وقتی پرونده رسوایی باز می‌شود

فردی که همراه برادرش باب با کمپانی میراماکس از اوایل دهه۸۰ کار خود را آغاز کرده و در دهه۹۰ آن را به اوج خود رسانده و در دو دهه آغازی هزاره سوم میلادی، غوغایی از فیلم‌های نوپردازانه به‌راه‌انداخت. امثال کوئنتین تارانتینو و فیلم‌هایی همچون «پالپ‌فیکشن» و «جکی براون» و «بیل را بکش» و همچنین «بیمار انگلیسی» که یک دوجین جایزه اسکار برای‌شان به همراه آورد، «ویل هانتینگ خوب» که امثال مت دیمن و بن افلک و نسل آن‌ها را به سینمای هالیوود آورد، «شکسپیر عاشق» که فصل دیگری از جوایز اسکار را به نام واینشتاین‌ها رقم زد، قسمت‌هایی از پروژه عظیم «ارباب حلقه‌ها» و حتی مستند‌های افشاگرانه امثال مایکل مور مثل «فارنهایت۹.۱۱» و «سیکو» از دستپخت‌های همین جناب واینشتاین بود. هاروی واینشتاین پس از مدتی در سال۲۰۰۵ با استقلال از میراماکس همراه همان برادر خود یعنی باب، استودیوی واینشتاین را تاسیس کرد و به‌طور مستقل به تهیه فیلم پرداخت. فیلم‌هایی که موفقیت‌های بسیار کسب کردند. حالا همین هاروی واینشتاین، اول لیست مفسدین هالیوود قرار می‌گیرد که از سوی خود هالیوودی‌ها اعلام شده و یک‌به‌یک بازیگرانی که با او کار کرده بودند، از او شکایت می‌کنند که آن‌ها را مورد تعرض جنسی قرار داده است.

موجی از اتهام‌های «تجاوز» و «آزار جنسی» علیه تهیه‌کننده مشهور هالیوود

مجله نیویورکر در گزارشی به تاریخ ۸ اکتبر ۲۰۱۷ نوشت تهیه‌کننده مشهور هالیوود، هاروی واینشتاین دست‌کم به سه زن تجاوز کرده است. این گزارش پرونده جنجالی واینشتاین در مورد آزار جنسی را وارد مرحله تازه‌ای کرد.

پیش از این روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی تحقیقی و جامع ادعا کرده بود هاروی واینشتاین، زنان زیادی را مورد آزار جنسی قرار داده است. در این گزارش جنجالی، هشت زن از کارکنان و هنرپیشه‌های صنعت فیلمسازی ادعا کرده بودند که از سوی آقای واینشتاین مورد آزار جنسی قرار گرفته‌اند. اشلی جاد، هنرپیشه معروف و یکی از این زنان، به تایمز گفت که ۲۰ سال قبل آقای واینشتاین از او (در اتاقی در یک هتل) درخواست ماساژ کرده بود.

امیلی نستور (زن دیگری که می‌خواست وارد صنعت سینما شود) ادعا کرد که آقای واینشتاین به او گفته بود اگر به پیشنهاد رابطه جنسی با او پاسخ مثبت دهد، موجبات پیشرفتش را در کار فراهم خواهد کرد.
هاروی واینشتاین که در اولین واکنش بعد از انتشار گزارش نیویورک‌تایمز گفته بود از رفتار خود شرمسار است چند روز بعد گفت از نیویورک‌تایمز شکایت خواهد کرد.

گزارش نیویورک‌تایمز باعث شد تعداد زیادی از زنانی که می‌گویند در این سال‌ها مورد آزار جنسی واینشتاین قرار گرفته بودند، آشکارا به بیان آن بپردازند. گوئینت پالترو و آنجلینا جولی، دو هنرپیشه برجسته هالیوود اعلام کردند در سال‌های قبل مورد آزار هاروی واینشتاین قرار گرفته‌اند. آنجلینا جولی گفت بعد از تجربه بدی که در جوانی با وی داشته، تصمیم گرفته دیگر با وی کار نکند. او می‌گوید که به بقیه هم در این مورد هشدار داده بود.

 

گوئینت پالترو هم که در فیلم «اما» به تهیه‌کنندگی واینشتاین بازی کرده بود، گفت در ۲۲سالگی وقتی در ابتدای راه بازیگری قرار داشت، «پیشنهاد جنسی» از سوی واینشتاین داشته است. او در مصاحبه‌ای به نیویورک‌تایمز گفت: «بچه بودم، تازه قراردادم را امضا کرده بودم، گیج و متحیر شده بودم.» وقتی پالترو داستان را به براد پیت - دوست‌پسر آن زمانش - می‌گوید از سوی واینشتاین مورد تهدید قرار می‌گیرد. بعد از پالترو، هنرپیشه‌های معروفی، چون مریل استریپ و کیت وینسلت نیز علیه رفتار‌هایی از این دست در هالیوود هشدار دادند.

اما تیر خلاص را آزیا آرجنتو، دختر فیلمساز معروف، داریو آرجنتو به هاروی واینشتاین زد که چند ماه قبل از جشنواره فیلم کن ۲۰۱۸ به دنبال اتهامات آزار جنسی هاروی واینشتاین، دست به افشاگری علیه او زد. آزیا مدعی شد زمانی که ۲۱ سال داشت، هاروی واینشتاین به او تجاوز کرده است. آرجنتو که برای اهدای جایزه بهترین بازیگر زن همراه ایوا دوورنای در جشنواره فیلم کن ۲۰۱۸ روی صحنه رفته بود، گفت: «سال ۱۹۹۷، همین‌جا در کن، هاروی واینشتاین به من تجاوز کرد. آن زمان ۲۱ساله بودم و این جشنواره شکارگاه او بود.

 

می‌خواهم پیشگویی کنم. کن دیگر هرگز پذیرای هاروی واینشتاین نخواهد بود. او با فضاحت و رسوایی در حالی به زندگی‌اش ادامه خواهد داد که جامعه سینما از او پرهیز دارد، همان جامعه‌ای که پشت او ایستاد و گناهانش را لاپوشانی کرد.»

ماجرای هاروی واینشتاین تنها یکی از ده‌هاهزار مورد رفتار‌های ضداخلاقی و متعرضانه است که در هالیوود اتفاق افتاده و این نه به‌دلیل مثلا فقط خباثت و دنائت امثال واینشتاین بلکه به دلیل اساس سیستم و فضای مکانی به نام هالیوود و کمپانی‌های تولیدکننده فیلم در آن است. فیلم‌هایی که اغلب از مضامین غیراخلاقی برخوردار بوده یا زنان و مردان بازیگر را همراه کاراکتر‌های فیلمیک آن‌ها در معرض چنین مضمون‌هایی قرار می‌دهند. قصه‌ها و فیلم‌هایی از روابط نامشروع، عشق‌های مثلثی و مربعی، خیانت‌های متعدد، برهنگی‌ها و اختلاط‌های افسارگسیخته زن و مرد، مشروب‌خواری و روابط غیراخلاقی و ارتباطات بدون حریم زنان و مردان بازیگر و... همه و همه فضا را برای روابطی از جنس آنچه در مورد هاروی واینشتاین انجام داد، آماده و آماده‌تر ساخته و می‌سازد که حالا از میان همه آن هزاران یا ده‌ها هزار متعرض، قرعه را به نام واینشتاین می‌زنند.

افزایش دوبرابری تبعیض جنسیتی و نژادپرستی در هالیوود

اما افشاگری‌ها و برقراری جنبش‌های اعتراضی علیه تعرضات جنسی باعث نشد این نابهنجاری فاجعه‌بار جهان غرب ولو تا حدودی کاهش یابد و همچنان ادامه یافت. مرکز ارتباطات آننبرگ وابسته به دانشگاه جنوب کالیفرنیا در گزارشی که در فوریه ۲۰۱۸ منتشر کرد روشن نمود که سینمای هالیوود به‌طورکلی در طول یک دهه گذشته در زمینه ایفای نقش بازیگران زن «پیشرفتی نداشته است». پژوهش این مرکز روی صد فیلم برتر سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهد که حتی کارزار بازیگران زن هالیوود برای مبارزه با تبعیض جنسیتی با هشتگ «# من هم» (Me too #)، سبب بهبود وضعیت آنان نشده است. استیسی ال اسمیت، نویسنده اصلی این پژوهش به شبکه تلویزیونی ای‌بی‌سی آمریکا گفت: «هالیوود برای خواسته زنان مبنی بر تأمین امنیت در محل کار هیچ کاری نکرده است که به تغییر در وضعیت موجود منجر شود.»

وی در مورد آمار استخدام بازیگران زن برای ایفای نقش در فیلم‌ها گفت: «تا زمانی که این رویه در استخدام بازیگران عوض نشود، هیچ‌یک از آمار موجود تغییر نخواهد کرد.»

این اعتراف نشان می‌دهد که همچنان زنان در هالیوود در معرض شدید تعرضات جنسی قرار داشته و مورد بهره‌کشی جنسیتی قرار می‌گیرند. به دلیل همین عدم امنیت، علی‌رغم رشد کمی تولیدات و خصوصا آثار زنانه، اما شاهد ریزش این دسته از بازیگران از محیط سینمای هالیوود بوده‌ایم. این در حالی است که علی‌رغم همه ادعا‌ها مبنی بر برابری زن و مرد، همچنان تبعیض جنسیتی در هالیوود به طرز شگفت‌انگیزی برقرار است. پژوهش مرکز آننبرگ به‌طور مشخص روی ۴۸هزار و ۷۵۷شخصیت سینما در ۱۱۰۰فیلم در ۱۱سال اخیر انجام گرفته است. این پژوهش نشان می‌دهد که زنان، رنگین‌پوستان، بازیگران معلول و دارای نقص جسمی، کمتر در فیلم‌ها به بازی گرفته می‌شوند. حتی با احتساب فیلم‌های معروفی مانند «زن شگفت‌انگیز» (wonderwoman)، «سفر دختران» و «پلنگ‌سیاه» که زنان در آن‌ها نقش اصلی دارند، در سال میلادی گذشته تنها در ۳۳ فیلم از حدود ۹۰۰ -۸۰۰فیلم تولیدی در هالیوود، نقش اصلی را هنرپیشه‌های زن بازی کرده‌اند.

 

وضعیت زنان رنگین‌پوست به‌مراتب از این بدتر است، زیرا از میان این بازیگران زن نقش اصلی در سال گذشته تنها چهار زن رنگین‌پوست بوده‌اند. به این ترتیب اثبات می‌شود که F به‌رغم همه ادعا‌ها و شعار‌ها و تبلیغات درباره تبعیض جنسیتی در کشور‌های مستقل و آزادیخواه، این مسأله به همراه نژادپرستی دو چالش مهم در غرب امروز به‌خصوص آمریکاست که در یکی از به‌اصطلاح دموکرات‌ترین فضا‌های آن یعنی هنر سینما، این‌چنین فاجعه‌بار و تکان‌دهنده نشان می‌دهد. دیگر تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل!

بهره‌کشی از زنان، اساس ورود به دنیای کار و فعالیت

آمار بالای تعرضات جنسی در جامعه امروز غرب ازجمله در هالیوود، بیش و پیش از هر علتی از نوع سیستم برده‌دارانه آن هم از نوع نوینش نشات گرفته و می‌گیرد.

مسأله بهره‌کشی نوین از زنان در هالیوود، همیشه وجود داشته و به امثال واینشتاین محدود نشده و نمی‌شود. چنانچه با افشای رسوایی هاروی واینشتاین، برخی دیگر از بازیگران قدیمی هالیوود که محبوبیتی از دوران کلاسیک سینما داشتند نیز به میدان افشاگری آمدند.

بازیگرانی که زمانی به‌عنوان انسان‌های فرهیخته و مردمی، در فیلم‌ها نشانه اعتراض و انتقاد و مقاومت بودند، مانند جین فاندا که علاوه بر برخی آثارش، در دنیای واقعی نیز به برخی جنبش‌های اجتماعی اعتراضی در آمریکا مانند تظاهرات اعتراضی علیه جنگ ویتنام و حضور ارتش ایالات‌متحده در شبه‌جزیره هندوچین پیوست و بعضا خود سردمدار شد. حالا همین جین فاندا افشا می‌کند که هم خود و هم مادرش مورد تعرض جنسی قرار گرفتند به نوعی که به خودکشی مادرش منجر شد.

روزنامه جام جم