حرکت روی ریل «خط سوم»

درباره این دغدغه‌ها می‌توان از منظر ساحت‌‎های متفاوت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... سخن گفت. در این میان تلویزیون هم تلاش دارد با نگاه خود در قالب مجله تصویری ویژه زنان ایران به این دغدغه‌ها بپردازد. این برنامه با عنوان «خط سوم» با تهیه‌کنندگی و کارگردانی هنری سیدیزدان ملک‌آبادی، سردبیری و اجرای سحر دانشور و کارگردانی تلویزیونی مهدی امدادی روی آنتن شبکه دو سیما می‌رود. در گفت‌وگو با تهیه‌کننده خط سوم درباره جزئیات آن بیشتر پرسیدیم.

برنامه خط سوم از تولیدات گروه خانواده شبکه دو، سه‌شنبه و چهارشنبه هر هفته حدود ساعت ۲۳ با محوریت بانوان ایرانی در مسائل مختلف، شامل آیتم‌های متفاوتی همچون «هدیه‌فرهنگی» با اجرای معصومه امیرزاده پیرامون معرفی کتاب، «تجربه زیسته» در قالب پادکست تصویری، «معرفی بانوان شاخص انقلاب اسلامی» با اجرای سمیه آقاجانی و «مردم چی میگن» با موضوع مصاحبه مردمی با توجه به موضوع برنامه پخش می‌شود. بازپخش این برنامه پنجشنبه و جمعه حوالی ساعت ۱۳ است.

پیروی از الگوی سوم
سیدیزدان ملک‌آبادی، تهیه‌کننده خط سوم درباره شکل‌گیری این برنامه و تناسب محتوا با نام آن به جام‌جم می‌گوید: از شهریورماه با سردبیر برنامه، خانم دانشور که کارشناس ارشد مطالعات زنان هستند کار را شروع کردیم. معمولا مسائل مختلف بانوان کشور ذیل مسائل مردانه دیده می‌شود یا با نگاه دولت‌هایی که عموما متشکل از آقایان بودند به مسائل زنان پرداخته شده است. رهبری، الگوی سومی را برای زن مقرر می‌کند که این الگو با نگاه فمینیستی و غرب مخالف است.
با چارچوب‌های سنتی که زن را فقط در فضای خانه می‌بیند هم مخالف است. در این الگو، زن پایبند به اصول خانواده است اما کنشگر اجتماعی و فعال سیاسی هم هست. براساس فرمایش رهبری و الگوی سوم، نام برنامه را خط سوم گذاشتیم. سعی کردیم در این حوزه به موضوع‌هایی بپردازیم که به آنها پرداخته نشده است. مثلا به موضوع معلولان پرداخته شده اما موضوع مادران معلول یا مادرانی که فرزندی با شرایط خاص دارند، مغفول مانده است. تعاون و تعاونی‌های زنانه، مد و پوشش و ظاهر (از این منظر که مسأله پوشش از نگاه حکمرانی و فرمان جامع‌تر است و به مسأله اقتصاد پوشش و... هم مرتبط می‌شود)، دختران و تجرد قطعی و... از موضوعاتی است که در این برنامه به آنها نگاه داشتیم.
ملک‌آبادی ادامه می‌دهد: مسأله مهم دیگر در ارتباط با برنامه این است که بیشتر عوامل خانم‌ها هستند. یعنی در تیم محتوایی برنامه یک آقا هم نداریم.
از ملک‌آبادی می‌پرسیم به‌عنوان یک مرد در جایگاه تهیه‌کننده چقدر برای شناخت دغدغه زنان با تیم محتوایی برنامه تعامل دارد؟ وی توضیح می‌دهد: صددرصد در تعامل با سردبیری هستیم. ضمنا علاوه بر تیم سردبیری، بالغ بر ۱۵ ــ ۱۴ نفر کارشناس جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی، مطالعات زنان و... از میان خانم‌های دانشگاهی داریم که بر محتوای برنامه نظارت می‌کنند. دخترانی هم هستند که به نویسندگی متن کمک می‌کنند. البته مهمانان آقا داشتیم ولی قوه‌ عاقله برنامه زنان هستند. در اجرا هم کار را به سردبیر برنامه، خانم دانشور سپردیم. چون می‌خواستیم کسی مجری برنامه باشد که به محتوا مسلط است. در این زمینه به دنبال چهره‌‌های مطرح تلویزیونی در حوزه اجرا و جذابیت‌های رسانه‌ای نبودیم.

همه راه‌ها به «خط سوم» می‌رسد
این برنامه کنار بحث کارشناسی، بخش‌های دیگری هم دارد. تهیه‌کننده خط سوم دراین‌باره عنوان می‌کند: برنامه را با بخش تجربه زیسته شروع می‌کنیم که نوعی پادکست تصویری است. در این بخش یک خانم تجربه‌ای که درباره موضوع هفته داشته را روایت می‌کند. مثلا یک مادر معلول از اتفاقاتی که برایش افتاده می‌گوید. این روایت را نویسنده می‌نویسد و ما آن را به صورت پادکست تصویری درمی‌آوریم. البته قسمتی داشتیم که درباره مردانگی و جایگاه مرد در خانواده بود که آن را به حضرت‌امام(ره) تقدیم کردیم. امام علاوه بر این‌که رهبر انقلاب بودند در خانواده هم به تقریظ فرزندان‌شان پدری بودند که راه‌های ورود به عرصه‌های مختلف را برای زنان بعد از انقلاب گشودند. در آن قسمت در بخش تجربه زیسته، صدای حضرت امام درباره نگاه‌شان به مسائل بانوان را پخش کردیم. یا قسمتی که درباره تعاون اجتماعی بود، با صدای خانم عصمت احمدیان که دارد از تجربه خود می‌گوید ــ به‌عنوان بانویی که تعاونی روستایی راه انداخته ــ پخش شد. پس گاهی تجربه‌ها با صدای شخص تجربه‌گر روایت می‌شود.
وی ادامه می‌افزاید: در بخش دیگر، معصومه امیرزاده، معرفی کتاب در حوزه مطالعات زنان که با موضوع هفته مرتبط است را برعهده دارد. سپس وارد بحث کارشناسی می‌شویم. همچنین یک مقاله تصویری داریم که مکمل بحث کارشناسی است. در بعضی از قسمت‌ها علاوه‌برآن، گزارش مردمی و رفت‌وآمدهایی به بیرون استودیو هم داریم. بخش معرفی چهره‌های شاخص زنان هم در برنامه وجود دارد. در سال‌های پیش و پس از انقلاب زنان شاخص بسیاری داشتیم که این خانم‌ها در حوزه‌های مختلف شخصیت‌های موفق بودند. این افراد در قالب نقاشی دیجیتال و نریشن برای مخاطبان معرفی می‌شوند. چنین کاری، نوعی الگونمایی است و هر قسمت به همین شخصیت شاخص تقدیم می‌شود.

به‌روز بودن، اصلی‌ترین دغدغه
مدتی است با توجه به رخدادهای کشور، توجه به موضوع زنان بیش از پیش شده است. از ملک‌آبادی می‌پرسیم سوژه‌های برنامه را چقدر متناسب با موضوعات روز یا نقدهایی که بیشتر در فضای مجازی مطرح می‌شود اختصاص می‌دهید؟
وی پاسخ می‌دهد: همان‌طور که گفتم اساسا دلیل ضبط برنامه به صورت هفتگی همین است. شاید بتوان ۲۶ قسمت این برنامه گفت‌وگومحور را در یک هفته ضبط کرد تا از نظر تولید و اجرا ارزان‌تر تمام شود اما ما داریم این برنامه را به‌صورت هفته‌ای دو قسمت می‌گیریم که تا پایان تیرماه ادامه دارد. اصلی‌ترین مسأله به‌روز بودن برنامه است که تاکید آقای بامروت‌نژاد، مدیر شبکه دوی سیما هم هست. برنامه به‌صورت هفتگی ضبط می‌شود چون می‌خواهیم با مردم در تعامل باشیم. برای نمونه سوژه مادران دارای کودک با شرایط خاص را مردم پیشنهاد داده بودند. افزون بر به‌روز بودن، به مسائلی می‌پردازیم که در رسانه‌ملی کمتر به آنها پرداخته شده یا با نگاه مردانه بررسی شده است. در این راستا احتمال این‌که فصل دوم را به‌صورت زنده اجرا کنیم هم وجود دارد. بخش تجربه زیسته و مقاله تصویری می‌تواند برای اقشار مختلف بینندگان دیدنی باشد اما به نظر می‌رسد گفت‌وگوها فضای تخصصی‌تری دارند و ممکن است همه نوع مخاطبی با آن ارتباط برقرار نکند. تهیه‌کننده درباره مخاطبان هدف برنامه تصریح می‌کند: مخاطبان اصلی برنامه ما نخبگان جامعه فعالان اجتماعی زنان هستند اما بسیاری از قسمت‌ها مثل مد و پوشاک، تعاونی یا دختران و حکمرانی و تفریح برای عموم مخاطبان بودند. در کل محتوای ارائه‌شده، نخبگانی اما نتیجه کاملا مردمی است. مثلا این را بررسی می‌کنیم که برای تفریحات دخترخانم‌ها چقدر امکانات و توان فکری داریم؟ اصلا به این اندیشیده‌ایم که دختران هم نیاز به تفریح دارند؟ این‌که در تهران سه پارک بانوان داریم چند درصد از نیاز دختران به تفریح را پوشش می‌دهد؟ در این موارد با مهمان گپ می‌زنیم.