یکی از معضلات فرهنگی و اجتماعی امروز کشور ، کاهش نرخ رشد جمعیت است که خود واجد پیامدهای مهم امنیتی ، سیاسی و اقتصادی هم خواهد بود.
به همین دلیل در یک دهه این هراس ها به هشدار رسید و با ابلاغ سیاست کلان جمعیت توسط مقام معظم رهبری در سال 1393 تمام سازه حاکمیتی ، رسانه ای و مردمی کشور ملزم به ترغیب و ترویج انگاره افزایش جمعیت شدند .
با این وجود رسانه های معاند با القای سیاه نمایی ، ترغیب سبک زندگی غربی ، تابو کردن فرزندآوری ، طرح مشکلات اقتصادی و ... در پی ایجاد ناامیدی در میان مردم وجلوگیری از افزایش نرخ رشد جمعیت بسیار فعالند. به همین نسبت ترویج اباحه گری و آسیب های اجتماعی در برابر نظام اسلامی ، افزایش آمار طلاق و انتخاب زندگی مجردی را هم باید به موارد بالا اضافه نمود که توسط جریان رسانه ای معاند تشویق می شود و انتشار می یابد .
بر این اساس هرچند مجلس شورای اسلامی ، دولت و نهادهای امنیتی و مردمی فعالیت های خود را در جهت افزایش فرزندآوری و پیشبرد سیاست های جمعیتی افزایش داده اند اما رسانه های معاند به یک سر نزاع برای کاهش جمعیت در ایران تبدیل شده اند . آنها با حمله به سیاست های جمعیتی و تزریق یاس و ناامیدی از آینده، ایرانی کم جمعیت می خواهند که طبیعتا اقتدار ، توان و ظرفیت های ایفای یک نقش جهانی و منطقه ای را در ایران نداشته باشد و این خواست اساسی و مشخص دشمن است . در همین راستا برنامه « امواج شبهه » امروز به موضوع سیاست های جمعیتی در تیررس خبرسازی رسانه های معاند می پردازد . در این برنامه که به همت سرویس سیاسی رادیو گفتوگو برگزار شد ، دكتر نادر مطیع حق شناس ، عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جمعیت كشور ، حجت الاسلام مسلم منفرد ، عضو شورای راهبردی قرارگاه جمعیت كشور و ارتباط تلفنی با دكتر مجید منعمی ، مدرس دانشگاه و پژوهشگر حوزه رسانه به گفتگو و مباحثه پرداختند.
آقای حق شناس ، اساسا چرا ما به این نقطه بحرانی رسیدیم و چه سیری را طی کردیم تا به شرایط و وضعیت فعلی جمعیتی رسیدیم؟
زمینه های تاریخ تحول جمعیت در کشور نشان می دهد افت و خیزهایی در این مسیر ایجاد شده است . آمارها نشان می دهد میزان باروری کل در سال 1365 یعنی در دهه نخست انقلاب ، نزدیک به 6ونیم فرزند بوده است و با یک شیب تند به یک و هفتم فرزند رسیده است . البته زنگ هشدار برای کاهش جمعیت از سال 75 به صدا درآمده بود . شاخص دیگر تحول در ساختار سنی بود به طوری که تا سال 1375 ، سهم جمعیت زیر 15 سال کشور نزدیک 42درصد بود اما در سال 75 این شاخص یکباره به 39 و نیم درصد رسید . همچنین رشد جمعیتی به کمتر از یک درصد رسیده است . تا پیش از سال 1393 که مقام معظم رهبری سیاست های کلی جمعیت ابلاغ کردند ، متولی مشخصی در این حوزه نداشتیم و پس از آن بود که پژوهش های گسترده ای صورت گرفت و سیاست هایی برای افزایش جمعیت تصویب شد تا بتوان رشد جمیعیتی را به بالای 2درصد رساند . البته کارهای بسیار موثری انجام شده است اما کافی نبوده است .
ایران پیرترین کشور جهان در سی سال آینده
آقای منفرد ، در دوره ای سیاست های اشتباهی مانند «فرزند کمتر ، زندگی بهتر» در پیش گرفته شد . پژوهش های حوزه جمعیتی نشان داد که ایران در سال های آینده دچار بحران جمعیت خواهد شد و یک کشور پیر خواهد بود . از نظر شما چرا ما به این نقطه رسیدیم؟
می توان گفت نقش کشور ما نسبت به سیاست های کلی جمعیت فقط اجرای آن بوده است یعنی بیشتر سیاست ها به دیکته شده بود. اصل سیاستگذاری ها در بیرون از مرزهای کشور ما و در داخل کشورهای سلطه گر تدوین شده بود و بر اساس اصول تنظیم خانواده باید نرخ باروری از 6 ونیم در دهه 60 در یک چشم انداز 20ساله به 4 درصد کاهش یابد . متاسفانه آنقدر در اجرای این سیاست مقطعی زیاده روی کردیم که فرزند کم در خانواده های ایرانی به ارزش تبدیل شد و بی نظیرترین سقوط جمعیتی جهان را به نام ایران ثبت کردیم . در کمال ناباوری در عرض 4 سال به چشم انداز 20ساله رسیدیم .در حال حاضر نرخ باروری جامعه زیر سطح جانشینی است و اگر با این روند ادامه دهیم تا 30 سال آینده پیرترین کشور جهان خواهیم بود.
موضوع جمعیت دارای ابعاد اجتماعی ، فرهنگی ، سیاسی ، امنیتی و حتی نظامی است و نمی توان تک بعدی به آن نگاه کرد . مقام معظم رهبری در سال 93 سیاست های کلی جمعیتی را ابلاغ کردند چرا که در سال های آینده کشور با دو بحران سالخوردگی و کاهش جمعیت روبرو خواهد بود . پیامد این دو بحران بیش از همه متوجه خانواده های ما خواهد بود و پس از آن جامعه و حاکمیت دچار مشکل خواهند شد . پس مسئولان باید در سیاست های کلان کشور تغییر رویکرد داشته باشند تا سیاست افزایش جمعیت جایگزین سیاست تنظیم خانواده شود.
تغییر نگرش نسبت به فرزندآوری
آقای حق شناس ، رسانه های معاند تبلیغات بسیار گسترده و مشهودی علیه افزایش جمعیت در ایران دارند و گویا سیاست و دستوالعمل تنظیم شده ای را دنبال می کنند . شما این رفتار رسانه ای را چگونه ارزیابی می کنید؟
رسانه های معاند تلاش می کنند تا سیاست های افزایش جمعیت دچار انحراف شود . شگرد اصلی آنها در این حوزه این است که چگونگی نگرش و تفکر مردم درباره فرزندآوری را تغییر دهند . به این منظور در گام نخست دست به دگرگونی سبک زندگی ایرانی اسلامی مردم ایران زده اند . یکی از عواملی که منجر به کاهش باروری در جامعه شد همین تغییر سبک زندگی بود.
شگرد رسانه های معاند برای کاهش جمعیت
آقای منعمی ، شما رسانه های معاند را رصد می کنید ، از نظر شما چرا بر سیاست های جمعیتی ایران متمرکز شده اند و از چه تکنیک هایی به این منظور بهره می برند؟
یکی از مولفه های قدرت هر کشوری جمعیت آن است و اگر کشوری جمعیت کم داشته باشد در تولید آن خلل وارد می شود و از نظر نیروی فنی دچار بحران خواهد شد . یکی از برنامه ریزی هایی که پس از انقلاب برای کشور ما در نظر گرفته شد تهدید نظام جمهوری اسلامی در همه ابعاد بود و نیروی موثر انسانی که پیشران هر جامعه ای است ، یکی از وجوه مهم به شمار می آید .
رسانه های وابسته به قدرت های غربی که مخالف پیشرفت جمهوری اسلامی هستند ، ماموریت دارند تا مسئله جمعیت را پیگیری کنند و با روش های گوناگون ، نیروهای پای نظام را از مدار خارج کنند . برای تاثیرگذاری بر خانواده ها ، چالش های اقتصادی و معیشتی که به دلیل فشارها و تحریم های دشمن افزایش یافته را بهانه قرار می دهند و خانواده ها را در جهت کاهش فرزند آوری تشویق می کنند. شبکه هایی مانند بی بی سی ، من و تو ، ایران اینترنشنال با برنامه سازی ، دعوت از کارشناسان و نظرسنجی هایی که از دل مردم است بر عدم تمایل مردم به فرزندآوری به دلیل شرایط مالی نامناسب تاکید می کنند . البته این که آمار و نظر سنجی های آنها چقدر واقعی است جای ابهام دارد . به عنوان مثال شبکه ایران اینترنشال اعلام کرده است که بر اساس آمار ، 70 درصد مردم مخالف سیاست های فرزندآوری حاکمیت ایران هستند .
شگرد های دیگری هم مانند تردید در مورد منطق سیاست های جدید حاکمیت ایران در موضوع جمعیت وجود دارد . در این ترفند با طرح پرسش هایی این گونه به مخاطب القا می کنند که هیچ گونه نگرانی درباره افزایش جمعیت وجود ندارد و بر این موضوع تاکید می کنند که نگرانی حاکمیت از کاهش جمعیت ، اولویت اول جامعه نیست . در واقع بر اساس برساخت های رسانه ای می خواهند این انگاره را در میان مردم پررنگ کنند که این نگرانی از پایه و اساس محل اعراب ندارد. رسانه های معاند با دوگانه سازی هایی مانند افزایش جمعیت و بیکاری ، بحران آبی و افزایش جمعیت ، مشکلات اقتصادی و افزایش جمعیت و ... تلاش می کنند تا موضوع جمعیت را از دایره مسائل مهم خارج کنند .
فعالیت هزاران رسانه درباره کاهش جمعیت ایران
آقای منفرد ، شما عملکرد رسانه های معاند درخصوص جمعیت را چگونه ارزیابی می کنید؟
رسانه های معاند شامل تلویزیون های ماهواره ای ، رادیو ، سایت ها و خبرگزاری ها و شبکه های اجتماعی است . اگر فقط تلویزیون و رادیو را در نظر بگیریم می توان گفت ده ها شبکه ماهواره ای و رادیویی در زمینه تبلیغات ضد افزایش جمعیت کار می کند. اگر خبرگزاری ها و شبکه های اجتماعی را به این لیست اضافه کنیم ، می توان گفت صدها تا هزاران رسانه سیاه نمایی ، شبهه افکنی ، مدیریت افکار عمومی و نخبگانی نسبت به موضوع جمعیت را در دستور کار خود قرار داده اند و به عنوان ماموریت اصلی خود در پیش گرفته اند. در سال 2015 کمیسیون دیپلماسی عمومی امریکا خبر داد ایالات متحده بیش از یک میلیارد و 833 میلیون دلار بودجه برای جنگ نرم و تغییر سبک زندگی ایرانیان اختصاص داده است. بر اساس رصدی که بر رویکردها و شگردهای شبکه های بیگانه درباره سیاست های جمعیتی انجام شد ، به این نتیجه رسیدیم که این رسانه ها در 4 دسته شامل سیاسی ، فرهنگی- اجتماعی ، اقتصادی و زنان راهبردهای خود را پیگیری می کنند .
تغییر سبک زندگی شگرد اصلی در کاهش جمعیت
مهمترین راهبردهای رسانه های معاند در حوزه فرهنگی و اجتماعی تغییر سبک زندگی ایرانیان و به طور کلی جهانی سازی سبک زندگی امریکایی – اروپایی برای کشورهای مسلمان است. این تغییرات از نوع غذا خوردن و لباس پوشیدن گرفته تا الگوسازی از سلبریتی ها و ساخت سریال متفاوت است . متاسفانه پژوهش ها نشان می دهد تلاش این شبکه ها در تغییر سبک زندگی و ایجاد شکاف در خانواده های ایرانی بسیار موثر بوده است به طوری که بر اساس پژوهش گروه اجتماعی بنیاد امور خانواده و مصاحبه رئیس هیئت مدیره بنیاد صیانت از نهاد خانواده قوه قضائیه درباره 8هزار و 450 جوان بین 15 تا 28ساله ، بیش از 17 درصد از طلاق ها ، متاثر از شبکه های ماهواره ای بوده است .
ترویج تک فرزندی یا نگهداری حیوانات خانگی یکی دیگر از راهکارهای شبکه معاند برای تبلیغ علیه سیاست های جمعیتی حاکمیت ایران است که با برنامه های مختلف و در قالب های گوناگونِ سرگرمی ، فیلم ، مستند و ... انتشار می یابد . همچنین عادی سازی خیانت به همسر و دوستی با جنس مخالف و روابط نامشروع که به منظور تضعیف بنیاد خانواده پیگیری می شود . ترویج ازدواج سفید و القای این که نیازی به تشکیل خانواده و ازدواج نیست . هر زمان که در شبکه های معاند درباره ازدواج صحبت می شود بلافاصله درباره مشکلات اقتصادی آن هم مطالبی عنوان می شود که جوانان را از تشکیل زندگی منع کنند. دراقع جوانان وقتی در معرض این برنامه ها قرار می گیرند تصورشان از ازدواج یا فرزند آوری ، افزایش دردسر و ایجاد مانع برای پیشرفت است . رسانه های معاند حتی به سراغ ترویج همجنس گرایی رفته اند تا به هیچ وجه کانون خانواده ها شکل نگیرد چرا که در جوامع اسلامی مانند ایران فرزندآوری در چارچوب خانواده ممکن می شود.
پاره حقیقت گویی برای ایجاد ترس از ازدواج
آقای منعمی ، از نظر شما برای مقابله با اقدامات رسانه های معاند چه باید کرد و چگونه باید با موج سیاه نمایی که وجود دارد مواجه شویم؟
بخشی از رفتار دشمن در قالب تغییر ذائقه مردم رخ می دهد . به عنوان مثال دیده می شود که مردم حیوان خانگی خود را به صورت فرزند خطاب می کنند . این به معنای یک کار فرهنگی بسیار بزرگ است که موجب شده است فرد بپذیرد که یک حیوان فرزند اوست. تغییر رویکرد در چنین مسائلی به دلیل آن که بسیار آرام و حساب شده ایجاد شده است بسیار پیچیده و زمان بر است . در همین راستا تکنیک « پاره حقیقت گویی » در رسانه های معاند کاربرد بسیار زیادی دارد . این موضوع که در کشور ما مشکلات اقتصادی وجود دارد قابل پذیرش است اما این بخشی از حقیقت است یعنی زمانی که ترس از ازدواج در کنار حقیقت های جامعه مانند کاهش شغل و مشکلات معیشتی قرار می گیرد ، مردم خبر و گزارش منبع رسانه ای را قبول می کنند . در این فرآیند ، اعتبار رسانه به دلیل بیان بخشی از حقیقت افزایش پیدا کرده است و این شبکه خبری از هر نوعی مورد اعتماد مردم قرار می گیرد و پس از آن توسط مخاطب دنبال می شود.
تقویت باورهای دینی برای مقابله با سیاه نمایی
تقویت باورهای دینی یکی از راهکارهای مبارزه با این جریان است . همانگونه که در شبکه های معاند می بینیم پیش از پرداختن به موضوع فرزندآوری و سیاست های جمیتی ، ازدواج را زیر سوال می برند و یا روابط و ازدواج های ناهنجار را ترویج می دهند . نتیجه آن افزایش ترس نسبت به ازدواج است که در جامعه به خوبی دیده می شود. جوانان ایرانی باید بدانند عدم ازدواج و عدم فرزندآوری به دلیل ترس از هزینه معاش بسیار نکوهش شده است . از سوی دیگر رسانه های داخلی باید برای اقشار در سنین مختلف برنامه های متنوع داشته باشند. درواقع نهادینه کردن تفکر ازدواج و فواید آن و فرزند آوری برای سلامت خانواده و جامعه باید از کودکی به افراد آموزش داده شود.
برنامه « امواج شبهه » که گفتگوی تخصصی پیرامون ماهیت شناسی رسانه های معاند فارسی زبان است ، روزهای یکشنبه و سه شنبه ساعت 16 به مدت 60 دقیقه به روی آنتن این شبکه به نشانی موج اف ام ردیف 103.5 مگاهرتز می رود و در این قسمت به موضوع سیاست های جمعیتی در تیررس خبرسازی رسانه های معاند پرداخت.
این برنامه به تهیهکنندگی سیده فاطمه شعار، هماهنگی گیسو جعفرزاده، آیتمسازی سمیرا صدیق کردی ، گویندگی فاطمه عبدالوند و با کارشناسی و اجرای مصطفی صادقی تقدیم مخاطبان میشود.
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد