تور صیادان، خالی از بیمه مشاغل‌سخت

بر اساس آمارها حدود ۱۴۰‌هزار صیاد در شمال و جنوب کشور مشغول به کارند که وضعیت درآمد مساعدی ندارند. آلودگی دریا و صید غیرمجاز سبب شده تا حال دریا مانند صیادان خوش نباشد و میزان صید کاهش یابد. شغل سخت صید و صیادی به‌عنوان مشاغل سخت پذیرفته نشده و هنوز مطالبات دیرینه صیادان مبنی بر کاهش حق بیمه و تعدیل صیادی نتیجه نداده است.

صید به هیچ عنوان قابل پیش‌بینی نیست؛ قبلا تورها کمی سنگین می‌شد اما حالا انگار دریا خسیس شده و صیادان با دستان خالی به خانه بازمی‌گردند. در این مواقع برخی از آنها می‌گویند که درآمد خود را با یارانه‌ای که می‌گیرند، تنظیم می‌کنند تا معیشت زندگی‌شان را تامین کنند. مدت‌هاست صیادان از مشکلات‌شان می‌گویند و هر سال با شروع فصل صید در اوایل پاییز قول‌هایی می‌شنوند که بعد از گذشت زمان معلوم می‌شود همه وعده بوده است. بیش از یک دهه است مصوبات گوناگونی برای بهبود وضع کار و معیشت این قشر به تصویب رسیده و آخر سر مشخص می‌شود فقط چند برگ کاغذ سیاه شده هستند و گرهی از مشکلات صیادان باز نکرده‌اند. حدود ۴۲۰۰ صیاد عضو شرکت‌های پره در مازندران هر سال و از نیمه دوم پاییز دل به دریا می‌زنند تا طی شش ماه فصل سرد سال تا کمر در آب سرما زده دریا فرو بروند و در باد و توفان و موج‌های خروشان جان‌شان را به خطر بیندازند تا بتوانند روزی خود و خانواده‌شان را به دست بیاورند. صیادانی که کورسویی در آینده خود نمی‌بینند و کاهش سالانه میزان صید و کم شدن درآمدها دل آنها را خالی و خالی‌تر می‌کند.

مصوباتی که خاک می‌خورد

هشت سال پیش و در ماه‌های پایانی سال۹۲ بود که دولت طی مصوبه‌ای حرفه صید و صیادی را به‌عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور به‌شمار آورد اما با گذشت حدود یک دهه هنوز این مصوبه به دلیل تامین نشدن منابع مالی اجرایی نشده است. خواسته‌ای که صیادان مازندران به‌عنوان مهم‌ترین مطالبه خود از دولت سیزدهم مطرح می‌کنند. آنها می‌گویند بارها مصوباتی آمده که محاسبه کردن شغل‌شان به‌عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور و کاهش حق بیمه پرداختی‌شان را تایید کرده اما این مصوبات هیچ‌وقت اجرا نشده و به‌عنوان مشتی کاغذ در میز مدیران بایگانی شده‌اند. کاهش سهم بیمه صیادان از ۲۷‌درصد به ۱۷‌درصد یکی از مصوباتی است که سال‌ها قبل باید اجرایی می‌شد اما به علت تامین نشدن منابع مالی به سرنوشت مصوبه تلقی‌شدن صیادی به‌عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور دچار شده است. شیلات، کار را رها کرده مدت‌هاست که صیادان گرفتار درد و رنج‌های متفاوتی هستند و با این‌که مسئولان هم نشان داده‌اند می‌دانند آنها چه مشقت‌هایی را تحمل می‌کنند اما در عمل هنوز اقدامی برای بهبود شرایط صورت نگرفته است. اواخر سال گذشته بود که نماینده مردم بندر انزلی در مجلس شورای اسلامی عنوان کرد مشکلات صید و صیادی در شمال کشور رها شده است. احمد دنیامالی در تذکر شفاهی خطاب به وزیر جهاد کشاورزی گفت: «حوزه بیمه صیادان سنتی و تعاونی در هاله‌ای از ابهام است. ما در گیلان ۳۰۰ کیلومتر نوار ساحلی داریم و تعداد زیادی به‌عنوان صیادان دام‌گستر در حال فعالیت هستند بدون این‌که هیچ‌گونه حمایتی داشته باشند و بعضا مورد تعرض قرار می‌گیرند.» به‌گفته این مسئول، موضوع تکثیر و بازسازی ذخایر و مشکلات صید و صیادی در شمال کشور را هم شیلات رها کرده است و بیمه صیادی از مهم‌ترین مطالبات فعالان این صنف است. نماینده مردم بندر انزلی با درخواست از وزارت جهادکشاورزی برای رفع مشکلات صیادان تاکید کرده: «ارائه تسهیلات کم بهره در قالب تعاونی برای تجهیز امکانات صیادی و تأمین سوخت مورد نیاز قایق‌ها از دیگر مطالبات این بخش است که باید مورد توجه قرار گیرد.» در مجموع باید گفت تعداد زیاد تعاونی‌های صید پره، فصلی بودن بیمه صیادان و قرار نگرفتن شغل صیادی در ردیف مشاغل سخت و کاهش ذخایر ماهیان استخوانی از مهم‌ترین مشکلات صیادی در استان‌های شمالی کشور است.

طعم لذیذ ماهی شمال در سفره خارجی‌ها

از اوایل دهه ۹۰ روند صید انواع ماهیان به دلایلی نظیر صید غیرمجاز، ورود آلاینده‌ها و مهاجم شانه‌دار در دریای خزر بسیار کاهش یافته است. با این حال هنوز اقتصاد بسیاری از خانوارها و صنایع به دریا و ذخایر آن بستگی دارد و چرخ صنایع و مشاغل زیادی با گونه‌های منحصربه‌فرد این دریاچه می‌چرخد و اقتصاد دریاپایه در استان مازندران تک‌محصولی و متکی به تولید یا صید آبزیان بوده و دیگر شاخه‌های آن مورد غفلت قرار گرفته است. از گونه‌های کیلکا و ماهی سفید گرفته تا انواع دیگر ماهیان نظیر کفال، کپور در تورها و قلاب صیادان دیده می‌شود و طی چندسال گذشته صید ماهیان خاویاری و مروارید سیاه از دریای خزر و مازندران برای بازسازی ذخایر آن ممنوع شده است. در مورد ظرفیت‌ها و توانمندی‌های مازندران همین بس که بدانیم در حال حاضر ۵۱‌واحد صنایع شیلاتی و ۱۲‌واحد فعال در زمینه صادرات در این استان فعالیت دارند و سال قبل بیش از ۶۰۰۰تن آبزیان به خارج از کشور صادر کردند. بسیاری از محصولات شیلاتی مازندران در شرایطی که به سبد و سفره خارجی‌ها می‌رسند که صیادان کمترین سهم را از ارزهای وارده می‌برند. کشورهای اروپایی و حاشیه دریای خزر از بلژیک، آلمان و ایتالیا گرفته تا تاجیکستان، ازبکستان و آذربایجان طعم ماهی‌های لذیذ دریای مازندران را چشیده‌اند. همچنین مزارع متعدد پرورش آبزیان و ماهیان خاویاری در گوشه و کنار مازندران فعالیت دارند که محصولات این مزارع هم به مناطق مختلف جهان صادر می‌شود و سالانه حدود ۳۰‌میلیون دلار ارزآوری دارد اما هنوز صیادان بیمه نیستند!

روزنامه جام جم