکل دهیم. تفاوت اجرا در اینجا با نقاط دیگر حتی در خانه خدا، این است که محضر سیدالشهدا حس امنیت و آرامش داریم. اینجا فنون اجرا خیلی معنا ندارد، بلکه باید از امام حسین(ع) بخواهیم اگر جلوه‌ای هست، خودشان عنایت کنند. اگر نگاه خودشان نباشد، ۶ دقیقه هم نمی‌توانیم برنامه اجرا کنیم چه برسد به ۶۰ شب. 
وی در خصوص بخش‌های مختلف برنامه سدره هم تصریح می‌کند: در برنامه سدره بخش‌های متنوعی داریم. برنامه ما به این صورت تقسیم‌بندی شده که از شب اول تا ۱۳ محرم (یعنی سوم امام)، در خدمت استاد مهدی‌امین فروغی هستیم تا درباره اصحاب سیدالشهدا صحبت کنیم. از شب ۱۳ به بعد، هر شب یک مهمان داریم که می‌تواند از چهره‌های مذهبی و فرهنگی کشور عراق یا خودمان باشد و کلا چهره‌هایی شناخته شده هستند. البته قرار نیست صحبت‌مان درباره تخصص آن فرد باشد بلکه هرآنچه درباره آن صحبت می‌کنیم، حول محور نام سیدالشهداست. قرار است امام‌حسین(ع) را از منظر آدم‌های مختلف به مردم معرفی کنیم. در کنار این، تلاش کردیم آیتم‌های تولیدی از کربلا را پخش کنیم. یکی از بخش‌هایی که می‌تواند برای مردم مفید باشد، معرفی نقاط کمتر شناخته شده در کربلا، نجف و کاظمین است. نقاطی که منتسب به اهل بیت است و تلاش‌مان این بوده که در بخش‌های از پیش‌ تولیدشده، معرفی‌شان کنیم. کار دیگری که قرار است انجام شود، معرفی شخصیت‌های برجسته علمی است که در نجف و کربلا دفن شده‌اند.
عبداللهی عنوان می‌کند: تلاش کردیم برای هر دهه، چند مدل آیتم را طراحی کنیم. در دهه اول، مخاطب بیشتر به دنبال حال و هوای کربلاست. حتی در تصاویری که می‌گیریم، تلاش می‌کنیم صدای محیط و مردم زائر را در برنامه داشته باشیم. همین لهجه‌های مردم عراق که مردم را به گرفتن نذری و نوشیدن آب دعوت می‌کنند، یادآور خاطرات دلنشینی برای مردم به خصوص در دوران اربعین است که اوج مهمان‌نوازی عراقی‌ها را شاهد هستیم. تلاش کردیم به بهترین شکل ممکن، از صدای فضا و محیط وام بگیریم. شاید خیلی‌ها از بلندگوی گمشدگان حرم هم خاطره داشته‌باشند. اینها کد‌هایی برای مردم است که می‌تواند خاطره تلخ و شیرین باشد که در نهایت به زیارت امام‌حسین(ع) شیرین شده. در بخش دیگر، پیام‌های مردم را منتقل کردیم تا حضورشان در برنامه حس شود. 

یک ارتباط مردمی 

وی ادامه می‌دهد: ما برای مردم برنامه می‌سازیم و برنامه‌ای را موفق می‌دانیم که حضور مردم در آن احساس شود. مشارکت آنها به این صورت است که می‌خواهند ما اینجا نایب‌الزیاره‌شان باشیم و سلام و نام‌شان را به امام منتقل کنیم. تلاش کردیم این اتفاق بیفتد. سامانه پیامکی ۱۰۰۰۰۵۶۳ را گذاشتیم تا مخاطبان نام و محل سکونت‌شان را بفرستند و سلام‌شان را منتقل کنیم. اتفاق دیگری که در سدره افتاده، ادای دین به قرآن کریم بود. در پی هتک حرمت به قرآن کریم، تلاش کردیم به اندازه توان‌مان به قرآن ادای دین کنیم که امام‌حسین(ع) هم دلبسته آیات آن بود. از مردم خواستیم با ارسال نام و نام خانوادگی و عبارت پویش، این نیابت را به ما بدهند که یک صفحه از قرآن کریم را به نیابت از آنها در حرم امام‌حسین(ع) قرائت کنیم. پیام‌های بسیاری از طریق همین سامانه داریم که در ساعت‌های مختلف به دست‌مان می‌رسد. نکته دیگری که قرار است در سدره اتفاق بیفتد، تغییر رویکرد ما بعد از سیزدهم محرم است. سعی می‌کنیم از منظر اجتماعی به سیدالشهدا نگاه کنیم و تم معارفی را تغییر دهیم، که تلفیقی از برنامه معارفی و اجتماعی خواهدبود و هر شب یک مهمان با یک قصه خاص در برنامه خواهیم داشت.

وجه تمایز «سدره»

عبداللهی درباره وجه تمایز برنامه سدره با برنامه‌های مشابه می‌گوید: ممکن است برنامه‌هایی روی آنتن برود که رویکرد‌های مختلفی دارند. آنهایی که الان روی آنتن هستند، بیشتر بحث‌شان کارشناسی است. ما تلاش کردیم مهمان‌محور باشیم و با حرف‌های کمتر شنیده شده از عاشورا، برنامه را تقدیم کنیم. دکتر ‌امین فروغی در دهه اول، بخش عمده‌ای از اصحاب امام‌حسین را معرفی کردند که شامل اصل و نسب آنها و چگونگی پیوستن‌شان به حضرت می‌شد. در عین حال، رجز‌های این اصحاب در روز عاشورا را هم بیان می‌کردند. شاید در برنامه‌های دیگر چندان به اصحاب پرداخته نشده‌باشد. وجه تمایز برنامه ما همین پرداختن به اصحاب امام‌حسین بوده است. دهه اول تا سیزدهم محرم، کارشناس داشتیم و بعد از آن تا دهه اربعین، هر شب یک مهمان داریم. دهه منتهی به اربعین، میزبان حجت‌الاسلام حاج محمد ابوالقاسم دولابی خواهیم‌بود که حافظ کل قرآن کریم و نماینده مردم زنجان در مجلس خبرگان و دستیار رئیس‌جمهور در حوزه روحانیت هستند. آقای سعید حدادیان قول دادند در دهه اربعین کنارمان باشند. انتهای شب اقامه روضه سیدالشهدا را داریم. یعنی روضه سیدالشهدا را از کربلا به صورت زنده هرشب داریم که جزء بخش‌های اصلی برنامه ماست.