ایران، مصون از جنگ غلات

از این‌رو طی دو سال اخیر بیشتر کشورهای جهان علاوه بر حمایت از تولید داخلی غلات از جمله گندم، واردات گسترده آن را در دستور کار قرار داده‌اند؛ به طوری که در آغاز جنگ اوکراین و روسیه، چینی‌ها ۵۰‌درصد از غلات موجود در بازارهای جهانی را خریداری کردند.

در سال۱۴۰۰ شاهد آن بودیم که کشورمان به‌دلیل غیر‌منطقی بودن نرخ خرید تضمینی گندم توسط دولت دوازدهم و تعیین قیمت ۵۰۰۰تومان برای خرید هر کیلو‌گرم، هفت‌میلیون و ۷۵هزار تن گندم وارد کرد که برای این میزان واردات حدود دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار ارز از کشور خارج شد.به همین دلیل با شروع به کار دولت سیزدهم، افزایش قیمت خرید تضمینی گندم برای کاسته شدن از میزان واردات و وابستگی به واردات گندم در دستور کار قرار گرفت و هر کیلوگرم گندم با افزایش ۱۳۰درصدی از ۵۰۰۰ تومان به ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان خریداری شد.همین امر سبب شد کشاورزان راغب به کشت گندم و تحویل آن به دولت شوند به طوری که در سراسر کشور ۱۱میلیون و ۵۰۰هزار تن گندم تولید شد که هفت‌میلیون و ۵۰۰هزارتن از این محصول توسط دولت خرید تضمینی شد. بقیه آن را که چهار میلیون تن بود عمدتا بخش خصوصی شامل شرکت‌های تولیدکننده ماکارونی، قنادی، کیک و بیسکویت خریداری کرده و بخشی از آن نیز برای تامین بذر سال آینده کشاورزان و برخی برای تامین آرد عشایر استفاده شد.در ابتدای سال زراعی جاری ۱۴۰۲ــ ۱۴۰۱ نیز که از مهرماه ۱۴۰۱ شروع شد دولت قیمت ۱۳ هزار تومان را برای هر کیلوگرم گندم تعیین کرد ولی در بهار سال جاری این میزان به‌دلیل افزایش هزینه‌های نهاده‌های کشاورزی به ۱۵‌هزار تومان افزایش یافت تا به صورت کلی نسبت به سال گذشته رشد۳۰‌درصدی را تجربه کند.به عبارت دیگر می‌توان گفت در سال ۱۴۰۰ قیمت خرید تضمینی گندم ۵۰۰۰ تومان بود که با افزایش ۱۳۰درصدی در سال گذشته به ۱۱هزار و ۵۰۰ تومان رسید، امسال نیز با توجه به اصلاحات صورت گرفته نرخ خرید تضمینی گندم به ۱۵ هزار تومان رسید که رشدی ۲۰۰درصدی را نسبت به سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد.با این حال کشاورزان معتقد بودند که باید ۱۷هزار تومان به‌عنوان قیمت خرید تضمینی گندم تعیین شود، با وجود آن‌که وزارت جهاد کشاورزی موافقت تلویحی خود را با این قیمت اعلام کرد اما چون سازمان برنامه‌وبودجه در بودجه سال جاری برای خرید گندم همان قیمت ۱۵ هزار تومان را تعیین کرده بود، قیمت خرید تضمینی گندم تغییری نکرده، هر چند که همچنان جلسات متعددی درخصوص تعیین نرخ خرید تضمینی گندم گرفته می‌شود.به همین دلیل به نظر می‌رسد اگر قیمت خرید تضمینی گندم دچار تغییری در ادامه شود، دولت مابه‌التفاوت ۲۰۰۰تومانی خرید تضمینی را به کشاورزان بدهد، چون در وضعیت فعلی از ابتدای فروردین ماه خرید تضمینی این کالای اساسی در سراسر کشور آغاز شده و تا اواخر مهرماه ادامه خواهد داشت.

آن‌طور که شرکت بازرگانی دولتی در مقام خریدار گندم و سازمان تعاون روستایی به‌عنوان مباشر خرید بیان کرده‌اند تا روز گذشته حدود هفت‌میلیون و ۵۰۰ هزار تن گندم در سراسر کشور از کشاورزان خریداری شده و بیشتر خرید این محصول نیز به استان‌های خوزستان، فارس، کرمانشاه و کردستان بر‌می‌گردد.از طرف دیگر طبق آنچه مسئولان وزارت جهاد کشاورزی و سازمان خواربار جهانی (فائو) اعلام کرده، ایران در سال جاری بیش از ۱۳ میلیون تن گندم تولید خواهد کرد که پیش‌بینی شده از این میزان هشت میلیون و ۵۰۰ هزار تن تا ۹ میلیون تن توسط دولت خریداری شود.هرچند این امر به معنی خودکفایی تولید گندم برای تامین آرد خبازی‌ها خواهد بود، که کشورمان سالانه دومیلیون تن دیگر برای ذخایر استراتژیک باید داشته باشد.همین امر سبب شده از میزان واردات گندم و وابستگی کشورمان به این کالا کاسته شود به طوری که آمارهای واردات گندم در فصل بهار نشان می‌دهد ۷۹۰ هزار و ۹۱۶ تن گندم به ارزش ۳۴۹ میلیون و ۱۲۶۵ دلار یا ۹۹۴۶ میلیارد و ۵۳۶ میلیون و ۴۵ هزار تومان وارد کشور شده، این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته یک میلیون و ۵۳۱ هزار و ۴۵۰ تن گندم به ارزش ۶۲۱ میلیون و ۴۲۷ هزار و ۴۷۰ دلار یا ۴۳۲۰ میلیارد و ۹۲۴ میلیون و ۸۹۵ هزار تومان وارد کشور شده بود. این آمار نشان می‌دهد واردات گندم در یک‌سال اخیر به لحاظ ارزش وزنی با کاهش ۵۲‌درصدی و به لحاظ ارزش دلاری با کاهش ۴۴درصدی مواجه بوده است.