راش‌هایی برای فروش

سکانس خروج حاج کاظم از آژانس مسافرتی در «آژانس شیشه‌ای» را به یاد بیاورید که عباس را روی دوشش حمل می‌کند تا او را به بالگرد تدارک دیده شده برساند.

همه تعلیق و التهاب آن گروگانگیری اینجا به اوج خود می‌رسد و این لحظه است که می‌خواهیم نتیجه اقدام جسورانه و هنجارشکنی حاج کاظم را ببینیم و این‌که نیت خیر او برای اعزام رفیق و هم‌رزمش عباس و مداوایش در خارج از کشور، عملی می‌شود یا نه؟ آن چیزی که روایت ابراهیم حاتمی‌کیا و بازی بازیگران و تلاش گروه فیلمسازی را در راستای جهان فیلم تقویت می‌کند و به آن غنا می‌بخشد، هنر تدوینگر است و همه آن کات‌های متعدد و رفت و برگشت‌های مدام به شخصیت‌ها و تقابل سلحشور و احمد کوهی بر سر حاج کاظم و عباس، چنان فضایی را ترسیم می‌کند که تاثیرگذاری و نفسگیری موقعیت را به بالاترین حد خود می‌رساند.

 

سکانس مشهور «درباره الی» هم موفقیت، محبوبیت و ماندگاری‌اش را مدیون و وامدار یک تدوین استادانه است و آن ۱۵کات و پرش‌های تصویری الی، موقع هوا کردن بادکنک در ساحل در تقابل با حذف و غیبت او، مرز هستی و نیستی را نمایندگی می‌کند و باعث حک کامل خاطره الی در ذهن مخاطب می‌شود. همین دو مثال از هنر تدوین هایده صفی‌یاری و البته اشاره به فیلم‌هایی، چون روبان قرمز، جدایی نادر از سیمین، موج مرده، ارتفاع پست، چهارشنبه‌سوری، دایره زنگی، بوسیدن روی ماه، اژد‌ها وارد می‌شود، فروشنده، مسخره‌باز، قهرمان و... تاسف ما را از همکاری او با فیلم موهن و ضدملی و ضددینی «عنکبوت مقدس» بیشتر می‌کند. چرا باید تدوینگری در جایگاه او نام و اعتبارش را این‌گونه به حراج بگذارد و حاضر شود با فیلمی سطحی و نازل که قطعا جایگاهی در سینمای ایران و جهان ندارد، همکاری کند؟ تدوین این فیلم و سرهم کردن راش Rush (تصاویر خام و تدوین‌نشده) چه دستاورد فنی برای صفی‌یاری دارد و چقدر حضور او توانسته به ارتقای یک کیفیت نازل کمک کند؟ آیا صفی‌یاری چنین فیلم توهین‌آمیز به دین و مذهب و اعتقادات مردم کشور و بسیاری دیگر در جهان را تایید می‌کند که حاضر به این هنجارشکنی و قانون‌شکنی شده است؟‌

می‌گویند فیلم‌ها دوباره در اتاق تدوین ساخته می‌شوند. اگر این جمله را باور داشته باشیم، خطای صفی‌یاری برجسته‌تر هم می‌شود، چون حالا نتیجه و خروجی عنکبوت مقدس به‌وضوح مملو از بی‌احترامی و توهین به باورهاست و آن تصویر توهین‌آمیزی که بارگاه امام هشتم را طور دیگری جلوه می‌دهد، مستقیم از تدوین می‌آید و شیطنتی نابخشودنی است. نکته جالب این‌که در یک پنهانکاری عجیب در صفحه ویکی‌پدیای فارسی صفی‌یاری، اسمی از عنکبوت مقدس نمی‌بینیم، اما در صفحه ویکی‌پدیای فارسی و انگلیسی عنکبوت مقدس و سایت IMDB اسم صفی‌یاری در کنار الیویا نیرگارد هولم به‌عنوان تدوینگر فیلم دیده می‌شود.

فارغ از آن بحث تاسف و حسرت برای سینماگر کاربلدی، چون صفی‌یاری که با آن کارنامه قابل اعتنا و فیلم‌های خوب به هر دلیلی تن به همکاری با پروژه‌ای ضدملی و ضددینی داده، موضوع مهم انتظار برخورد جدی و متناسب با او از سوی سازمان سینمایی و خانه سینما به عنوان نهاد‌های متولی و مرتبط با زمینه فعالیت این تدوینگر است. صفی‌یاری و هرسینماگر دیگری که با هیچ انگاشتن قانون، با آثاری موهن و ضدایرانی همکاری می‌کنند، باید هزینه این حرکت را در مسیر اشتباه بپردازند. در این زمینه همچنان منتظر پایان انفعال سازمان سینمایی و وزارت ارشاد و برخورد قاطع و اقدامات اجرایی آن‌ها با سینماگران متخلفی هستیم که بی‌اعتنا به قانون، از داخل با پروژه‌های ضدایرانی همکاری می‌کنند؛ برخوردی بدون ملاحظه و مماشات و فارغ از نام و اعتبار افراد.