تفکر هالیوودی و بایکوت رنگین‌پوستان

با وجود ارائه چنین تحلیلی، آنتون فوکوآ، کارگردان سیاهپوست فیلم از اقدام تهیه‌کنندگان آن دفاع کرده و گفته هیچ زمانی برای صحبت درباره وضعیت بغرنج و جانکاه سیاهان آمریکا دیر‌نیست و چنین بحثی باید همواره در سطح جامعه مطرح شود و هنرمندان هم وظیفه‌ای مشخص در این رابطه دارند. پرسشی که از سوی برخی رسانه‌ها در این مدت مطرح شده، این است که هر شرکت فیلمسازی چگونه می‌تواند جرات کند در همان سالی که ویل اسمیت در مراسم اسکار به صورت مجری برنامه سیلی زد، اقدام به پخش عمومی فیلمی از این بازیگر کند؟
فوکوآ طرح این‌گونه پرسش را انحرافی ارزیابی کرده و می‌گوید که مسأله اصلی چیز دیگری است و نه یک اتفاق شبیه آنچه در مراسم اسکار رخ داد.

حاشیه‌سازی برای بازخوانی مشکلات سیاهان

فوکوآ معتقد است: «بحث اصلی مشکلاتی است که جامعه سیاهان با آن روبه‌رو هستند و طرح چیزهایی همچون سیلی اسکاری ویل اسمیت برای در حاشیه قراردادن این مشکلات است. برای من فیلم رهایی و حال و هوای آن بسیار مهم‌تر از آن لحظه تلخ اسکاری است. در یک کلام، ۴۰۰سال بردگی و تحت‌ستم بودن رنگین‌پوستان است که بسیار مهم‌تر از آن لحظه است. امیدوارم مردم به تماشای رهایی بنشینند و تحت تاثیر مسائل حاشیه‌ای که می‌خواهد نظرات را منحرف کند، قرار نگیرند. ویل‌اسمیت و تمام اعضای گروه سازنده فیلم تلاش زیادی کردند تا بخشی از واقعیت‌های تلخ دوران بردگی را به شیوه‌ای صادقانه به تصویر بکشند و این نکته است که بیشترین اهمیت را دارد. وقتی می‌بینم برخی با صدای بلند مدام در رابطه با موضوع سیلی اسکاری اسمیت حرف می‌زنند، خیلی تعجب می‌کنم و نوعی بی‌صداقتی و دروغ و فریب در آن می‌بینم. یک سیلی آنها را تا این حد برآشفته کرده که دائم درباره‌اش صحبت می‌کنند و آن وقت روی این همه ظلم و ستمی که بر سیاهان رفته و هنوز هم می‌رود، سکوت می‌کنند. این چه معنی‌ای می‌دهد؟ این که می‌گویند اکنون زمان مناسبی برای اکران عمومی رهایی نیست، از سر خیرخواهی نیست و نیات دیگری پشت آن وجود دارد. حرف اصلی آنها این است که فیلمی مثل رهایی اصلا اکران عمومی نشود و چون نمی‌توانند چنین چیزی را به‌صراحت بگویند، به چیزهایی مثل آن سیلی آویزان می‌شوند. به همین دلیل است که اصرار دارم رهایی به روی پرده سینماها برود تا بتواند با تماشاگرانش ارتباط برقرار کند.»

فقط با ۴۰۰سال بردگی سروکار نداشتیم

رهایی، براساس ماجرایی واقعی ساخته شده که در دوران حاکمیت برده‌داران بر آمریکا رخ داد. بسیاری از تحلیلگران اجتماعی و سیاسی براین باورند که سیستم برده‌داری هنوز هم در این کشور رواج دارد و در این برده‌داری نوین، سیاهان هنوز هم از حقوق اولیه و انسانی خود محروم بوده و با آنها به عنوان شهروندانی درجه دو برخورد می‌شود. در داستان رهایی، ویل اسمیت در قالب برده‌ای معترض و آزادیخواه به نام پیتر ایفای نقش می‌کند. او با فرار از دست برده‌داران خود، راهی طولانی تا لوئیزیانا را می‌پیماید تا هم آزادی‌اش را به‌دست بیاورد و هم مبارزه‌ای جانانه با سیستم برده‌داری را سروسامان دهد. عکسی که در آن دوران از این برده به چاپ رسید، جنجال فراوانی در آمریکای آن روز به وجود آورد و کمک زیادی به مبارزات سیاهان کرد. در این عکس، یک برده‌دار با بیرحمی تمام در حال شلاق زدن به پشت و کمر پیتر است. این عکس به عنوان سند انکارناپذیر جنایات برده‌داران علیه سیاهان آمریکا شناخته شد. فوکوآ هم در حقیقت با دیدن همین عکس دردناک بود که با ماجرای پیتر آشنا شد و تصمیم گرفت درامی ضد‌تبعیض نژادی براساس آن کارگردانی کند.
فوکوآ گفت:« این فیلم را ساختم تا مردم آن را ببینند و قضاوت خودشان را از تاریخ داشته باشند. همیشه بحثم این بوده که ما فقط با ۴۰۰سال بردگی سروکار نداشته‌ایم و موضوع بسیار فراتر از اینهاست. این دوران نمایانگر یک بیرحمی تمام عیار علیه سیاهان و اقلیت‌های قومی است. آیا سیلی زدن اسمیت به راک تنها حادثه تاثربرانگیز در هالیوود بوده است که تا این حد بزرگ‌نمایی شده است؟ ما چیزهای بسیار زشت دیگری را در سال‌های مختلف در این مکان شاهد بوده‌ایم . افراد زیادی را دیده‌ایم که در همین مراسم اسکار دست به کارهای زشت و نادرستی زده‌اند که بسیار بدتر از اقدام اسمیت بوده است. چرا آنها بزرگنمایی نشده‌اند؟»

ویل اسمیت در برابر جان وین

تحلیلگران صحبت فوکوآ را در ارتباط با نوع برخورد جان وین در زمان حضور جوانی سرخپوست روی صحنه اسکار می‌دانند که به‌جای مارلون براندو، اسکار بازیگری او را دریافت کرد. در این مراسم اسکار، جان وین بعد از هتاکی به این دختر جوان قصد حمله به او را داشت که با ممانعت ماموران امنیتی حاضر در سالن روبه‌رو شد. برعکس سیلی اسمیت به صورت راک، مجری مراسم اسکار که توسط دوربین‌ها ضبط شد و همگان آن‌را دیدند، اقدام نژادپرستانه و خشونت‌بار جان وین(که بسیاری از آن به عنوان اقدامی گاوچرانه‌ یاد کردند که شباهت زیادی به نوع رفتار بازیگر در فیلم‌های وسترن‌اش داشت) توسط دوربین‌ها ثبت و ضبط نشد. در عین حال، فوکوآ اختلاف بازیگرانی چون اسمیت و راک را به ضرر جامعه سیاهان ارزیابی می‌کند و عقیده دارد کسانی از چنین رویدادهایی نفع می‌برند که خواهان عقب‌افتادگی رنگین‌پوستان و تنزل آنان تا حد آدم‌هایی بی‌هویت و عقب‌مانده هستند.‌

هدف ضربه به سیاهان است

ویل اسمیت هم به دنبال اظهارات فوکوآ، وارد میدان شد و به دفاع از فیلم رهایی و کارگردان آن پرداخت. او با اشاره به این‌که تاکنون چند بار به صورت رسمی از راک عذرخواهی کرده، ادامه بحث اسکار و ماجرای آن سیلی معروف را عملی شیطنت‌آمیز توصیف کرد که با اهداف سیاسی و ریاکارانه صورت می‌گیرد. به گفته این بازیگر، کسانی که هنوز در این رابطه صحبت و بحث می‌‎کنند اصلا نگران راک نیستند و قصدشان نه دفاع از او، بلکه ضربه زدن به جامعه سیاهان است. منتقدانی که درام پرتنش رهایی را دیده‌اند، از آن به عنوان یکی از آثار برتر مستقل امسال صنعت سینما اسم می‌برند که نگاهی مستند و غمخوارانه نسبت به ظلم و ستم تاریخی سیاستمداران ادوار مختلف تاریخی به رنگین‌پوستان بومی آمریکا دارد. 

روزنامه جام جم