به این معنا که حمایت لازم یعنی اشتغال و امکان تحصیل و تحقیق را برای نخبگان فراهم نمیکنند. نحوه و میزان بهکارگیری نخبگان در دستگاههای مختلف حکایت از آن دارد که بهرغم تاکیدات رهبر معظم انقلاب مبنی بر فعالیتهای دانشبنیان و استفاده از ظرفیت نخبگان کشور، ما با وضعیت مطلوب فاصله بسیاری داریم. شاهد این مدعا میزان تطبیق فهرست بنیاد ملی نخبگان با شاخصهای رسمی، با فهرست مدیران ارشد میانی و پایه کشور است؛ تطابقی که از نگاه رئیس مرکز پژوهشهای مجلس وجود ندارد و برخی بهجای «نخبهپروری»، «حامیپروری» کردهاند! و این برخلاف فرمایش مقام معظم رهبری درباره بهکارگیری نخبگان است.
نیروی انسانی بهویژه نیروی انسانی متخصص و نخبه مهمترین ثروت هر جامعهای است و این نیروی انسانی شاهکلید حل مسائل و چالشهای مختلف کشورهاست. از اینرو نخبگان در هر کشوری اهمیت ویژهای مییابند و حتی در میان کشورهای مختلف بر سر جذب این نخبگان و بهکارگیری آنها برای حل مسائل و مشکلات، رقابتی عمیق وجود دارد. همچنانکه برخی کشورهای غربی توسعهیافته نیروی انسانی ماهر و نخبه کشورهای در حال توسعه را جذب خود کرده و مهاجرت نخبگان را شکل میدهند. این درحالی است که با شناختن ارزش و جایگاه نخبگان در کشور، در کنار شناسایی استعدادهای نخبه باید در زمینه رشد و شکوفایی و همچنین جذب و بهکارگیری این نیروها اهتمام داشت. این موضوعی است که رهبرمعظم انقلاب بارها بر آن تاکید کردهاند. حضرت آیتا... خامنهای در دیدار اخیرشان با جمعی از نخبگان کشور هم یک بار دیگر با بیان اینکه نخبگان علمی و اساسا دانشگاه، جزو ارکان پیشرفت کشورند، نخبگان را مایهآبروی کشور دانستند و تاکید کردند: «از دستگاهها توقع داریم که از نخبگان حمایت کنند.» مقام معظم رهبری با انتقاد از برخی که در ظاهر سنگ نخبگان را به سینه میزنند، اما در عمل آنها را مایوس میکنند، تنها خواسته نخبگان را اشتغال متناسب با تخصص و امکان ادامه تحقیقات برشمردند؛ موضوعاتی که از نگاه بابک نگهداری، رئیس مرکز پژوهشهای مجلس هم برخلاف تاکیدات مقام معظم رهبری به آنها عمل نمیشود.
مهاجرت نخبگان، بزرگترین تهدید نظام
نگهداری در گفتگو با جامجم با تاکید بر اینکه برای اصلاح حکمرانی، بحث شایستهسالاری و بهکارگیری نخبگان در پستهای سیاستگذاری و مدیریتی کشور که موضوع بسیار مهمی است، میافزاید: «من اعتقاد دارم اهمیت حضور نخبگان در عرصههای حکمرانی و سیاستی در نظام، کمتر از صنعت و فناوری نیست و اعتقاد دارم مهاجرت نخبگانی که در حال حاضر در کشور سیر صعودی گرفته، یکی از بزرگترین تهدیدهای نظام جمهوری اسلامی ایران است؛ چون کیفیت حکمرانی و مدیریت، ما را در همه حوزهها تحت تاثیر قرار داده و کیفیت آن را پایین میآورد.» از نگاه وی، کیفیت حکمرانی پایین از آنجایی اهمیت مییابد که میتواند سرمایه اجتماعی را کاهش دهد؛ بنابراین درگیر کردن نخبگان با موضوعات حکمرانی، مسائل سیاستگذاری و بهکارگیری آنها و نظام شایستهگزینی بسیار مهم است. نگهداری تاکید میکند: «من اعتقاد دارم بهرغم تاکیدات رهبر معظم انقلاب مبنی بر فعالیتهای دانشبنیان و استفاده از ظرفیت نخبگان کشور، ما با وضعیت مطلوب فاصله بسیاری داریم.»
«حامیپروری» به جای «نخبهپروری»
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس برای اثبات ادعایش درباره فاصله زیاد میان بهکارگیری نخبگان با وضعیت مطلوب، میزان تطبیق فهرست بنیاد ملی نخبگان با شاخصهای رسمی کشور را با فهرست مدیران ارشد میانی و پایه بهعنوان شاخص مطرح میکند و میافزاید: «ببینیم چقدر این فهرست با هم انطباق دارد و ما چقدر از رتبههای برتر کنکور در حوزههای مختلف علوم انسانی، علوم فنی مهندسی و پزشکی در ساختارهای مدیریتی استفاده کردهایم.»
وی با تاکید بر اینکه نهاد رسمی ما بنیاد ملی نخبگان است، تصریح میکند: «البته نخبههای واقعی و نه نخبهنما؛ ببینیم چند درصد از این افراد را بهکارگیری کردهایم.» به باور نگهداری واقعیت این است که ما به جای «نخبهپروری»، «حامیپروری» میکنیم. رئیس مرکز پژوهشهای مجلس با تاکید بر اینکه، نخبه خلاق و نوآور است و هیچگاه تابع و حامی نمیشود، میگوید: «من و امثال من که در مناصب مدیریتی نشستهایم، بهجای آنکه بهدنبال نخبگان باشیم و بخواهیم به آنها منصب بدهیم، بهدنبال افرادی هستیم که تابع ما باشند و از ما تعریف کنند و بهنوعی بلهقربانگوی ما باشند. از نخبه، بلهقربانگو درنمیآید.»
نخبگان به آرمانهای انقلاب وفادارند
نگهداری با تاکید بر وفاداری اکثریت قریب به اتفاق نخبگان کشور به آرمانهای انقلاب میافزاید: «من به ضرس قاطع میگویم خیلی از ما وفادار بودن به خودمان را جایگزین وفاداری به انقلاب میکنیم. اکثریت نخبگان کشور به آرمانهای انقلاب وفا دارند. مگر آرمانهای انقلاب جز آزادی، استقلال و معنویت و عدالت چیز دیگری است؟ کدام نخبه با این مخالف است؟ من میگویم اگر فردی به انقلاب وفادار باشد باید این نخبه را در شغلهای مدیریتی به کار گیرد، اما متاسفانه ما سیاست حامیپروری را بهجای نخبهپروری در پیش گرفتهایم و این برخلاف فرمایش حضرت آقا درباره بهکارگیری نخبگان است.»
در برابر این تنها انتظار نخبگان از مسئولان و دستگاه یعنی «حمایت»، از نخبگان هم انتظار میرود توانایی خود را در خدمت حل مسائل کشور قرار بدهند و از توانایی خود و ظرفیتهای کشور و دشمنی و نفوذ دشمنان غفلت نکنند؛ انتظاراتی که بهنظر میرسد در سایه حمایت و بهکارگیری ظرفیت و توان نخبگان محقق شود.
روزنامه جام جم
