ضرورت توجه به فعالیت گالری‌های ایران

گالریداری در ایران در حالی دهه هفتم خود را پشت سر میگذارد که شاید هیچگاه تا این میزان محدود به مرزهای جغرافیایی نبوده است(غیر از سالهای جنگ تحمیلی که البته گالریداری چندان رونقی نداشت). این در حالی است که در دو دهه اخیر تلاشهای بسیاری انجام شد تا شعاع نفوذ هنرهای تجسمی ایران، مرزهای جغرافیایی را پشت سر گذارد و در منطقه و سپس فضای جهانی هنر حائز جایگاهی شود. رهاورد تلاشهای همهجانبه بخش خصوصی از دهه۸۰ تاکنون قابل اعتناست: سهم یکچهارمی هنر ایران از حضور و فروش در حراجهای منطقهای و نیز ارائههای شایسته هنر ایران در دوسالانههای مهم دنیا و نمایشگاههای موردی در اروپا غیرقابل کتمان است.گذشته از دستاوردهای مالی و ورود ارز به کشور، نفس حضور بینالمللی هنر ایران، انتقال جهانبینی و فرهنگ والای انسانی این مرز و بوم به دنیای معاصر است که این روزها به ورطه محاق افتاده است. سه سال بنبست کرونا ضربات جانکاهی به هنر خاصه هنرهای تجسمی وارد آورد و دامنهدار شدن فضای کنونی این آسیب را جدیتر کرده است. نکته آنجاست که در سالهای کرونازده پلتفرمهای بینالمللی، فضای ارائه و فروش آنلاین را پیش روی هنرمندان قرارداد، که هنر ایرانی را از چهار دیواری خارج میکرد، اما در این روزها این امکان نیز در دسترس نیست. رشد بیمحبای قیمت ارزهای خارجی و پایین آمدن ارزش پول ملی هم برپایی هرگونه نمایشگاه در خارج از کشور را سخت کرده و بیم این میرود هنر ایران از فهرستگان فعالان بینالمللی حذف شود. چنین موقعیتی بیش از هر چیز دل خواسته آنانی است که حذف هنر ایران را بهعنوان یک پروژه درازمدت مدنظر دارند. دیگر نکته تاریک این وضعیت از دست رفتن بازارهای بینالمللی است که حتما فرصتهای شغلی انبوه هنرمندان داخلی را به خطر میاندازد. به حتم تصمیمسازان این عرصه باید چارهاندیشی صحیحی در این خصوص انجام دهند، زیرا دامنهدار شدن وضعیت فعلی سفره هنرمند ایرانی را کوچکتر از همیشه خواهد کرد.این رویکرد میتواند با ساختارهای متفاوتی صورت گیرد، به روایت رسانهها چهار ماهی است اغلب گالریها، فعالیت چندانی ندارند و مدتی است برپایی نمایشگاههای هنری با وقفه روبهروست. پرواضح است در چنین شرایطی سفرههای کوچک اکثریت هنرمندان با مخاطره جدی روبهرو میشود اما یکی از خصوصیات بارز هنر این است که میتواند در قالبهایی مانند هنر کاربردی به نیاز روز پاسخ و خلاقانه و فعالانه به حیات ادامه دهد.اتفاقا تجلی آثار هنری در اشیا کاربردی از مبلمان شهری گرفته تا دیزاین داخلی منزل و محل کار پیشینه دیرین در فرهنگ ایرانیان دارد و بهروزرسانی این آیین کهن و بازتاب آن در آکسسوریهای معاصر میتواند زمینهساز حضور هر چه بیشتر هنر در متن زندگی مردم را فراهم آورد.نباید فراموش کنیم هنر ایران بالفعل در میان کشورهای همسایه دارای نفوذ است و اگر برنامهای مدون و راهبردی تهیه شود میتوان بازار اشتغال و حتی درآمدهای ارزی مبتنی بر هنر را گسترش داد. مولفه مهم دیگر این است که فروش اثر هنری غیر از کارکرد اقتصادی، توسعه فرهنگی و انتقال جهانبینی هم هست که میتواند فرهنگ والای ایرانیان را به دنیا بازتاب دهد. ضرورت توجه به جمعیت رو به تزاید هنرمندان تجسمی، توسعه بازار هنر و گسترش دایره خریداران آثار هنری است. به نظر میرسد کارآمدترین راهکار این مهم هم شکلدهی بازارهای منطقهای باشد.