داستان پرماجرای روابط والدین با بچه‌ها

 از موضوع مستند و جزئیات آن برایمان بگویید.
مجموعه مستند «کودک من» با موضوع رفتارشناسی و تربیت کودکان در 10قسمت 40دقیقه‌ای برای شبکه مستند تولید می‌شود. کودک من در دنیای خانواده‌ها جست‌وجو می‌کند تا به پرسش‌های آنها پاسخ دهد. پرسش‌هایی که شاید والدین دیگری به دنبال پاسخ آن باشند؛ پرسش‌هایی از این قبیل که چرا کودک من این‌گونه رفتار می‌کند؟ ریشه این رفتارها از کجاست و راه برطرف کردن آنها چیست؟ 
 بر اساس چه دغدغه‌ای سراغ این سوژه رفتید؟
این مستند، سراغ خانواده‌هایی می‌رود که فرزند سه تا 12 سال دارند و هر روز چالش جدیدی با فرزندشان تجربه می‌کنند و نمی‌دانند چه برخوردی با آنها داشته باشند. مشکلاتی از قبیل بچه‌هایی که درگیر فضای مجازی هستند، بچه‌های پرخاشگر، بد غذا، گوشه‌گیر و افسرده و آموزش والد برای پرورش کودکان خلاق، بیش‌فعال بودن کودک و ده‌ها موضوع دیگر که پدر و مادرها را درگیر می‌کند. در این مستند، علاوه بر روابط کودک با والد، روابط بین پدر و مادر هم بررسی می‌شود. راوی و کارشناس این مجموعه مستند، هاجر سجاد، روان‌شناس کودک است.
 چقدر سعی کرده‌اید از نیروی متخصص و روان‌شناس در تیم خودتان داشته باشید و یک اثر پژوهشی ارائه کنید؟
پژوهش این مستند، هشت ماه به طول انجامید و زمستان 1400 به اتمام رسید و تولید آن از اوایل اردیبهشت کلید زده شد. در پیش‌تولید کار با همراهی و مشاوره مدیران شبکه مستند سیما سعی کردیم، خانواده‌هایی از تمام اقشار جامعه پیدا کنیم. قبل از ضبط برنامه با این خانواده‌ها صحبت کردیم. سپس پژوهش‌ کردیم. بعد وارد مرحله ضبط برنامه شدیم. ما به خانواده‌ها راهکار دادیم و با آنها آنلاین صحبت کردیم تا ببینیم به چند درصد از راهکارها عمل کرده‌اند. مرحله سوم نتیجه کار را ضبط کردیم. هدف ما صرفا ضبط برنامه نبوده، بلکه کمک به این خانوادها بوده است. این مستند برای اولین بار  در نوع خودش با مشاور وارد زندگی خانواده‌ها می‌شود.
 با چه چالش‌هایی در ساخت مستند  «کودک من» روبه‌رو بودید؟
این مستند دو چالش اصلی داشت. اولین مورد، پیدا کردن خانواده‌ها بود. خانواده‌ها قبول نمی‌کردند ما با دوربین وارد حریم زندگی‌شان شویم و تقریبا برای این10قسمت 30خانواده دیدیم که از میان آنها 10خانواده با ما همراه شدند تا هم مسأله‌ای که دارند، حل شود و هم دوست داشتند با خانواده‌ دیگری که شاید این مسأله را دارند با تماشای برنامه کمک کنند. چالش دوم، پیدا کردن مشاور بود. تاکنون برنامه‌های این حوزه در فضای استودیو بوده که یک مشاور با حضور در برنامه توصیه‌هایی می‌کند اما ما برای اولین‌بار می‌خواستیم خارج از این چارچوب با مشاور وارد زندگی خانواده شویم. به همین علت، مشاوران کودک قبول نمی‌کردند. چون کار ما عملیاتی بود، آنها نگران بودند یا اعتماد نمی‌کردند. خود شبکه مستند هم ابتدا موافق طرح ما نبود، اما باید از آنها تشکر کرد که درنهایت همکاری کردند و تصمیم به ساخت چنین مستندی در حوزه تربیت و رفتارشناسی کودکان گرفتند. 
 با توجه به گسترده شدن فضای مجازی و استفاده کودکان از ابزارهای الکترونیک، چقدر این ماجرا آسیب‌زاست و چگونه کنترل می‌شود؟
این را با مثال برایتان می‌گویم که ما در همین برنامه سراغ والدینی رفتیم که از استفاده بیش از اندازه فرزندشان از تلفن همراه گله‌مند و نگران بودند. وقتی با کودک‌شان صحبت کردیم متوجه شدیم مادر خانواده خودش از تلفن‌همراه و فضای مجازی به‌شدت استفاده می‌کند و وقتی برای فرزندش نمی‌گذارد. می‌خواهم بگویم همه چیز به والدین بستگی دارد. والدین الگوی فرزندان هستند. راهکارهای زیادی وجود دارد که می‌توان با تنظیماتی روی تلفن همراه، فضای مجازی را برای کودک محدود کرد. همچنین با ایجاد محدودیت زمانی می‌توان استفاده آنها را کنترل کرد.
  دایره مخاطب شما چه افرادی هستند؟
مخاطب برنامه، بزرگسالان هستند و هدف آن آگاه‌سازی پدر و مادرهاست. جریانی که لازم است تا در این فضا به آن بیشتر پرداخت.
 مستند به چه مرحله‌ای رسیده؟ آیا آماده پخش شده است؟
بله، پخش این مستند از مهرماه امسال آغاز می‌شود.

تلاش برای آگاه‌سازی مردم و خانواده‌ها
ما باید برای مردم برنامه بسازیم و در آگاه‌سازی مردم بکوشیم. کشور ما شعار فرزندآوری می‌دهد اما در فرهنگ‌سازی و آگاه‌سازی مردم در مورد تربیت کودکان کم کاری کرده و پدر و مادرها به سمتی می‌روند که این برنامه‌ها را یا در فضای مجازی یا شبکه‌های خارجی که سبک زندگی و فرهنگ آنها با ما فرق دارد، دنبال می‌کنند. ما باید سبک زندگی و فرهنگ ایرانی را آموزش دهیم. ما فرهنگسراهای مختلفی داریم که می‌توانند برای پدر و مادرها کلاس‌های آموزشی برگزار کنند. والدین گاهی به اشتباه فکر می‌کنند فرزندشان مشکل دارد. مثلا والدینی فکر می‌کنند فرزندشان لجباز است، در صورتی که کودک به تناسب سنش عمل می‌کند و رفتارش طبیعی است. رسانه‌ملی هم به عنوان یکی از ابزارهای فرهنگ‌سازی باید از این قبیل آثار حمایت و سرمایه‌گذاری کند و تنها به شعار اکتفا نکند. 

منبع: ضمیمه قاب‌کوچک روزنامه جام‌جم