«ساحل» در انتظار تحول دریامحور

البته توسعه گردشگری دریایی نیازمند نقشه راه و احصای محورهای اصلی همکاری در راستای برنامه‌محور شدن آن است که همکاری مستمر دو بخش خصوصی و دولتی را می‌طلبد. در این بین تعامل و هماهنگی سطوح مختلف دولت مهم‌ترین رهیافت توسعه گردشگری دریایی به‌شمار می‌آید. به‌طوری که همزمان با تدوین اسناد بالادستی، اقدامات عملیاتی و اجرایی با رویکرد افزایش انگیزه سرمایه‌گذاران بخش خصوصی تقویت و به موازات آن پویایی گردشگری دریایی به جریان بیفتد.

ایران دارای بیش از ۵۸۰۰ کیلومتر مرز آبی در شمال و جنوب و جزایر است. این در حالی است که مرزهای خشکی این کشور حدود ۵۷۰۰‌کیلومتر است. موضوعی که نشان می‌دهد باید سیاست‌های کشور دریایی‌تر باشد تا خشکی‌محور. موضوعی که سیامک مرندی، رئیس دبیرخانه شورای‌عالی صنایع دریایی نیز به آن تاکید داشته و با بیان این‌که به‌رغم ظرفیت‌های دریایی و پهنه ساحلی در توسعه گردشگری دریایی دچار ضعف قوانین هستیم، به جام‌جم می‌گوید: «در جنوب کشور قشم به‌عنوان بزرگ‌ترین جزیره و کیش از زیباترین جزایر خلیج‌فارس، محسوب می‌شود. جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک با آن ویژگی‌های خاص می‌توانند از جاذبه‌های گردشگری دریایی در منطقه باشنداما چندان توجهی به آنها نمی‌شود.»

محدودیت گردشگری به لب ساحل
وجود بیش از ۴۰۰ کیلومتر نوار ساحلی راهبرد جدیدی فراروی گردشگری مازندران ایجاد می‌کند تا به سمت اقتصاد دریاپایه گام‌بردارد. در حال حاضر استفاده سنتی و ابتدایی از دریای مازندران و تکیه آن به برپایی آلاچیق در حالی است که دست این استان از اقتصاد دریامحور خالی مانده است. نبود برنامه جامع و مهیا نبودن زیرساخت‌های مورد نیاز سبب شده تا گردشگری مازندران به لب ساحل محدود شود و ظرفیت‌های موجود در دریا در حوزه‌های مختلف ناشناخته باقی بماند. این وضعیت درحالی است که سالانه بیش از ۹۰‌درصد مسافران استان‌های شمالی برای بهره‌مندی از جاذبه‌های دریا به این مناطق سفر می‌کنند. در همین رابطه مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران توجه ویژه و حاکمیت مطلوب در گردشگری را موضوعی بسیار مهم عنوان کرده و معتقد است که می‌توان با مشارکت عمومی و خرد‌‌جمعی، همچنین پاسخگو بودن مسئولان و متولیان در هر دو حوزه سیاست‌گذاری و اجرا به این مهم دست پیدا کنیم. صادق برزگر با تاکید بر این‌که برای رسیدن به هدف نیازمند تغییر جهت از بالا به پایین هستیم و قطعا مشارکت شهروندان در پیشبرد امور بسیار ارزشمند است، می‌گوید: «اگر موضوع‌محور و برنامه‌محور حرکت نکنیم در سیاست‌گذاری‌ها و اجرای طرح‌های مختلف، شکست خواهیم خورد. با توجه به نقش مؤثر اقتصاد گردشگری در جامعه، حرکت به سوی شیوه‌های مطلوب مدیریتی، سیاست‌گذاری پایدارتر در حفاظت از جاذبه‌ها و منابع برای آینده این صنعت امری ضروری است.» وی اقتصاد گردشگری کشور، توسعه پایدار صنعت گردشگری، اشتغال‌آفرینی و بهبود فضای کسب‌و‌کار، افزایش سرمایه‌گذاری بین‌المللی در صنعت گردشگری و توسعه ساختارهای مشارکتی را از جمله مهم‌ترین پیامدهای اجرایی الگوی حکمرانی مطلوب در گردشگری عنوان می‌کند.

سفر ۵۰ میلیون مسافر به مازندران
بی‌شک مهم‌ترین مسائل و مشکلات مربوط به توسعه دریا‌محور را باید در نبود مدیریت یکپارچه در حوزه دریا، تغییر کاربری زمین با ساخت‌و‌سازهای غیرقانونی و بی‌ضابطه، مسائل اجتماعی و فرهنگی با نرخ رشد جمعیت بالا، مشکلات طبیعی و زیست‌محیطی، آلودگی نواحی ساحلی ناشی از کمبود زمین برای دفن زباله، بهره‌برداری بی‌رویه از منابع طبیعی، فرسایش نواحی ساحلی و کاهش تنوع زیستی دانست. توسعه گردشگری دریایی و ساحلی در استان‌های مشرف به دریا امری ضروری است و این مهم با ایجاد اسکله‌های تفریحی دریایی و ساماندهی فعالیت‌های گردشگری در سواحل تا حدود زیادی محقق خواهد شد. با این حال متأسفانه هنوز نتوانستیم آن‌گونه که باید از این ظرفیت‌های خدادادی، با فراهم ساختن زیرساخت‌ها استفاده بهینه ببریم. مسأله اقتصاد دریا‌محور یکی از موضوعات مهم در استان‌های شمالی به‌شمار می‌رود و در سیاست‌های کلی مورد توجه قرار دارد. در این میان ساحل از جمله مسائل مهم در حوزه اقتصاد دریاست از این‌رو تشکیل دبیرخانه توسعه اقتصاد دریا‌محور استان‌های شمالی ضروری به نظر می‌رسد و این دبیرخانه در مازندران تشکیل می‌شود. سالانه بیش از ۵۰ میلیون مسافر به مازندران سفر می‌کند و وجود دریا و جاذبه‌های آن فرصت بی‌نظیری برای رونق اقتصادی در استان فراهم کرده است اما بهره‌گیری از این ظرفیت نیازمند داشتن طرح‌های مدون و جامع است.

حلوا حلواهای دهن شیرین‌کن
سال گذشته وقتی وزیر ‌میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به هرمزگان سفر کرده بود در بازدید از سواحل، جزایر و زیرساخت‌های گردشگری این استان، سواحل و جزایر ایران و ساکنان این مناطق را برخوردار از بستر و ظرفیت بسیار بالا برای رونق گردشگری دریایی دانسته و بر ضرورت تدوین برنامه هدفمند، نقشه راه و تبیین محورهای همکاری با سایر سازمان‌ها و بخش‌های خصوصی برای توسعه گردشگری دریایی در استان‌های شمالی و جنوبی تاکید کرد.اما تاکیدات کافی نیست و باید حتما اقدامات عملی و حمایت از بومیان برای توسعه زیرساخت‌ها در دستور کار باشد، وگرنه با حلوا‌حلوا کردن دهان شیرین نمی‌شود.این‌که گروهی از ایرانیان با اشتیاق به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس سفر می‌کنند به علت وجود بازارهای تجاری و اقتصادی و البته ناشی از ضعف برنامه‌ریزی برای جذب و توسعه گردشگری است.